Οι γαλλικές εκλογές και ο Μακρόν σε… ρόλο Κυναίγειρου

Δεν ξέρω γιατί, αλλά παρακολουθώντας με ανάμεικτα συναισθήματα -χαρά για την επικράτηση του Εμανουέλ Μακρόν, λύπη για την άνοδο των ένθεν κακείθεν δυνάμεων του λαϊκισμού- τα αποτελέσματα των πρόσφατων γαλλικών προεδρικών εκλογών, ήρθε στον νου μου η ηρωική προσπάθεια του Αθηναίου -Ελευσίνιου για την ακρίβεια- μαχητή Κυναίγειρου να εμποδίσει την φυγή των Περσών προς την θάλασσα μετά την ήττα που υπέστησαν στον Μαραθώνα το 490 π.Χ.

Για όσους δεν θυμούνται την ιστορία, ο άοπλος Κυναίγειρος έπιασε με το ένα χέρι του το περσικό σκάφος που προσπαθούσε να αποπλεύσει χωρίς να καταφέρει να το ακινητοποιήσει αφού οι επιβαίνοντες σε αυτό τον ακρωτηρίασαν. Εκείνος επέμεινε χρησιμοποιώντας το άλλο χέρι του. Και όταν του έκοψαν και αυτό, δοκίμασε να πετύχει τον σκοπό του χρησιμοποιώντας τα δόντια του. Απεδείχθη, όμως, ατελέσφορη και η τρίτη προσπάθεια που κατέβαλε, αφού οι οπλισμένοι αντίπαλοί του τον αποκεφάλισαν.

Οι Αθηναίοι ανακήρυξαν ήρωα τον Κυναίγειρο και η φήμη της θυσίας του έφθασε έως τις μέρες μας. Αλλά ακόμη κι έτσι, έχω την αίσθηση ότι οποιοσδήποτε εξ ημών επιχειρήσει να βάλει τον εαυτό του στη θέση του ηρωικού μαχητή, θα προτιμούσε η προσπάθεια την οποία κατέβαλε να μην είχε αποδειχθεί μάταιη και πολύ περισσότερο να μην του είχε στοιχήσει τη ζωή, η οποία, όπως και αν το δει κάποιος, αποτελεί το υπέρτατο αγαθό της ανθρώπινης ύπαρξης.

Με αυτό το σκεπτικό, θεωρώ ότι κάθε εχέφρων πολίτης του πλανήτη, ο οποίος επιθυμεί να ζήσουν σε συνθήκες δημοκρατίας και ευημερίας ο ίδιος και τα παιδιά του και δεν ενστερνίζεται τις γνωστές θεωρίες συνωμοσίας για τις ελίτ που επιβάλουν πολιτικούς σαν τον Μακρόν, δεν θα ήθελε να αποβεί μάταιος, όπως του Κυναίγειρου, ο αγώνας τον οποίο δίνει ο Γάλλος Πρόεδρος για να αποτρέψει το σαλπάρισμα της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν προς το Ελυζέ.

Οκτώ φορές ως τώρα, μέλη της οικογένειας Λεπέν, αρχικά ο πατέρας Ζαν Μαρί και από το 2012 η θυγατέρα του Μαρί, ήταν υποψήφιοι για την Προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας. Στις κάλπες της περασμένης Κυριακής η 53χρονη Μαρίν έφθασε κοντύτερα από ποτέ στον… οικογενειακό στόχο. Το ποσοστό άνω του 41% το οποίο απέσπασε στον δεύτερο γύρο ήταν οκτώ ποσοστιαίες από την αντίστοιχη επίδοση που είχε πριν από πέντε χρόνια όταν και πάλι αναμετρήθηκε με τον 44χρονο Μακρόν ο οποίος τότε είχε ξεπεράσει το 66% και τώρα περιορίστηκε λίγο πάνω από το 58%.

Η μεγάλη άνοδος της γαλλικής ακροδεξιάς, που ήδη από τον πρώτο γύρο κατέγραψε πρωτοφανή ποσοστά, σε συνδυασμό με την κατάρρευση των παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας, της Κεντροδεξιάς και των Σοσιαλιστών, αποτελεί ένα ηχηρό μήνυμα που αφορά ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, πυλώνας του οποίου αποτελούν οι ιδέες και οι πολιτικές που εκφράζει ο επανεκλεγείς Πρόεδρος και αντιστρατεύονται οι αντίπαλοί του.

Η κατάσταση, μάλιστα, παραμένει άκρως οριακή, ενόψει των νέων εκλογών που θα γίνουν στις 10 και 17 Ιουνίου για τη γαλλική Εθνοσυνέλευση. Αναθαρρημένοι από τις καλές επιδόσεις που είχαν στην κούρσα για την Προεδρία η (απτόητη από τα τρία «όχι» που της είπαν ως τώρα οι Γάλλοι) Μαρίν Λεπέν αλλά και ο υποψήφιος της Άκρας Αριστεράς Ζαν Λυκ Μελανσόν, εμφανίζονται αποφασισμένοι να διεκδικήσουν τη ρεβάνς στις νέες κάλπες. 

Διεκδικούν για την ακρίβεια την κοινοβουλευτική πλειοψηφία που θα τους δώσει έρεισμα για να απαιτήσουν από τον Μακρόν καθεστώς «συγκατοίκησης», όπως έχει αποκληθεί στα γαλλικά πολιτικά πράγματα ο ορισμός στο αξίωμα του πρωθυπουργού προσώπου που να προέρχεται από διαφορετικό κόμμα από εκείνο του Προέδρου.

