Ο Βαρουφάκης και η «χαμένη αξιοπρέπεια»

            Πριν από τεσσεράμισι χρόνια, όταν και πάλι η χώρα βρισκόταν σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, ο νυν υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, με μια εντελώς διαφορετική ιδιότητα από την τωρινή του, συμβούλευε τον τότε πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου να ακολουθήσει έναν εντελώς ανορθόδοξο δρόμο διακυβέρνησης και αντιμετώπισης των πελώριων προβλημάτων που είχε ενώπιον του.

«Πάρε απόψε το βράδυ το ποδήλατό σου, μόνος σου, και κατέβα στην Πλατεία Συντάγματος», έγραφε, επί λέξει, απευθυνόμενος σε πρώτο πρόσωπο στον κ. Παπανδρέου. Ήταν Ιούνιος του 2011 και η τότε κυβέρνηση βρισκόταν υπό τον ασφυκτικό κλοιό του φαινομένου των «Αγανακτισμένων», που είχαν κατακλύσει το χώρο μπροστά από τη Βουλή.

«Εκεί, μπορεί να σε γιουχάρουν στην αρχή, αλλά βλέποντάς σε μόνο και αποφασισμένο, θα παραμερίσουν να περάσεις. Ζήτα τον λόγο και μίλησε στον συγκεντρωμένο κόσμο. Πες τους ότι ήρθε η ώρα να πάρουμε όλοι μαζί πίσω την χαμένη μας αξιοπρέπεια», συμβούλευε ο νυν υπουργός τον κ. Παπανδρέου.

«Εξάγγειλε ότι δεν θα δεχθούμε άλλα δάνεια όσο η ευρωζώνη αρνείται να συζητήσει καν την αναμόρφωσή της σε μια λογική και βιώσιμη βάση. Βροντοφώναξε πως δεν είναι δυνατόν η Ελλάδα να εγκαλείται επειδή ζούσε με δανεικά και, τώρα που πτώχευσε, να της επιβάλουν κι άλλα δανεικά τα οποία εκείνοι που της τα επιβάλουν γνωρίζουν ότι δεν μπορούμε να τα ξεπληρώσουμε».

Ο αρθρογράφος - καθηγητής των Οικονομικών υποστήριζε ότι στο Σύνταγμα εκείνες τις μέρες λάμβανε χώρα «μια αναβίωση της Αρχαίας Αγοράς στην οποία ο αντιεξουσιαστής Γιώργος θα ένιωθε σαν στο σπίτι του», κάτι, όμως, που φαίνεται ότι δεν συμμεριζόταν ο τότε πρωθυπουργός, παρόλο που ο κ. Βαρουφάκης είχε υπάρξει παλαιότερα συνεργάτης του.

Η συνέχεια είναι, λίγο ως πολύ, γνωστή. Ο κ. Παπανδρέου παραιτήθηκε λίγους μήνες αργότερα, ενώ ο παλαιός του συνεργάτης, αφού έκανε τον γύρο του κόσμου, φθάνοντας η χάρη του ως το Τέξας, επέστρεψε στην Ελλάδα και αναιρώντας όσα παλαιότερα είχε ισχυριστεί πως δεν θα αναλάμβανε ποτέ του πολιτική θέση, βρέθηκε βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο του υπουργού των Οικονομικών και έπεσε στα βαθιά των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους και δανειστές της χώρας.

Ο πρωτόγνωρος ακτιβισμός που επιδεικνύει έφερε τις προηγούμενες ημέρες και πάλι κόσμο στην πλατεία Σύνταγμα, έναν κόσμο τόσο διαφορετικό αλλά και τόσο ίδιο με τον κόσμο που είχε βρεθεί στον ίδιο χώρο πριν από τεσσεράμισι χρόνια. Διαφορετικό, γιατί τότε οι συγκεντρωμένοι ήθελαν την ανατροπή της κυβέρνησης. Και ίδιο γιατί τα αιτήματα –σεισάχθεια, διαγραφή χρέους- και πολλά συνθήματα –ο αντιευρωπαϊσμός και οι αρές για τους ανάλγητους ξένους- είναι μάλλον απαράλλακτα.

