Με… νοσταλγία δεν λειτουργούν «φουγάρα»

 «Στόχος είναι να ανάψουν όσο περισσότερα φουγάρα γίνεται…», δήλωνε η Θεοδώρα Τζάκρη όταν τον Σεπτέμβριο του 2015 αναλάμβανε το χαρτοφυλάκιο της υφυπουργού Βιομηχανίας στην κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Δεκατρείς μήνες αργότερα, ωστόσο, εγκατέλειψε το κυβερνητικό αξίωμα αφήνοντάς μας με την απορία πόσα φουγάρα άναψαν και πότε έσβησαν επί των ημερών της υφυπουργίας της.

Χωρίς να είναι βέβαιο ότι συνδέονται τα δύο γεγονότα, μερικούς μήνες μετά την αντικατάσταση της φερέλπιδος πολιτικού από την Πέλλα, η εταιρεία ΒSH (Βosch Siemens Hausgerate) Hellas που κατασκεύαζε τις λευκές συσκευές «Πίτσος» ανακοίνωνε την απόφαση της γερμανικής μητρικής εταιρείας να βάλει λουκέτο στο εργοστάσιο της επιχείρησης στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη. Το αρχικό χρονοδιάγραμμα όριζε ότι οι τίτλοι τέλους για την «Πίτσος» θα έπεφταν στο τέλος του 2018, αλλά στη συνέχεια η ημερομηνία λήξης ορίστηκε για το τέλος του 2020.

Εκείνο που είναι βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν έκανε απολύτως τίποτε για να εμποδίσει τη δυσμενή αυτή εξέλιξη. Το αντίθετο θα έλεγε κανείς, καθώς είχε εξαρχής εχθρική διάθεση απέναντι στον συμβιβασμό τον οποίο είχαν πετύχει οι προηγούμενες κυβερνήσεις με τη γερμανική εταιρία Siemens, η οποία προκειμένου να εξιλεωθεί για το σκάνδαλο με τα «μαύρα ταμεία» είχε, μεταξύ άλλων, δεσμευτεί να υλοποιήσει στη χώρα μας επένδυση 60 εκατ. ευρώ που θα απασχολούσε 700 εργαζόμενους.

Στο κείμενο της συμβιβαστικής συμφωνίας με την Siemens, η οποία είχε ψηφιστεί από τη Βουλή ως χωριστός νόμος, η επένδυση δεν κατονομαζόταν, αλλά ήταν κοινό μυστικό ότι αφορούσε τη μετεγκατάσταση του εργοστασίου της BSH - Πίτσος από τον Ρέντη στη Μαγούλα Αττικής. Είχε μάλιστα βρεθεί και το σχετικό ακίνητο, πλην, όμως, ο προσκείμενος στο τότε κυβερνών κόμμα δήμαρχος της περιοχής αντέδρασε στην αδειοδότηση.

Η επένδυση ματαιώθηκε και οι Γερμανοί ιδιοκτήτες της εταιρείας, οι οποίοι είχαν αποκτήσει τον έλεγχο της «Πίτσος» έπειτα από μια μεγάλη απεργία που έγινε στην επιχείρηση στα μέσα της δεκαετία του 1970, αποφάσισαν να κατευθύνουν την παραγωγική τους δραστηριότητα εκτός Ελλάδας, επιλέγοντας πιο συμφέροντες προορισμούς όπως είναι η Τουρκία ή η Σλοβενία. Είναι γνωστό άλλωστε ότι το κεφάλαιο δεν έχει… πατρίδα και κατευθύνεται εκεί που βρίσκει μεγαλύτερο κέρδος.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, βεβαίως, τα σχέδια των Γερμανών… καπιταλιστών διευκόλυναν τα μάλα και οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση, καθώς δεν άνοιξε μύτη με την απόφαση για το λουκέτο επειδή, όπως γράφηκε τότε χωρίς να διαψευστεί, οι εργατοϋπάλληλοι της επιχείρησης, με τη συναίνεση και του σωματείου τους, εξασφάλισαν γενναίες αποζημιώσεις απόλυσης.

Παραδόξως πως, ωστόσο, το ζήτημα ανακινήθηκε πρόσφατα με επιστολή που έστειλε προς τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργατοϋπαλλήλων Μετάλλου, ζητώντας την παρέμβασή του, ώστε να μην σταματήσει η λειτουργία της «Πίτσος» που έχει ιστορία 155 ετών, με έτος ίδρυσης το 1865. Ακόμη πιο παράδοξη, όμως, ήταν η αντίδραση της πρώην υφυπουργού Βιομηχανίας Θεοδώρας Τζάκρη, η οποία εξέδωσε ανακοίνωση για να επικρίνει τη σημερινή κυβέρνηση ότι ευθύνεται για ένα «λουκέτο» που αποφασίστηκε πριν από τρία χρόνια.