Υπό άλλες συνθήκες, ενδεχομένως η «συγκατοίκηση» να ήταν λυτρωτική για την, όπως έδειξαν οι πρόσφατες κάλπες, διχασμένη γαλλική κοινωνία. Στην παρούσα, όμως, συγκυρία κατά την οποία οι πολιτικές, ιδεολογικές και αισθητικές διαφορές ανάμεσα στον ευρωπαϊστή Μακρόν και στους αντιευρωπαϊστές διεκδικητές της γαλλικής πρωθυπουργίας είναι σχεδόν χαώδεις, μια τυχόν επικράτηση ενός από τους Λεπέν ή Μελανσόν, πιο πιθανό είναι να εντείνει τον διχασμό στη Γαλλία και ίσως σε ολόκληρη την Ευρώπη, παρά να οδηγήσει σε συναινέσεις και συμβιβασμούς.

Στο μεταξύ, η γνωστή αδυναμία των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων να προχωρήσουν έγκαιρα σε ένα συνεκτικό σχέδιο για την από κοινού αντιμετώπιση των βαρύτατων συνεπειών που έχει η ενεργειακή κρίση στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της Ένωσης, ρίχνει, δυστυχώς, νερό στον μύλο των κάθε λογής αντιευρωπαϊστών. 

Την ίδια ώρα οι… εύπεπτες ιδέες για εθνικές πολιτικές που θα έλυναν ως δια μαγείας το πολύπλοκο αυτό πρόβλημα με το οποίο έχουν έρθει αντιμέτωπες σχεδόν όλες οι χώρες, βρίσκουν έρεισμα σε μεγάλο εύρος των λαϊκών στρωμάτων που -μάλλον δικαίως!- δεν κατανοούν γιατί καθυστερεί η ευρωπαϊκή ηγεσία να αναλάβει δράση.

Ας ελπίσουμε ότι στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο και στις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπου φαίνεται να επικρατεί μια ανεξήγητη αταραξία απέναντι στα παιχνίδια του Πούτιν και των κερδοσκόπων που κρατούν στα ύψη τις τιμές της ενέργειας, έχει εμπεδωθεί η αυταπάτη ότι ο Μακρόν, που την επόμενη πενταετία δεν θα μπορεί να είναι εκ νέου υποψήφιος Πρόεδρος, θα αποδειχθεί πιο… ηρωικός από τον Κυναίγειρο. Κάθε άλλο.

Τα τελευταία γεγονότα δείχνουν ότι, χωρίς τη συντονισμένη ευρωπαϊκή αντίδραση για την αναχαίτηση της ενεργειακής ακρίβειας, τίποτε δεν αποκλείει ο Γάλλος Πρόεδρος, ο οποίος πήγε άοπλος στις πρόσφατες κάλπες και βγήκε τραυματισμένος από αυτές, να έχει την τύχη του Αθηναίου ήρωα…

Προσφορά και ζήτηση και στις αμοιβές, κύριοι του τουρισμού

Σεμνύνομαι να λέω ότι τα πρώτα ένσημα που έχω «κολλήσει» είναι από την εποχή που ως σπουδαστής εργάστηκα στη διάρκεια της τουριστικής σεζόν σε ένα από τα λίγα νησιά που ζούσαν από τότε χάρις στον τουρισμό.

Και πρέπει νομίζω, να απονείμω εκ των υστέρων εύσημα στον τότε εργοδότη μου ο οποίος, σε μια εποχή που βασίλευε η «μαύρη» εργασία, με ασφάλισε κανονικά, κάτι που τότε -μιλάμε για σαράντα χρόνια πριν- δεν ήταν και το πλέον σύνηθες, ιδίως για νέους που κύριο μέλημα είχαν να συγκεντρώσουν κάποια χρήματα για τα ανάγκες του… φοιτητικού χειμώνα.

Κατέφυγα σε αυτόν τον εξομολογητικό πρόλογο για να μπορέσω να σχολιάσω με την πραότητα της βιωματικής γνώσης τη μίζερη γκρίνια των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στον χώρο του τουρισμού επειδή δεν βρίσκουν το απαραίτητο προσωπικό για να στελεχώσουν τις μονάδες τους στη νέα τουριστική σεζόν που άρχισε και προοιωνίζεται να είναι καλύτερη από εκείνες των προηγούμενων χρόνων. 

Διαμαρτύρονται, λέει, διότι στην τουριστική αγορά υπάρχουν περίπου 50 χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας που δεν καλύπτονται επειδή, σε πείσμα της υψηλής ανεργίας που έχουμε ακόμη στη χώρα, δεν προσέρχονται ενδιαφερόμενοι για να πιάσουν δουλειά και να εξυπηρετήσουν ξενοδοχεία και εστιατόρια στις τουριστικές περιοχές. 