Θα είχε ακριβώς γι΄ αυτόν τον λόγο μεγάλο ενδιαφέρον, αν ο κ. Βαρουφάκης έπαιρνε τη μηχανή του και, όπως συμβούλευε ο ίδιος τον Γιώργο Παπανδρέου να έκανε με το ποδήλατό του, κατέβαινε στην Πλατεία Συντάγματος. Για να μιλήσει με τον συγκεντρωμένο κόσμο που ο ίδιος και άλλα κυβερνητικά στελέχη θεωρούν ότι αποτελεί μεγάλη διαπραγματευτική δύναμη. Να καταγράψει τη θέλησή τους. Αλλά και να τους μεταφέρει την εμπειρία που αποκόμισε από τις επαφές που είχε με τους ομολόγους του στις Βρυξέλλες.

Να τους αναπτύξει, όπως ο ίδιος ζητούσε από τον κ. Παπανδρέου, τις απόψεις τους για τη «χαμένη αξιοπρέπεια». Να τους αναλύσει τους καταναγκασμούς που σου δημιουργούν ακόμη και τα αντικομφορμιστικά κοστούμια της εξουσίας και σε φθάνουν μέχρι του σημείου να εκθειάζεις τη σοφία προσώπων, όπως ο Β. Σόιμπλε ή η Α. Μέρκελ, τα οποία στην πραγματικότητα αποστρέφεσαι, αφού εκτός των άλλων μυκτηρίζουν και ελεεινολογούν τον λαό που σε εξέλεξε.

Σε αντίθεση, άλλωστε, με τον κ. Παπανδρέου, ο κ. Βαρουφάκης, δεν κινδυνεύει να τον γιουχάρουν οι συγκεντρωμένοι του Συντάγματος. Το ακριβώς αντίθετο πρόβλημα μάλλον θα έχει. Επειδή θα θέλουν ενδεχομένως να τον αποθεώσουν, θα δυσκολευτεί να τους εξηγήσει τις θέσεις του. Και να τους εκμυστηρευτεί πως αντιλαμβάνεται την «αξιοπρέπεια» ένας θιασώτης του «λιτού βίου» που –για κάποιον ανεξήγητο (;) λόγο- βρίσκεται αντιμέτωπος με όλους τους εταίρους της χώρας του, οι οποίοι εφαρμόζουν, στην περίπτωσή του, το chicken game από την αγαπημένη του «Θεωρία των Παιγνίων».

Έχει, όμως, θαρρώ τεράστια αξία να βρει έναν τρόπο να τους μιλήσει και τους πει όσα δεν λέει στις συνεντεύξεις τους. Πόσο, για παράδειγμα, τοις εκατό από το (συγνώμη που θα το πω, χωρίς κανέναν... ευφημισμό) Μνημόνιο μπορούμε τελικώς να δεχθούμε; Ή πόσα ακριβώς χρήματα ζητάμε να μας δοθούν με την παράταση που αρνούμαστε και με το νέο πρόγραμμα –«γέφυρα» ή όπως αλλιώς το ονομάσουμε- που θέλουμε να συνομολογήσουμε;

Δεν ξέρω αν έπειτα από κάτι τέτοιο η αποθέωση του πλήθους προς τον κ. Βαρουφάκη θα συνεχιστεί. Είμαι, όμως, σίγουρος ότι η χώρα την ίδια στιγμή θα έχει κάνει ένα τεράστιο βήμα προς τη λογική και συνάμα ένα άλμα που θα γεφυρώσει την απόσταση που τη χωρίζει από την υπόλοιπη Ευρώπη. Ποιος αμφιβάλει, άλλωστε, ότι η αλήθεια και μόνον η αλήθεια μπορεί να μας φέρει πίσω τη «χαμένη αξιοπρέπεια»;