Πέρα από τις πολιτικές καντρίλιες, πάντως, αφού στην κόντρα μπήκαν και άλλοι πολιτικοί από τον ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ, η φυγή μιας επιχείρησης από τη χώρα μας και η μεταφορά των δραστηριοτήτων της στην Τουρκία ή όπου αλλού είναι ένα σοβαρό ζήτημα που δεν μπορεί να αφήνει αδιάφορους ούτε όσους απαρτίζουν το πολιτικό σύστημα ούτε την κοινωνία και τους συλλογικούς φορείς της (συνδικάτα, κλπ).

Τις τελευταίες ημέρες, με αφορμή την καθυστερημένη αντίδραση της Ομοσπονδίας των μεταλλεργατών, εκδηλώθηκε, κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ένα κύμα έντονης νοσταλγίας για τις χαμένες ελληνικές βιομηχανίες που, όπως η «Πίτσος», έγραψαν ιστορία τις προηγούμενες δεκαετίες, αλλά τα τελευταία χρόνια δεν άντεξαν στον διεθνή ανταγωνισμό και οδηγήθηκαν στο λουκέτο.

Κάποιες εξ αυτών μάλιστα κατέρρευσαν πολύ πριν ζήσουμε την τελευταία φάση της φρενήρους παγκοσμιοποίησης, ενώ άλλες διατηρήθηκαν λίγο παραπάνω στη ζωή είτε χάρις σε κρατικές επιδοτήσεις είτε επειδή προσέλκυσαν κεφαλαιακές ενισχύσεις από το εξωτερικό. Το μόνο αναμφισβήτητο συμπέρασμα είναι ότι ο βιομηχανικός χάρτης του 1960 και του 1970 δεν έχει καμία σχέση με τον παραγωγικό χάρτη του 2020. Οι λόγοι για τους οποίους συνέβη αυτό είναι πολλοί και σίγουρα δεν μπορούν να εξαντληθούν σε ένα τέτοιο σημείωμα.

Κακά τα ψέματα, η ποιότητα αλλά κυρίως το κόστος των παραγόμενων στην Ελλάδα ηλεκτρικών συσκευών δεν μπορεί να συγκριθούν με πολλά εισαγόμενα. Και όσο και αν οι έχοντες κάποια ηλικία νοσταλγούμε τις πρώτες συσκευές που μπήκαν σπίτι μας και ήταν made in Greece, έστω και με σχετικά μικρή εγχώρια προστιθέμενη αξία, η συντριπτική πλειονότητα στις μέρες μας προτιμά τις φτηνότερες και πιο σύγχρονες συσκευές ακόμη και όταν αυτές κατασκευάζονται στην… Τουρκία.

Όπως και να έχει, η Ελλάδα του 2020 δεν μπορεί να αποκτήσει συγκριτικό πλεονέκτημα στα φουγάρα. Οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια στον παγκόσμιο καταμερισμό, σε συνδυασμό με το καλά εκπαιδευμένο προσωπικό που διαθέτει την υποχρεώνουν να στρέψει το ενδιαφέρον της σε νέες μορφές παραγωγικών δραστηριοτήτων, όπως είναι η έρευνα και η καινοτομία, η ψηφιακή τεχνολογία, η πράσινη ενέργεια και η τεχνητή νοημοσύνη στις οποίες μπορεί να πρωταγωνιστήσει.

Γιατί (δεν) φθάνουν ως την Ελλάδα τα «πετροδόλαρα»;

Έχουν περάσει σχεδόν σαράντα από το φθινόπωρο του 1981 όταν μια επανεκδιδόμενη, τότε, λαϊκή εφημερίδα, που καθιέρωσε το σχήμα ταμπλόιντ στα μέρη μας, κυκλοφορούσε το πρώτο φύλλο της με κεντρικό τίτλο «Έρχονται πετροδόλαρα».

Ήταν ένας τίτλος, ο οποίος βασιζόταν στην προσδοκία ότι με την επερχόμενη πολιτική αλλαγή στη χώρα μας και την ανάληψη της διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ, το οποίο ακολουθούσε σαφώς πιο φιλοαραβική πολιτική από την απερχόμενη κυβέρνηση, θα άνοιγαν οι κρουνοί και ένα μέρος από τα τεράστια κεφαλαιακά πλεονάσματα που συσσώρευαν οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες της Αραβικής Χερσονήσου θα κατευθυνόταν προς την Ελλάδα.