Για να είμαι ειλικρινής, δεν κατάλαβα ποιο είναι ακριβώς το αίτημα των εν λόγω επιχειρηματιών ούτε ποιος είναι ο αποδέκτης στον οποίο το απευθύνουν. Η πολιτεία; Η κυβέρνηση; Η κοινωνία; Οι εργαζόμενοι που δεν θέλουν να δουλέψουν; Όλοι αυτοί μαζί; Και τι, άραγε, θα μπορούσε να γίνει για να ικανοποιηθούν; Μήπως να… συλλαμβάνονται όσοι αρνούνται να εργαστούν στις επιχειρήσεις τους όπως γινόταν την περίοδο των φεουδαρχών του Μεσαίωνα ή στα υφαντουργεία του Γιόρκσαϊρ κατά την πρώιμη περίοδο της καπιταλιστικής ανάπτυξης; 

Μου δημιουργείται, ωστόσο, ότι η αίσθηση ότι η περίοδος της πανδημίας, κατά την οποία έκλεισαν με κρατική εντολή οι περισσότερες επιχειρήσεις, κάποιοι από τους ιδιοκτήτες τους κακόμαθαν εξαιτίας των ενισχύσεων από τον κρατικό κορβανά που αφειδώς τους χορηγήθηκαν. Κακόμαθαν μάλιστα τόσο πολύ ώστε από «πούροι» αντικρατιστές που ήταν ως τότε και δεν έχαναν ευκαιρία να ζητούν από το Κράτος να μένει μακριά από τις επιχειρήσεις τους, τουτέστιν να μην τους επιβάλει φόρους και ούτε να τους ελέγχει αν τηρούν τους νόμους, φαίνεται να μεταμορφώθηκαν σε φανατικούς κρατιστές που τα θέλουν όλα από το Κράτος.

Έτσι, δεν αρκούνται πλέον στην εξεύρεση πελατών από το Κράτος, αφού οι περισσότερες καμπάνιες προσέλκυσης επισκεπτών στη χώρα γίνεται με χρήματα του Δημοσίου, δηλαδή όλων ημών των φορολογουμένων, αλλά απαιτούν να τους βρουν άλλοι φθηνό εργατικό δυναμικό, το οποίο να είναι ταυτόχρονα καλά καταρτισμένο και με δεξιότητες αλλά χωρίς απαιτήσεις για κάλυψη των αναγκών του για αξιοπρεπή σίτιση και στέγαση όταν βρίσκεται μακριά από τον μόνιμο τόπο διαμονής του. Οι εικόνες με εργαζομένους σε νησιά με ακριβό τουριστικό προϊόν να μένουν σε τρώγλες δεν τιμούν κανέναν σε αυτή τη χώρα.

Φαίνεται ότι… εθίστηκαν τόσο πολύ στον κρατισμό που αγνοούν τον βασικό μηχανισμό λειτουργίας του καπιταλιστικού συστήματος που είναι οι νόμοι της προσφοράς και της ζήτησης. Ή για την ακρίβεια θέλουν η προσφορά και η ζήτηση να λειτουργεί υπέρ της αύξησης των τιμών στις οποίες χρεώνουν οι ίδιοι τους πελάτες τους για τις υπηρεσίες που παρέχουν, αλλά να μην ισχύει το ίδιο για τις αμοιβές του προσωπικού τους. Να πληρώνουν δηλαδή περισσότερο εκείνους τους υπαλλήλους που είναι περιζήτητοι και με τη δουλειά τους δίνουν προστιθέμενη αξία στις επιχειρήσεις που τους απασχολούν.

Πριν από μερικά χρόνια όταν άρχισαν να εγκαθίστανται στην περίφημη Σίλικον Βάλεϊ της Καλιφόρνιας οι εταιρίες τεχνολογίας, θέλοντας να προσελκύσουν εργαζόμενους δεν τους πρόσφεραν μόνον ανταγωνιστικούς μισθούς αλλά τους εξασφάλιζαν και μια γκάμα παροχών σε είδος που έφθανε μέχρι την υποχρέωση της εταιρίας να τους πληρώνει το καθαριστήριο των ρούχων τους επειδή μετακόμιζαν μακριά από τις οικογένειες τους. Αλλά και πρόσφατα όταν στη διάρκεια της πανδημίας παρατηρήθηκε στις ΗΠΑ ότι μεγάλος αριθμός εργαζομένων προτιμούσε να μένουν σπίτι τους από το να πάνε για δουλειά με τις αμοιβές που τους προσφέρονταν, η λύση που βρέθηκε δεν ήταν άλλη από την αύξηση της ωρομίσθιας απασχόλησης.

Οι θεωρίες περί τεμπέληδων υπαλλήλων, οι οποίοι έμαθαν να ζουν με τα επιδόματα και γι΄ αυτό απορρίπτουν τις θέσεις εργασίας που τους προτείνονται, είναι εύκολο να λανσάρονται στα (κανονικά, αλλά και τα σύγχρονα διαδικτυακά) καφενεία, αλλά δεν μπορούν να αποτελούν άλλοθι για να παραμείνουν καθηλωμένοι οι μισθοί στους εργαζόμενους – γενικώς, αλλά και ειδικώς στον τουριστικό κλάδο που διάγει εποχή άνθησης. 

Είναι πλέον ώρα να αντιστραφεί η τεράστια συμπίεση των μισθών τους, χωρίς ταυτόχρονη μείωση των τιμών στα βασικά είδη, που υπέστησαν οι εργαζόμενοι κατά τη μνημονιακή δεκαετία. Η κυβέρνηση έδειξε τον δρόμο με την πρόσφατη σχετικά φειδωλή αύξηση του κατώτατου μισθού. Οι επιχειρήσεις και κυρίως αυτές οι οποίες βγήκαν ενισχυμένες από τις συνεχείς κρίσεις των τελευταίων χρόνων είναι ώρα να επιστρέψουν ένα μέρος από τα κέρδη τους στους εργαζομένους που συνέβαλλαν στην αύξησή τους.

