Το πρώτο όχημα που συνάντησα, ξεκινώντας την πρωινή διαδρομή μου την Παρασκευή 5 Νοεμβρίου, τελευταία ημέρα της προεκλογικής περιόδου του πρώτου γύρου των πρόσφατων εκλογών, ήταν μια… αγκομαχούσα μπετονιέρα. Η αγχώδης προσπάθεια του οδηγού της να επιταχύνει μαρτυρούσε ότι βιαζόταν να προλάβει δρομολόγιο του, που, όπως πληροφορήθηκα με ένα - δύο τηλεφωνήματα που έκανα, είχε προορισμό την τσιμεντόστρωση ιδιωτικών εκτάσεων.
Ήταν μια από τις μεγαλύτερες απογοητεύσεις που βίωσα στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, απογοήτευση που έγινε ακόμη μεγαλύτερη όταν λίγες μέρες αργότερα και με επικείμενο τον δεύτερο γύρο των εκλογών, ο Καλαμάς υπερχείλιζε, προκαλώντας μεγάλες καταστροφές στις αγροτικές καλλιέργειες της Βρυσσέλας και της ευρύτερης περιοχής του Παραποτάμου. Οι πλημμυροπαθείς ξεσηκώθηκαν, οι «αρχές» -προεκλογική περίοδος ακόμη γαρ- κινητοποιήθηκαν και η λύση(;) βρέθηκε άμεσα: αποζημιώσεις από τον ΕΛΓΑ, τα ΠΣΕΑ και όπου αλλού μπορούσαν να βρεθούν χρήματα.
Η ουσιαστική συζήτηση για τα αίτια του φαινομένου –που ήταν η τρίτη φορά που συνέβαινε φέτος, ενώ ακολούθησε και τέταρτη και πέμπτη τις επόμενες εβδομάδες- αποδείχθηκε μάταιη. Προσέκρουσε στο… «τέτοια ώρα, τέτοια λόγια». Η αναφορά στα «ακραία καιρικά φαινόμενα» ήταν επαρκής δικαιολογία για να κηρυχθεί η περιοχή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ώστε να μην καθυστερήσει η καταγραφή των ζημιών και να επιταχυνθεί η εκταμίευση των αποζημιώσεων.
Από το λίγο χρόνο, ωστόσο, που αφιερώθηκε στην συζήτηση για τα αίτια –γιατί, κακά τα ψέματα, υπάρχουν και αγρότες που θέλουν να αποδίδουν οι καρποί του κόπου τους και δεν βολεύονται με το εύκολο χρήμα- προέκυπτε σαφώς ότι δεν έφταιγε μόνον ο… κακός μας ο καιρός. Ή, για να το πούμε αλλιώς, το πρόβλημα είχε τις συγκεκριμένες διαστάσεις επειδή τα ακραία καιρικά φαινόμενα συναντήθηκαν με την ακραία αδιαφορία. Και, δυστυχώς, θα έχει και στο μέλλον ανάλογες διαστάσεις, όσο συνεχίζεται η ίδια αμεριμνησία και κάθε τι συλλογικό εξακολουθεί να υποτάσσεται στο στενά νοούμενο ατομικό συμφέρον, κυρίως όσων έχουν προσβάσεις στην εξουσία.
Μόνον ένα μικρό μέρος από τα τεράστια ποσά που δαπανήθηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια για τις τσιμεντοστρώσεις ιδιωτικών εκτάσεων στις πόλεις και στα χωριά του νομού μας –ποσά που προέρχονταν από τα δανεικά που μας έφεραν εδώ την «τρόικα» και τις ακρότητες της- αν είχαν διατεθεί για στοιχειώδη έργα στον Καλαμά, όπως, π.χ., ο καθαρισμός και η εκβάθυνση της κοίτης, το ύψος των αποζημιώσεων που θα καταβληθούν –από δανεικά και πάλι, του ΔΝΤ αυτή τη φορά, που μας δίνονται με τοκογλυφικά επιτόκια- θα ήταν σίγουρα μικρότερο.
Γράφοντας για όλα αυτά μου έρχεται κατά νου η περίφημη θεωρία για την «τραγωδία των κοινών (αγαθών)» που ανέπτυξε το 1968 ο οικολόγος Garret Hardin και περιλαμβάνεται πλέον στα εγχειρίδια των οικονομικών για να καταδειχθεί πως «η ιδιωτικά ορθολογική συμπεριφορά» (να κοιτάει, επί παραδείγματι, ο καθένας πώς να εξασφαλίσει την τσιμεντοστρωμένη πρόσβαση στον αγρό του), «οδηγεί σε συλλογική συμφορά».
Οι θιασώτες της νεοκλασσικής οικονομικής θεωρίας, την οποία, ως γνωστόν, ασπάζεται σχεδόν λατρευτικά η πλειονότητα όσων απαρτίζουν την «τρόικα» που έχει ενσκήψει στη χώρα μας, σε τέτοιες περιπτώσεις θεωρούν ότι «λύση είναι να ιδιωτικοποιήσεις το κοινωνικό αγαθό, έτσι ώστε ο ιδιοκτήτης να έχει τώρα τόσο τα οφέλη όσο και το κόστος».
Δεν αποκλείεται, λοιπόν, να δούμε και να ακούσουμε το προσεχές διάστημα –υπερβολικές;- προτάσεις, όπως «αφού δεν μπορείτε να προστατεύσετε τα ποτάμια σας, δώστε τα σε ιδιώτες να τα προστατεύσουν και να τα αξιοποιήσουν». Κάπως έτσι, άλλωστε, δεν άνοιξαν οι ορέξεις για τα λιμάνια, τη «Δωδώνη» και –Κύριος οίδε- τι άλλο;
Στο χέρι μας, όμως, είναι, όχι απλά να αρνηθούμε –που θα το κάνουμε!-, αλλά, κυρίως, να αποδείξουμε ότι οι θεωρίες τους είναι γελοίες και δεν ισχύουν στην πράξη.
*Ο Γρηγόρης Τζιοβάρας είναι δημοσιογράφος, περιφερειακός σύμβουλος Θεσπρωτίας στο νέο Περιφερειακό Συμβούλιο Ηπείρου.
(Δημοσιεύθηκε στη "Θεσπρωτική" στις 7.12.2010)