Οι προσδοκίες τις οποίες αποτύπωνε το εν λόγω πρωτοσέλιδο δεν εκπληρώθηκαν ποτέ. Παρά την έντονα φιλοαραβική και φιλοπαλαιστινιακή πολιτική που χάραξε η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, η Ελλάδα δεν είδε ούτε καν το… χρώμα των «πετροδόλαρων», τα οποία κινήθηκαν προς πολλές άλλες κατευθύνσεις και επενδύθηκαν σχεδόν παντού, αλλά όχι στην Ελλάδα.

Οι βασιλικές οικογένειες των χωρών του Κόλπου και οι κάθε λογής σεΐχηδες και μονάρχες που νέμονταν την εξουσία στις χώρες τους, όσο εύκολα και αν έβγαζαν τα δολάρια από τις πωλήσεις του πετρελαίου –εξ ου και ο όρος «πετροδόλαρα»- δεν τα τοποθετούσαν όπου - όπου, παρά μόνο εκεί που αυτά είχαν περισσότερη σιγουριά και μεγαλύτερες πιθανότητες για να αποκομίσουν κέρδη.

Κάπως έτσι, για παράδειγμα οι Άραβες «πετρελαιάδες» είναι από τους μεγαλύτερους κατόχους του υπέρογκου δημοσίου χρέους των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Με τα έσοδα, δηλαδή, από το πετρέλαιο οι «σεΐχηδες» αγόραζαν χρεόγραφα του αμερικανικού δημοσίου και, όπως έλεγε μια παλαιά ελληνική διαφήμιση για επενδύσεις στους τίτλους τράπεζας που δεν υπάρχει σήμερα, «είχαν σίγουρα λεφτά και εισόδημα μεγάλο».

Κατά την τελευταία τεσσαρακονταετία ακούστηκαν και άλλες φορές πολλά και ελπιδοφόρα για τις αραβικές επενδύσεις που θα έρχονταν στην Ελλάδα, αλλά ποτέ δεν έφθασαν. Επανειλημμένα πήγαν και ήρθαν υπουργικές αντιπροσωπείες επιδιώκοντας, από τη μια, να πείσουν τους Άραβες κεφαλαιούχους να επενδύσουν στην Ελλάδα και, από την άλλη, ελληνικές επιχειρήσεις να κάνουν δουλειές στον Κόλπο, όπου παρουσιαζόταν μια τεράστια (αν)οικοδομική δραστηριότητα, παράλληλα με την αλλαγή και τη σημαντική αύξηση των καταναλωτικών συνηθειών εκατομμυρίων ανθρώπων που είχαν δει τα εισοδήματά τους να αυξάνονται κατακόρυφα.

Τα αποτελέσματα των επισκέψεων Ελλήνων αξιωματούχων, αλλά και επιχειρηματιών, υπήρξαν από πενιχρά έως ανύπαρκτα. Και αυτό παρά το γεγονός ότι στις δεκαετίες του 1970 και του 1980 αρκετές ελληνικές τεχνικές εταιρίες είχαν πάρει συμβόλαια στη Σαουδική Αραβία όπου είχαν δουλέψει κάποιες χιλιάδες μηχανικοί και άλλοι εργαζόμενοι στον κατασκευαστικό κλάδο. Συν τω χρόνω, όμως, η ελληνική επιχειρηματική παρουσία στην Αραβική Χερσόνησο αντί να αυξάνεται, μειωνόταν.

Ξένοι ανταγωνιστές, αλλά και τα παιδιά και τα εγγόνια των Βεδουίνων που είχαν σπουδάσει και είχαν ενστερνισθεί τον ρόλο της επιχειρηματικότητας, εξοβέλισαν τους Έλληνες επιχειρηματίες που είχαν βρεθεί πρώτοι εκεί, αλλά, όπως αποδείχθηκε, δεν έκαναν όλα όσα χρειάζονταν για να εδραιώσουν τη θέση την οποία είχαν κατακτήσει.

Ακόμη και τα χρόνια της κρίσης που η Ελλάδα «φθήνυνε», οι Άραβες, όπως και πολλοί άλλοι κεφαλαιούχοι, έμειναν μακριά της. Η πιο σημαντική… οικονομική είδηση όλων αυτών των χρόνων από το μέτωπο των ελληνοαραβικών σχέσεων ήταν ότι το πολυτελές κέντρο διασκέδασης της Μυκόνου «Nammos» άνοιξε παράρτημα στο Ντουμπάι.

Αντιθέτως, όλα τα άλλα deals, τα οποία κατά καιρούς ακουγόταν ότι «ψήνονται», ναυάγησαν. Για παράδειγμα όταν ένας μεγαλόσχημος εγχώριος επιχειρηματίας πήγε να ιδρύσει μεγάλο ιατρικό κέντρο στα Εμιράτα, το σχέδιο του «κόπηκε» στην αξιολόγηση επειδή μαθεύτηκε ότι είχε μπλεξίματα με την Ελληνική Δικαιοσύνη για ζητήματα διαφθοράς.