Πρωτίστως αυτό ισχύει για τον τουριστικό κλάδο που χωρίς στοιχειωδώς ικανοποιημένο προσωπικό, που να ζει σε συνθήκες αξιοπρέπειας, δεν μπορούν να προσδοκούν ποιοτικό προϊόν που θα τους φέρει αύξηση των πελατών τους.

Καλή Ανάσταση σε όλους!

Ο Μάιος είναι μακριά, ο Ιούνιος ακόμα περισσότερο

Τα καλά νέα είναι ότι η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι είναι δυσβάστακτες οι συνέπειες από τις ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις που προκλήθηκαν εξαιτίας της πανδημίας και εκτοξεύθηκαν μετά την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία. 

Τα κακά νέα είναι ότι διστάζει να προχωρήσει στις γενναίες αποφάσεις που απαιτούνται ώστε να αναχαιτιστούν τα κύματα ακρίβειας που χτυπούν τους προϋπολογισμούς νοικοκυριών και επιχειρήσεων και κινδυνεύουν να μετατραπούν σε ανεξέλεγκτο τσουνάμι.

«Αναμένουμε ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, άμεσα και γρήγορα ευρωπαϊκή δράση», επανέλαβε για πολλοστή φορά την Πέμπτη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου. «Εάν αυτό δεν γίνει, η χώρα θα εφαρμόσει το δικό της εθνικό σχέδιο, θα έρθει να προσθέσει νέες πολιτικές στήριξης προς την ελληνική κοινωνία», συμπλήρωσε.

«Προφανώς και προβληματίζει την κυβέρνηση η αδυναμία του κόσμου να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του σε ό,τι αφορά το ρεύμα», είπε, υπό την πίεση επίμονων δημοσιογραφικών ερωτημάτων, ο κ. Οικονόμου, προσθέτοντας: «Γι’ αυτό κάναμε και θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να μην φτάνει ο κόσμος στο σημείο να μην μπορεί να πληρώσει τον λογαριασμό του ρεύματος».

Ακόμη περισσότερο προφανές από τον προβληματισμό της κυβέρνησης, ήταν από τα λεγόμενά του ότι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δεν μπορούσε, ως εκ της θέσεώς του, να αναγνωρίσει ότι ένα μεγάλο μέρος του κόσμου στον οποίο αναφερόταν έχει ήδη φθάσει στο σημείο που δεν μπορεί να πληρώσει τους λογαριασμούς του ρεύματος, του φυσικού αερίου και λίαν συντόμως και των ειδών διατροφής.

Οι κρατικές επιδοτήσεις οι οποίες έχουν χορηγηθεί ως τώρα μπορεί να μην είναι ευκαταφρόνητες για τα σφικτά δεδομένα των δημόσιων οικονομικών μας, πλην, όμως, έχουν αποδειχθεί απολύτως ανεπαρκείς για να καλύψουν τους φουσκωμένους λογαριασμούς που φθάνουν στους καταναλωτές έπειτα από έναν δύσκολο χειμώνα κατά τον οποίο οι ενεργειακές ανάγκες ήταν αυξημένες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Όταν σε ένα λογαριασμό μιας τριμελούς οικογένειας -πραγματικό το παράδειγμα- περιλαμβάνεται χρέωση 356 ευρώ που αφορά τη διαβόητη πλέον «ρήτρα αναπροσαρμογής», τι διαφορά να κάνουν εκπτώσεις της τάξης των 87 ευρώ; Ο λογαριασμός που φθάνει στα 580 ευρώ είναι υπερδιπλάσιος από τον αντίστοιχο περυσινό και εκείνοι που καλούνται να τον πληρώσουν μοιραία βρίσκονται σε απόγνωση.

Όσο, εξάλλου, και αν είναι αληθής ο ισχυρισμός ότι τον καιρό της πανδημίας, χάρις στα μέτρα στήριξης, ύψους 43 δισ. ευρώ, τα οποία λήφθηκαν για την προστασία των εργαζομένων και των επιχειρήσεων, παρατηρήθηκε αντίστοιχη αύξηση των συνολικών καταθέσεων, είναι πάμπολλα τα νοικοκυριά από τις τάξεις των μισθοσυντήρητων -κυρίως του δημοσίου-, των συνταξιούχων, των ανέργων και των απασχολούμενων στην «άτυπη» οικονομία που δεν ευνοήθηκαν από τον -τηρουμένων των αναλογιών- πακτωλό των ευρώ που έπεσε στην αγορά.

Μιλώντας, μάλιστα, με οικονομικούς όρους, τα χρήματα αυτά ήταν μια από τις αιτίες για τις πληθωριστικές πιέσεις που άρχισαν να παρατηρούνται όταν ξεκίνησε η προεξόφληση τους τέλους της πανδημίας. Η υπερβάλλουσα ρευστότητα με την οποία βρέθηκαν κάποια στρώματα, που εισέπρατταν κρατικές ενισχύσεις ενώ είχαν περιορίσει τις καταναλωτικές ανάγκες τους, αύξησε απότομα τη ζήτηση προϊόντων σε μια περίοδο που η προσφορά είχε προβλήματα εξαιτίας των lockdown που επιβλήθηκαν σε μεγάλο μέρος του πλανήτη.

Σε όλα αυτά ήρθαν να προστεθούν και οι δυσμενέστατες επιπτώσεις από την έκρηξη των τιμών της ενέργειας που προκλήθηκε εξαιτίας της πολεμικής σύρραξης στην Ουκρανία, αλλά και τη συνακόλουθη κερδοσκοπία που εκδηλώνεται σε όλες τις πολεμικές περιόδους και δεν θα μπορούσε να λείπει ούτε από τη συγκεκριμένη. Κάπως έτσι το μείγμα έγινε εκρηκτικό.

Η δικαιολογία ότι καταγράφονται και αλλού ανάλογα φαινόμενα απότομων ανατιμήσεων και επίμονων πληθωριστικών πιέσεων, ποσώς συγκινεί όσους έρχονται αντιμέτωποι με τους «καυτούς» λογαριασμούς. Πολύ περισσότερο που προοπτική για επερχόμενη κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία ή για αποκλιμάκωση των τιμών δεν διαφαίνεται στον ορατό ορίζοντα.

Υπό αυτές τις συνθήκες, η αναγκαιότητα για άμεση δράση καθίσταται επείγουσα. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διακρίνεται για την ταχύτητα στη λήψη των αποφάσεων, η ανάγκη για πρωτοβουλίες γίνεται ακόμη πιο επείγουσα. Άλλωστε, τα προμηνύματα με τις καθυστερήσεις πληρωμών και την αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, που σημειώνονται το τελευταίο διάστημα, είναι σαφή και ξεκάθαρα.

Ο Μάιος για τον οποίο κλώτσησαν το τενεκεδάκι οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής μοιάζει αρκετά μακρινός. Και ακόμη μακρινότερος ο Ιούνιος, ο οποίος είναι ο πιθανότερος μήνας για να ληφθούν οι απαιτούμενες γενναίες αποφάσεις. Με αποκορύφωμα τον κρίσιμο δεύτερο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών, που είναι προγραμματισμένος για τη μεθεπόμενη Κυριακή που γιορτάζουμε το Πάσχα των Ορθοδόξων, ο κόμπος φθάνει στο χτένι.

Αν δεν επιταχυνθεί η ευρωπαϊκή δράση, η εθνική αντίδραση είναι μονόδρομος τον οποίο η κυβέρνηση δεν μπορεί παρά να βαδίσει το συντομότερο δυνατόν. Σε κάθε περίπτωση, προέχει η κοινωνική συνοχή που πρέπει να προστατευθεί ως κόρη οφθαλμού για να μην ξαναζήσουμε ένα νέο 2012 όταν η αδυναμία παρέμβασης για να προασπιστούν τα εισοδήματα των πολιτών άνοιξε τον ασκό του Αιόλου που μετατράπηκε σε ούριο άνεμο για τα πανιά των κάθε είδους λαϊκιστών.

Η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να απαλλάξει εδώ και τώρα τα νοικοκυριά από το άγος των φουσκωμένων λογαριασμών ρεύματος και αερίου καλύπτοντας, σε πρώτη φάση από εθνικούς πόρους και κατόπιν από κοινοτικά κονδύλια, τις διαφορές σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Αν περιμένει να κινηθεί νωρίτερα η Ευρωπαϊκή Ένωση, θα είναι πλέον πολύ αργά.

Οι καιροί ου μενετοί!

Και αν δεν αντέξει ο Μακρόν;

Αν τις δύσκολες αυτές μέρες η μισή μας καρδιά ταξιδεύει στη μαρτυρική Μπούτσα, στο ηρωικό Κίεβο και στην ισοπεδωμένη Μαριούπολη, που πρέπει όλοι μαζί να θέσουμε ως στόχο την ανοικοδόμησή της, για κάθε εχέφρονα πολίτη τούτης της χώρας που θέλει ο ίδιος και τα παιδιά του να ζήσουν σε συνθήκες ελευθερίας, αξιοπρέπειας και ευημερίας η άλλη μισή καρδιά του δεν μπορεί παρά να χτυπάει στο Παρίσι, στη Μασσαλία, στη Λυών και σε κάθε πόλη και χωριό της Γαλλίας που την ερχόμενη Κυριακή θα στηθούν κάλπες για την εκλογή Προέδρου.

Μπορεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και οι θηριωδίες που την συνοδεύουν να επισκίασαν τις γαλλικές κάλπες, πλην, όμως, ακριβώς για τον ίδιο λόγο, η ετυμηγορία των Γάλλων πολιτών δείχνει να είναι πιο καθοριστική από κάθε άλλη φορά τις τελευταίες δεκαετίες. Περισσότερο από ποτέ άλλοτε, σε αυτές τις προεδρικές εκλογές αναμετρώνται δύο κόσμοι. Δύο κόσμοι που δεν αφορούν μόνον τους Γάλλους, αλλά ολόκληρη την Ευρώπη, αν όχι και την υφήλιο.