Ο Σαουδάραβας υπουργός Εμπορίου και Επενδύσεων, που ήταν ο πρώτος επίσημος τον οποίο συνάντησε τη Δευτέρα στο Ριάντ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, προσπάθησε να δικαιολογήσει την επενδυτική αποχή της χώρας του με το επιχείρημα ότι «η οικονομική κρίση (σ.σ.: της Ελλάδας) και μια σειρά άλλων παραγόντων είχαν δημιουργήσει ένα σύννεφο αβεβαιότητας με αρνητικές επιπτώσεις για την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις».

Συμπλήρωσε ότι «τώρα υπάρχει ένα σημάδι ελπίδας ότι επιστρέφουν», αλλά με έμμεσο τρόπο ξεκαθάρισε ότι κάτι τέτοιο δεν θα γίνει αυτόματα. Γι΄ αυτό και ζήτησε από τους συνομιλητές του να του υποδείξουν τις πιθανές επενδυτικές ευκαιρίες. «Και εμείς», πρόσθεσε, «θα δημιουργήσουμε μια επιχειρηματική αποστολή για να επισκεφθεί την Ελλάδα και να διερευνήσει αυτές τις ευκαιρίες, να συναντήσει τους κατάλληλους ανθρώπους και να αντιληφθούν ποιο είναι το νέο πλαίσιο που ευνοεί τις επενδύσεις…».

Με άλλα λόγια, ο Σαουδάραβας αξιωματούχος είπε χωρίς περιστροφές το αυτονόητο που είναι ότι κανείς δεν επενδύει για την… καλή καρδιά του άλλου, παρά μόνον αν εκείνος που τον καλεί να επενδύσει, τον πείσει ότι υπάρχει ευκαιρία για να βγάλει χρήματα. Τα ίδια, πάνω – κάτω, άκουσαν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι συνεργάτες του και την επόμενη μέρα που είχαν επαφές με την ηγεσία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στο Αμπού Ντάμπι.

Κακά τα ψέματα, λοιπόν, οι μπίζνες και εν γένει οι οικονομικές σχέσεις δεν αναπτύσσονται με ψευδαισθήσεις ότι κάποιοι «θα μας παρακαλούν να μας δανείσουν» ή με αυταπάτες ότι θα μας έστελνε η Ρωσία… σωτήρια προκαταβολή έξι δισεκατομμυρίων ευρώ για έναν αγωγό αερίου ο οποίος, ούτως ή άλλως, δεν θα γινόταν ποτέ.

Οι ιθύνοντες της κυβέρνησης ισχυρίζονται ότι ταξίδεψαν στην Αραβική Χερσόνησο έτοιμοι και έδωσαν τη λίστα με τις «επενδυτικές ευκαιρίες» που ζήτησε η άλλη πλευρά. Το αν είναι έτσι, θα το μάθουμε τους προσεχείς μήνες. Και τότε ίσως θα δούμε το… χρώμα του «πετροδόλαρου». Και, ενδεχομένως, έτσι να υποχρεωθούμε να βγάλουμε και το παρενθετικό «δεν» από τον τίτλο τούτου του κειμένου.

Οι κυβερνήσεις πέφτουν,οι κρατικοδίατοι μένουν

            Τον περασμένο μήνα σε μια ακριτική περιοχή της Ελλάδας, στους Φιλιάτες Θεσπρωτίας, έγιναν τα εγκαίνια μιας νέας μονάδας ανακύκλωσης πλαστικού που εγκαταστάθηκε σε ένα παλαιό εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας το οποίο έβαλε λουκέτο πριν από μερικά χρόνια. Παρότι οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται δεν είναι παρά ένα μικρό ποσοστό –ίσως και κάτω από 10%- όσων απασχολούνταν παλαιότερα στον ίδιο χώρο, η επένδυση θα μπορούσε να θεωρηθεί σημαντική για την περιοχή που δοκιμάζεται από την ερήμωση και την πληθυσμιακή γήρανση.

Ο επιχειρηματίας, ο οποίος είναι ο ίδιος που είχε κλείσει και ένα όμοιο εργοστάσιο στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου, το οποίο είχε επίσης αποκτήσει όταν πριν από δύο δεκαετίες είχε ανακύψει το ζήτημα με τις περιβόητες «προβληματικές» επιχειρήσεις που είχαν περάσει για κάποιο διάστημα στον έλεγχο του δημοσίου, σε μια -μάταιη, όπως αποδείχθηκε- προσπάθεια να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας, ήθελε να γιορτάσει το επιχειρηματικό του “come back” στην περιοχή.