Αργά αλλά σταθερά, ο νυν Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν απέδειξε ότι, εκτός από άνθρωπος του μέτρου και της λογικής, είναι και μια ηγετική προσωπικότητα που θέλει και μπορεί να διαδραματίσει θετικό πρωταγωνιστικό ρόλο στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Για παράδειγμα, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο, πέραν πάσης προσδοκίας, συνομολόγησαν οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες ως απάντηση στην ύφεση που προκάλεσαν τα αναπόφευκτα lockdown της πανδημίας, φέρει πρωτίστως τη δική του σφραγίδα. Σφραγίδα η οποία αν δεν είχε μπει η κατάσταση σήμερα στην Ευρώπη θα ήταν εντελώς διαφορετική. Και σίγουρα πολύ πιο δυσμενής.

Με τη νέα -ενεργειακή αυτή τη φορά- κρίση που επέπεσε επί των κεφαλών μας, η ευρωπαϊκή απάντηση είναι η μόνη λύση για να μην διαλυθεί η κοινωνική συνοχή από άκρη σε άκρη της ηπείρου μας. Καμία χώρα, μικρή ή μεγάλη, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με τις δικές της δυνάμεις την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας και τις συνακόλουθες ισχυρότατες πληθωριστικές πιέσεις που προκαλούνται από τις ανατιμήσεις στο φυσικό αέριο και εν γένει στα καύσιμα. Καλώς ή κακώς, οι λαοί που συναπαρτίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι όπως οι Τούρκοι που ανέχονται να (επι)βιώνουν με πληθωρισμό της τάξης του… 61%!

Από την άλλη, ουδείς μπορεί να φανταστεί ότι θα προκύψει, τουλάχιστον σε προβλεπτό χρόνο, ενιαία ευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση χωρίς τον Εμμανουέλ Μακρόν στα Ηλύσια Πεδία. Αν, αντ΄ αυτού, κερδίσει την κούρσα για τη γαλλική προεδρία ένα από τα πρόσωπα που προβάλλουν ως αντίπαλα δέη στη δική του προσπάθεια επανεκλογής, η ανατροπή που θα προκληθεί δεν θα αφορά μόνον τη Γαλλία. Θα πρόκειται για έναν σεισμό που, τηρουμένων των αναλογιών, οι πολιτικές επιπτώσεις του θα συνταράξουν την υφήλιο τόσο όσο και η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία.

Το ευτύχημα είναι ότι ο Μακρόν εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις των τελευταίων ημερών να διατηρεί το προβάδισμα έναντι της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν που διεκδικεί και σε αυτή την κάλπη τη δεύτερη θέση. Το δυστύχημα, όμως, είναι ότι η τελευταία, η οποία έχει επανειλημμένα κατηγορηθεί για ανάρμοστες σχέσεις με το Κρεμλίνο, από το οποίο παλαιότερα είχε λάβει και δάνεια, εμφανίζεται τις τελευταίες μέρες να κλείνει την ψαλίδα της απόστασης που τη χωρίζει από την πρώτη θέση, παρά την παρουσία και δεύτερου υποψηφίου από τον ακροδεξιό χώρο.

Την ώρα που γράφονται τούτες οι γραμμές, η πιο πρόσφατη δημοσιευμένη μέτρηση φέρνει τον Μακρόν να βρίσκεται στο 28%, ποσοστό που είναι μειωμένο κατά 1,5% από την προηγούμενη μέτρηση, αλλά αυξημένο από το 24% που είχε λάβει στον προ τετραετίας πρώτο γύρο των εκλογών. Με εντυπωσιακή αύξηση, όμως, της απήχησης της κατά 4,5%, ανεβαίνει στο 24%, από 21% που είχε συγκεντρώσει το 2017, η Λεπέν. Στην τρίτη θέση με 16%, που είναι κατώτερο από το 20% της προηγούμενης αναμέτρησης, κατατάσσεται ο ακροαριστερός Ζαν Λυκ Μελανσόν.

Ακολουθούν με μονοψήφια ποσοστά άλλοι υποψήφιοι, ανάμεσα στους οποίους είναι η επίσημη υποψήφια της Δεξιάς Βαλερί Πεκρές, η οποία είναι έτοιμη να προσγειωθεί στο 7%. Ποσοστό το οποίο θα την φέρει μια μονάδα κάτω και από τον δεύτερο ακροδεξιό υποψήφιο Ερίκ Ζεμούρ ο οποίος υποχωρεί τελευταία στο 8%, ενώ πριν από μερικούς μήνες έδειχνε δημοσκοπική ορμή που μπορούσε να τον οδηγήσει στον δεύτερο γύρο των εκλογών που θα γίνει δύο εβδομάδες μετά τον πρώτο. Τα τελευταία προγνωστικά για την επαναληπτική εκλογή θέλουν τον Μακρόν να επικρατεί της Λεπέν με 53% έναντι 47%, όταν πριν από τέσσερα χρόνια ο σημερινός Πρόεδρος είχε επικρατήσει της και τότε αντιπάλου του με σχεδόν υπερδιπλάσιους ψήφους και ποσοστό 66,10% έναντι 33,90%.

Είναι προφανές ότι η μάλλον εύθραυστη υπεροχή του Μακρόν -με τέσσερις μονάδες στον πρώτο γύρο και έξι στον δεύτερο- καθιστά τα πράγματα πολύ οριακά. Αν δεν αντέξει κι αυτή τη φορά και δεν καταφέρει να κόψει πρώτος το νήμα στις 24 Απριλίου, όταν εμείς με βάση την ορθόδοξη παράδοσή μας, θα γιορτάζουμε την Ανάσταση, η Ευρώπη ολόκληρη θα πρέπει να αρχίσει να προετοιμάζεται για τη νέα κατάσταση που δεν είναι υπερβολή να την παραλληλίσουμε με την… κάθοδο στον Άδη.