Ετοίμασε, λοιπόν, μια μικρή φιέστα, στην οποία κάλεσε το τοπικό πολιτικό προσωπικό, ενώπιον του οποίου εξαπέλυσε έναν… πύρινο λόγο κατά του ελληνικού κράτους, αλλά και των πολιτικών ταγών του, τέτοιον που θα… ζήλευαν και «πούροι» αντιεξουσιαστές, παρόλο που η ουσία των λεγομένων του δεν διέφερε και πολύ από τα επιχειρήματα των προ ετών «αποκλεισμένων» στα χιόνια κατοίκων των βορείων προαστίων της Αθήνας που διαμαρτυρόταν, μέσω της τηλοψίας, κραυγάζοντες «που είναι το κράτος;».

Οι τοπικοί πολιτικοί παράγοντες, κατά δήλωση ορισμένων από τους παρισταμένους, ένοιωσαν βαριά την προσβολή που τους έγινε –να κληθούν, δηλαδή, σε μια φιέστα για να ακούσουν να τους σύρει ο οικοδεσπότης τα «εξ αμάξης»-, αλλά, παρά ταύτα, κανείς τους δεν αντέδρασε –κάποιοι ενδεχομένως και από ενοχή, αφού δεν αποκλείεται να του είχαν ζητήσει και καμία πρόσληψη πολιτικού τους φίλου ή συγγενούς.

Έτσι, δεν τόλμησε κάποιος να σηκωθεί και να υπενθυμίσει στον συγκεκριμένο επιχειρηματία, ο οποίος χρημάτισε κατά το παρελθόν στην προεδρία του ΣΕΒ, ότι υπήρξε και ο ίδιος πολιτικός και μάλιστα διορισμένος και όχι αιρετός, αφού θήτευσε ως ευρωβουλευτής και στη διάρκεια της «χαρισάμενης» πενταετούς παρουσίας του στις Βρυξέλλες δεν έτυχε να πληροφορηθούμε κάποια ιδιαίτερη επίδοση που να τον διαφοροποιεί από εκείνους τους οποίους τώρα ψέγει με τόση αυστηρότητα.  

Το ακόμη δυστυχέστερο, όμως, είναι ότι δεν σηκώθηκε ένας από τους προσβεβλημένους τοπικούς παράγοντες να του επισημάνει ότι, από τα στοιχεία που ο ίδιος δημοσιοποίησε, το 40% της επένδυσής του είναι από κρατική και κοινοτική επιχορήγηση –χρήματα, δηλαδή, των Ελλήνων και Ευρωπαίων φορολογουμένων-, ένα επίσης αξιοσέβαστο μέρος προέρχεται από τραπεζικό δανεισμό –τον οποίο χωρίς την εγγύηση του υπερχρεωμένου ελληνικού δημοσίου, μάλλον δεν θα εξασφάλιζε-, ενώ οι καταλήξεις στην επωνυμία των εταιριών που μετέχουν στο επενδυτικό του σχήμα, μαρτυρούν πως, αν δεν είναι offshore, σίγουρα δεν έχουν την έδρα τους στην Ελλάδα, με ό,τι σημαίνει αυτό για τη φοροδοτική τους συμπεριφορά.  

Θυμήθηκα τη μικρή πικρή ιστορία με αφορμή την πρόσφατη γενική συνέλευση του ΣΕΒ, στην οποία τα ηγετικά του στελέχη επιδόθηκαν σε… μαρξιστικές κορώνες και αντιμνημονιακές ρεβεράντζες προς τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ κ. Αλέξη Τσίπρα, τον οποίο κάλεσαν προφανώς στη λογική του «ποιος ξέρει τι μπορεί να βγάλει η επόμενη κάλπη…» και σε ανάμνηση, ίσως, του «εμείς πρέπει να είμαστε πάντα με το γκουβέρνο», που αποδίδεται στον Μποδοσάκη, στην εμβληματική προσωπικότητα του ελληνικού επιχειρείν του προηγούμενου αιώνα.  

Μια μέρα μετά, όμως, οι αντιμνημονιακές μάσκες έπεσαν παταγωδώς με την άρνηση της ηγεσίας του ΣΕΒ να προσυπογράψει την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας για τον καθορισμό του κατώτερου μισθού που αποκάλυψε περίτρανα ότι οι Έλληνες μεγαλοεπιχειρηματίες –αρκετοί από τους οποίους κατ΄ όνομα και μόνον επιχειρούν- θέλουν ή δεν θέλουν το μνημόνιο ανάλογα με τα κοντόθωρα μικροσυμφέροντά τους.