Ας ευχηθούμε, λοιπόν, ο… Θεός της Ευρώπης να βάλει το χέρι του και τούτη την Κυριακή αλλά και σε δύο βδομάδες από τώρα που θα κριθούν πολλά και σημαντικά για όλους μας!

Ώρα να κοιταχθούμε στον οικονομικό μας καθρέφτη

Το παιχνίδι το οποίο, στριμωγμένος από τα αδιέξοδα που ο ίδιος προκάλεσε, επιχειρεί να παίξει ο Βλαντιμίρ Πούτιν, απαιτώντας πληρωμές σε ρούβλια από τους προμηθευτές της ενέργειας και των άλλων προϊόντων που εξακολουθεί να εξάγει στη Δύση, αποτελεί την πιο τρανή απόδειξη ότι ο οικονομικός πόλεμος μπορεί να αποβεί ως ο πιο καθοριστικός από όλους τους πολέμους της εποχής μας.

Χωρίς τη μεγάλη και δυσαναπλήρωτη εξάρτηση της Ευρώπης από τις ρωσικές εισαγωγές στους τομείς της ενέργειας, των ορυκτών και των τροφίμων είναι αμφίβολο αν ο δυνάστης του Κρεμλίνου θα έπαιρνε το ρίσκο να εισβάλει την Ουκρανία, αδιαφορώντας για τις προειδοποιήσεις του ΝΑΤΟ και, εν γένει, της Δύσης που υποτίθεται ότι τον περικύκλωναν και εκείνος τάχατες δεν είχε άλλη επιλογή από το στείλει την πολεμική του μηχανή να ισοπεδώσει τη γειτονική χώρα.

Φαίνεται όμως ότι η Μόσχα εκτίμησε ότι όλα εκείνα που δεν κατάφερε να πετύχει με τα τανκς και τους πυραύλους μπορεί να τα επιδιώξει κλείνοντας τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου το οποίο με τόση αμεριμνησία οι ευρωπαϊκές χώρες προμηθευόταν σχεδόν κατ΄ αποκλειστικότητα από τη Ρωσία. Η διελκυστίνδα που αναπτύσσεται είναι σκληρή και η κατάληξη που θα έχει ουδείς είναι σε θέση να πει με βεβαιότητα αν θα αποδειχθεί πιο αποτελεσματική από τους ανηλεείς βομβαρδισμούς κατά των ουκρανικών πόλεων.

Η διάρκεια που θα έχει αυτός ο παράλογος πόλεμος του Πούτιν είναι ακόμη άγνωστη. Και, ως εκ τούτου, άγνωστο είναι και το κόστος που θα καταβληθεί από τους εμπόλεμους αλλά και ολόκληρο τον πλανήτη έως ότου συμφωνηθεί εκεχειρία και σιγήσουν τα όπλα. Οι άγνωστες για μας εδώ και σχεδόν δυόμιση δεκαετίες πληθωριστικές πιέσεις και η ακρίβεια που τόσο βίαια εισβάλουν καθημερινά στους προϋπολογισμούς μας, μπορεί να αποδειχθεί, όπως πολλοί επισημαίνουν, ότι δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου.

Με άλλα λόγια, τα χειρότερα ίσως να μην τα έχουμε δει ακόμη, όπως υποστηρίζουν αρκετοί ειδικοί που όλοι ευχόμαστε να διαψευστούν. Όπως και να έχει, όμως, ακόμη και αν συμφωνηθεί το συντομότερο δυνατό η πολυπόθητη κατάπαυση του πυρός και αρχίσουν άμεσα ειλικρινείς διπλωματικές διαβουλεύσεις για την υπογραφή συνθήκης ειρήνης, τίποτε δεν θα είναι ίδιο όπως ήταν πριν από την 24η Φεβρουαρίου 2022.

Δεν χρειάζεται να είναι… μελλοντολόγος κανείς για να διαπιστώσει ότι οι γεωπολιτικές και οικονομικές (αν)ισορροπίες που έφερε στην επιφάνεια ο ουκρανικός πόλεμος θα είναι παρούσες για μεγάλο διάστημα και μοιραία θα επηρεάσουν τις συλλογικές και ατομικές συμπεριφορές. Γι΄ αυτό και δύσκολα μπορεί να παραγνωρίσει κανείς ότι η απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη να ξεκαθαρίσει το εγχώριο πολιτικό – εκλογικό παιχνίδι του επόμενου δωδεκάμηνου βρίσκεται σε αρμονία με το λαϊκό αίσθημα.

Δεν είναι μόνον οι μετρήσεις με τις διαθέσεις της κοινής γνώμης που δείχνουν ότι οι πολίτες δεν επιθυμούν άμεση προσφυγή στις κάλπες, όπως ζητούν ορισμένες δυνάμεις της αντιπολίτευσης που ίσως εξ αυτού τα ποσοστά τους παραμένουν καθηλωμένα και δεν καταφέρνουν να κερδίσουν τίποτε από την δικαιολογημένη λαϊκή δυσφορία. Είναι, πολύ περισσότερο, το αίσθημα της κοινής λογικής που υπαγορεύει ότι στις δύσκολες ώρες οι πολίτες απαιτούν σταθερότητα και επιθυμούν ειλικρίνεια και ενσυναίσθηση.

Άλλωστε, η ενεργειακή κρίση που βρίσκεται σε πλήρη έξαρση, όπως και η επαπειλούμενη επισιτιστική κρίση, εκείνο που πρωτίστως επιβάλουν είναι να κοιταχθούμε ξανά στον οικονομικό μας καθρέφτη για να διαπιστώσουμε δια γυμνού οφθαλμού τα χρόνια λάθη του παραγωγικού μοντέλου της χώρας που αφέθηκε επί πολλά χρόνια στον προσανατολισμό προς τις υπηρεσίες, αγνοώντας τη σημασία του πρωτογενούς τομέα, όπως και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από τον ήλιο και τον αέρα που δεν μας λείπουν παρά μόνον ελάχιστες μέρες του χρόνου.

Πριν από δέκα χρόνια στην κορύφωση της μνημονιακής κρίσης ο τότε πρόεδρος του Ισραήλ Σιμόν Πέρες, επισκεπτόμενος την Αθήνα, είχε εκφράσει την έκπληξή του για το γεγονός ότι η Ελλάδα με τις τόσες λίμνες και τα τόσα ποτάμια είναι ελλειμματική σε αγροτικά προϊόντα, ενώ η δική του χώρα με ελάχιστους υδάτινους πόρους καταφέρνει και κάνει εξαγωγές. Αλλά τι χρεία έχουμε να ακούσουμε τις αδυναμίες να εκφράζονται από τα χείλη ξένων;

Η περίφημη έκθεση για την ελληνική οικονομία, η οποία με παραγγελία της σημερινής κυβέρνησης συνέταξε ομάδα ειδικών υπό τον νομπελίστα καθηγητή των Οικονομικών Χριστόφορο Πισσαρίδη, περιγράφει τα πράγματα όπως είναι: «Ο πρωτογενής τομέας και ο παραγωγικός τομέας της αγροδιατροφής έχουν στρατηγική σημασία για μια χώρα, καθώς πέρα από την οικονομική δραστηριότητά τους, συμβάλλουν στην επισιτιστική ασφάλεια του πληθυσμού, ενισχύουν την περιφερειακή ανάπτυξη και έχουν σημαντικό ρόλο για τη διατήρηση της ποιότητας του φυσικού περιβάλλοντος», αναφέρει.

«Σε πολλές περιοχές αποτελούν την κύρια οικονομική δραστηριότητα για μεγάλο τμήμα του πληθυσμού», συμπληρώνει επισημαίνοντας ότι «η διατροφική παράδοση αποτελεί βασικό συστατικό της πολιτιστικής ταυτότητας και κληρονομιάς μιας περιοχής, με σημαντικές προεκτάσεις για τη δυνατότητα προώθησης τοπικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές». Στο εξωτερικό εμπόριο, ο τομέας της αγροδιατροφής στην Ελλάδα είναι ελλειμματικός, αναφέρει η έκθεση, καθώς οι εισαγωγές μας έφθασαν κοντά στα 6,7 δισ. ευρώ, ενώ οι εξαγωγές μετά βίας ανέβηκαν στα 5,3 δισ.

Και όλα αυτά, την ώρα που «η Ελλάδα διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα στον τομέα της αγροδιατροφής, τα οποία στηρίζονται στην ποικιλομορφία της χώρας και την συνεπακόλουθη ποικιλία γεωργικών ειδών, τις ευνοϊκές συνθήκες του φυσικού περιβάλλοντος στις πεδινές περιοχές της χώρας, στην ποιότητα και τη θρεπτική αξία ενός σχετικά ευρέως φάσματος αγροτικών προϊόντων (ελιές, σταφύλι, όσπρια, εσπεριδοειδή και άλλα) και σε διατροφικές παραδόσεις που αναγνωρίζονται διεθνώς». Αυτά τα πλεονεκτήματα, σύμφωνε με την έκθεση, «δεν έχουν αξιοποιηθεί επαρκώς λόγω σημαντικών και χρόνιων διαρθρωτικών αδυναμιών».

Ποιες είναι οι κυριότερες από αυτές τις αδυναμίες; Γνωστές και μη εξαιρετέες: μικρές και κατακερματισμένες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, χαμηλή παραγωγικότητα, αναποτελεσματική οργάνωση, χαμηλή ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών και εξοπλισμού, ανεπαρκής επαγγελματική εκπαίδευση, χαμηλό επίπεδο Έρευνας και Ανάπτυξης, μεγάλη εξάρτηση από επιδοτήσεις, και ελλιπής προώθηση και branding των ελληνικών προϊόντων αγροδιατροφής.

Γι΄ αυτό και σε όσους σπεύσουν να πουν «εσύ που προτείνεις επιστροφή στον πρωτογενή τομέα, πάρε πρώτος μια τσάπα και ξεκίνα να σκάβεις», η απάντηση είναι απλή: η γεωργία τον 21ο αιώνα δεν χρειάζεται χειρώνακτες εργάτες, χρειάζεται έξυπνους επιχειρηματίες που να ξέρουν το αντικείμενο και να χρησιμοποιούν τις σύγχρονες μεθόδους παραγωγής και διάθεσης των προϊόντων της γης.