Γι΄ αυτό και με κάθε ευκαιρία επιτίθενται στον δημόσιο τομέα, όταν φυσικά δεν τον απομυζούν οι ίδιοι, ενώ δεν δείχνουν την παραμικρή διάθεση να συμβάλλουν στο ελάχιστο για να περιοριστεί η λαίλαπα που σαρώνει τις εργασιακές σχέσεις (και) στον ιδιωτικό τομέα, παρόλο που η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι οι θεσπισμένοι κανόνες του παιχνιδιού στις κοινωνικές σχέσεις συμβάλλουν αποφασιστικά στην υγιή επιχειρηματικότητα.   

Εν κατακλείδι; Οι κυβερνήσεις πέφτουν, αλλά οι κρατικοδίατοι επιχειρηματίες μένουν σταθεροί και απαρασάλευτοι.

(Δημοσιεύθηκε στο www.protothema.gr στις 16.5.2013)

Γιατί δεν μας… χόρτασε ο λόγος του Φρανσουά Ολάντ

«Ο λόγος σου μάς χόρτασε και το ψωμί σου φάτο...», θα λέγαμε υπό άλλες συνθήκες στον Γάλλο Πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ που μας επεφύλαξε, κατά την επίσκεψή του στη χώρα μας, θερμούς παρηγορητικούς λόγους και μας έδωσε πολλές υποσχέσεις για γαλλικές επενδύσεις στην Ελλάδα.

Θα μπορούσαμε, ίσως, να το πούμε αυτό αν είχε σταματήσει η πορεία της συνεχούς διολίσθησης στην οποία φαίνεται να έχουμε εγκλωβιστεί και από την οποία δεν μπορούμε να ξεφύγουμε, όσο και αν ακούμε επαίνους από τους εταίρους μας για τα οικονομικό πρόγραμμα της Ελλάδας που, όπως λένε, «βρίσκεται εντός τροχιάς», προσπαθώντας μάλλον να λειτουργήσει ο λόγος τους ως… αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Δεν ξέρω για ποια τροχιά ομιλούν, αλλά όποιος βιώνει την ελληνική πραγματικότητα, μόνον… εκτροχιασμένες καταστάσεις συναντά και σωστά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας προειδοποίησε, απευθυνόμενος στον Γάλλο ομόλογό του, για τον κίνδυνο κοινωνικής έκρηξης εξαιτίας της βαθύτατης ύφεσης στην οποία έχουμε παγιδευτεί.

Η ανεργία εξακολουθεί να καλπάζει με χίλιους συμπολίτες μας (όσοι οι κάτοικοι μιας κωμόπολης!) να χάνουν κάθε μέρα τη δουλειά τους και πολύ περισσότερους να δουλεύουν μεν αλλά να είναι απλήρωτοι, γιατί οι εργοδότες τους δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.

Οι πολυδιαφημισμένες δόσεις που εξασφαλίσαμε τον περασμένο Δεκέμβριο δεν φαίνεται να είχαν τη θετική επίπτωση που αναμενόταν, αφού οι τράπεζες, προς τις οποίες κατευθύνθηκαν το μεγαλύτερο μέρος αυτών των πόρων, όχι μόνον δεν διοχέτευσαν ρευστότητα στην ασφυκτιούσα αγορά, αλλά το τελευταίο διάστημα κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση έχοντας κλείσει απολύτως τις στρόφιγγες της χρηματοδότησης για όλες τις επιχειρήσεις.

Η απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων, για τα οποία τόσες φορές… πανηγυρίσαμε που τα εξασφαλίσαμε, παραμένει σε απαράδεκτα χαμηλούς ρυθμούς, γεγονός που επιβεβαιώθηκε από την ανάγκη που ένοιωσε ο πρωθυπουργός να ορίσει, μόλις την περασμένη εβδομάδα, τον Κυριάκο Βιρβιδάκη  ως νέο υφυπουργό για το ΕΣΠΑ, από το οποίο, μέχρι τώρα, τα περισσότερα χρήματα που εκταμιεύονται είναι για –μάλλον «εικονικά»- επιμορφωτικά σεμινάρια.

Την ίδια ώρα τα γραφειοκρατικά εμπόδια που είναι ορθωμένα παντού γίνονται όλο και πιο απροσπέλαστα, από τα δικαστήρια που δίνουν πρώτη δικάσιμο σε δύο με τρία χρόνια, ως το ΓΕΜΗ που δημιουργήθηκε ως «σημείο μιας στάσης» για τις επιχειρήσεις και, παρότι ανήκει στην αρμοδιότητα του προέδρου του ΕΒΕΑ Κωνσταντίνου Μίχαλου, τον οποίο βλέπουμε συχνά να κατακεραυνώνει γενικώς και αορίστως το κράτος, κάνει πάνω από ενάμισι μήνα για να διεκπεραιώσει μια απλή δημοσίευση καταστατικού εταιρίας.

Υπό αυτές τις συνθήκες, λοιπόν, οι υποσχέσεις για επενδύσεις που μας έδωσε ο Γάλλος Πρόεδρος δεν μοιάζουν ικανές να ανατρέψουν τη δυσμενή πραγματικότητα που έχει δημιουργηθεί στη χώρα. Ακόμη και αν αύριο το πρωί οι Γάλλοι επιχειρηματίες που έφερε μαζί του ο κ. Ολάντ και έδειξαν ενδιαφέρον να επενδύσουν στη χώρα μας, ξαναπάρουν το αεροπλάνο για την Αθήνα, φθάνοντας εδώ θα βρεθούν αντιμέτωποι με τέτοιο χάος που γρήγορα θα γυρίσουν άπραγοι στο Παρίσι.

Χωρίς να θέλω να μειώσω τη σημασία των διεθνών επαφών, έχω την αίσθηση ότι οι χαρές και τα πανηγύρια που στήσαμε για την –αναμφίβολα αναγκαία και απολύτως πετυχημένη σε συμβολικό επίπεδο συμβολισμού- επίσκεψη του Γάλλου Προέδρου, σύντομα θα ξεχαστούν, γιατί θα αποδειχθούν στην πράξη άνευ ουσιαστικού αντικειμένου.

Δεν χρειάζεται, άλλωστε, κανείς να είναι εξειδικευμένος οικονομολόγος για να αντιληφθεί ότι στις μέρες μας η προσέλκυση επενδύσεων δεν γίνεται με διακρατικές συμφωνίες κορυφής, αλλά με τη δημιουργία φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Και αυτό ακριβώς είναι που λείπει από τη χώρα μας, όχι μόνον επειδή μια δράκα κουκουλοφόρων επιτίθεται στις εγκαταστάσεις του χρυσωρυχείου της Χαλκιδικής, ούτε γιατί ένας γενικός γραμματέας πιστεύει ότι έχουμε ακόμη υψηλό κατώτατο μισθό.

Για να υπάρξει ουσιαστική προσέλκυση επενδύσεων στην Ελλάδα χρειάζεται να αλλάξουν πολλά. Με κυριότερο τις νοοτροπίες του παρελθόντος που ευθύνονται για την κρίση και που αυτή, δυστυχώς, δεν έχει καταφέρει ακόμη να τις εξαλείψει.

(Δημοσιεύθηκε στο www.protothema.gr στις 20.2.2013).

Εκατό μέρες… ακατάσχετης «μετρολογίας»

Καθώς συμπληρώθηκαν οι πρώτες εκατό μέρες του τρικομματικού κυβερνητικού συνασπισμού, θα είχε, νομίζω, μεγάλο ενδιαφέρον ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς να ζητούσε από τους σαράντα και… βάλε υπουργούς και υφυπουργούς που διόρισε τον περασμένο Ιούνιο να του στείλουν σε μια σελίδα χαρτιού έναν συνοπτικό απολογισμό τι έκανε ο καθένας τους όλο αυτό το διάστημα.

Φοβάμαι ότι οι περισσότεροι δεν θα ήταν σε θέση να συντάξουν ένα τέτοιο χαρτί, εκτός και αν το γέμιζαν με αφόρητες γενικότητες για μελέτη θεμάτων του τομέα τους ή ανούσιες τυπικότητες για οργάνωση των γραφείων τους και… συντονισμό των υπηρεσιών στις οποίες προΐστανται. Εν ολίγοις, με το απόλυτο τίποτε.

Άκουσε κανείς, για παράδειγμα, τί έκανε αυτές τις εκατό μέρες το υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης που να δικαιολογεί την απόφαση επανασύστασης του; Έμαθε κανένα νέο από το υπουργείο Εσωτερικών; Πληροφορήθηκε κάποια πρωτοβουλία από το υπουργείο Περιβάλλοντος;  Ανακοινώθηκε η εκκίνηση ή, έστω, η επιτάχυνση ενός συγκεκριμένου έργου από το υπερυπουργείο Ανάπτυξης και Υποδομών; Αισθάνθηκε κάποιος αγρότης την αλλαγή ηγεσίας στο υπουργείο Γεωργίας;

Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η κυβερνητική καθημερινότητα δεν περιέχει τίποτε περισσότερο από συζητήσεις επί συζητήσεων για το πακέτο των μέτρων, το οποίο, όμως, δεν μπορεί να αποτελεί «άλλοθι» για την απόλυτη απραξία που επικρατεί στα περισσότερα υπουργεία και στις συνδεδεμένες με αυτά δημόσιες υπηρεσίες, επιχειρήσεις και οργανισμούς.

Αυτό το πνεύμα απραξίας θυμίζει έντονα τις πρώτες μέρες της κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή, όταν τα τότε κυβερνητικά στελέχη επικαλούνταν τους Ολυμπιακούς Αγώνες για να μην κάνουν τίποτε. Ε, μετά αυτό φαίνεται ότι τους έγινε μόνιμη συνήθεια με τα γνωστά σε όλους μας αποτελέσματα.  

Με εξαίρεση, άλλωστε, το οικονομικό επιτελείο και, άντε, τα υπουργεία Εργασίας και Υγείας, δεν είδαμε και κανένα άλλο υπουργείο είτε να συμβάλει στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα είτε να προσπαθεί να περικόψει κάποια δαπάνη, έτσι ώστε να αποφευχθεί η «πεπατημένη» του σφαγιασμού μισθών, συντάξεων και επιδομάτων που, όπως όλα δείχνουν, περιλαμβάνει το περίφημο «πακέτο» που όλο «κλείνει» και όλο… μισάνοιχτο βρίσκεται.

Πολύ περισσότερο, όμως, είναι προσχηματική η «μετρολογία» που τείνει να γίνει… μονοαπασχόληση για την κυβερνητική λειτουργία, γιατί, λίγο ως πολύ, τα μέτρα που συζητούνται και ξανασυζητούνται όλο αυτό το διάστημα ήταν περίπου δεδομένα από την εποχή της κυβέρνησης του Λουκά Παπαδήμου, η οποία είχε εκπονήσει και σχετικό χρονοδιάγραμμα για την έναρξη της εφαρμογής τους από τον Ιούνιο.

Τότε, μάλιστα, ορισμένοι από τους σημερινούς κυβερνώντες είχαν αντιδράσει με… «ιερή αγανάκτηση» στην πρωτοβουλία εκείνου του κυβερνητικού επιτελείου να καταγράψει τις (μνημονιακές, κυρίως) υποχρεώσεις, τις οποίες τις έχουμε ακόμη μπροστά μας, επειδή, προφανώς τους χάλαγε την προεκλογική… μπουρδολογία για τα περίφημα «ισοδύναμα» που χάθηκαν στο δρόμο προς τις υπουργικές καρέκλες.

Αντιλαμβάνεται κανείς ότι ύψιστη προτεραιότητα της σημερινής κυβέρνησης αποτελεί η μάχη για την παραμονή της χώρας στο ευρώ και, εν γένει, στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, όπως με κάθε ευκαιρία επισημαίνει ο κ. Σαμαράς. Ο στόχος αυτός, όμως, για να υπηρετηθεί, από την πλευρά μας, απαιτεί «πανστρατιά», στην οποία επικεφαλής δεν μπορεί παρά να είναι τα κυβερνητικά στελέχη.   

Η ακατάσχετη «μετρολογία», εξάλλου, προκαλεί  σημαντική ζημιά στην οικονομία και ευρύτερα στην ελληνική κοινωνία, καθώς εντείνει τα φαινόμενα παραλυσίας που επικρατεί σε όλο το εύρος της δημόσιας σφαίρας και συντηρεί την επενδυτική άπνοια, η οποία, με τη σειρά της, συμβάλει στο βάθεμα της ύφεσης και στην εκτίναξη της ανεργίας.

Γι΄ αυτό, κατά τη γνώμη μου, ο πρωθυπουργός και οι πολιτικοί αρχηγοί που στηρίζουν την κυβέρνηση, τώρα που «ο κόμπος έφτασε στο χτένι» και σε λίγες μέρες θα ψηφιστούν τα περιβόητα μέτρα, απαιτείται να λάβουν άμεσα την εξής πρωτοβουλία: να καθίσουν γύρω από το ίδιο τραπέζι, να καθορίσουν στόχους και προτεραιότητες για όλο εύρος της κυβερνητικής λειτουργίας και να… απαγορέψουν εφεξής την ενασχόληση με την… «μετρολογία».  Έτσι, ώστε να γίνει στις επόμενες εκατό ημέρες, αυτό που δεν έγινε στις πρώτες εκατό.

*Ο Γρηγόρης Τζιοβάρας είναι δημοσιογράφος (πολιτικός συντάκτης στο «Πρώτο Θέμα»), περιφερειακός σύμβουλος Θεσπρωτίας στο πρώτο αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο Ηπείρου. Η αρθρογραφία του (ανα)δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα: http://topikakaiatopa.blogspot.com.