Οι φούσκες που σκάνε

            Την περασμένη Πέμπτη, 2 Απριλίου, για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο, με ένα άτυπο ενημερωτικό σημείωμα (non paper, κατά την έκφραση του συρμού) το κυβερνητικό επιτελείο γνωστοποίησε ότι τη μεταπροσεχή Τρίτη 14 του μηνός «ο υπουργός Οικονομικών Γ. Βαρουφάκης και ο υπουργός Επικρατείας αρμόδιος για την καταπολέμηση της διαφθοράς Π. Νικολούδης θα συναντηθούν με αντιπροσωπεία του υπουργείου Οικονομικών της Ελβετίας, με επικεφαλής τον υφυπουργό για διεθνή Οικονομικά θέματα Dr. Jacques de Watteville».

            Δεν τη λες άσχημη ως πρωτοβουλία. Τουναντίον, με τόσα και τόσα που έχουμε ακούσει για το ευπρόσιτο ελβετικό «Ελ Ντοράντο», αισθάνεσαι ίσως και μια εθνική ανάταση. Και, αν είσαι και large τύπος, απευθύνεις και ένα «μπράβο» στην κυβέρνηση για την έγκαιρη ενημέρωση που παρέχει στους πολίτες της. Πόσω μάλλον που αμέσως μετά οι συντάκτες του non paper θύμιζαν, αυτολεξεί παρακαλώ, ότι «είχε προηγηθεί συνάντηση (26/03/2015) με τον υπουργό Επικρατείας Νίκο Παππά, προκειμένου να υπάρξει επανεκκίνηση και εντονότερη συνεργασία των φορολογικών αρχών των δύο χωρών στο μέλλον».

            Ακολουθούσε, εν συνεχεία, το σημαντικότερο, το οποίο μπορεί και να αποτελούσε τη δικαιολογία για την έκδοση του περί ου ο λόγος σημειώματος: «Οι ελβετικές αρχές», αναφερόταν, «είχαν εκφράσει τότε την απορία τους για την απουσία ενδιαφέροντος από τις ελληνικές αρχές κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα για εκκρεμείς υποθέσεις Ελλήνων πολιτών κι επιχειρήσεων στην Ελβετία. Όπως αναφέρθηκε στη συνάντηση, μόνο δεκαπέντε αιτήματα συλλογής και διαβίβασης στοιχείων φορολογικού ενδιαφέροντος πραγματοποιήθηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση».

            Κάτι τέτοια ακούν οι Έλληνες και αφιονίζονται με όσους τους κυβέρνησαν τα προηγούμενα χρόνια. Είναι δυνατόν, σου λέει -απολύτως δικαιολογημένα- ο άλλος, να απορούν (!) οι Ελβετοί για την αδράνεια μας; Πάνω, όμως, που ετοιμάζεσαι να πει «ευτυχώς που ήρθε μια νέα... αμόλυντη κυβέρνηση που δεν θέλει δανεικά από τους εταίρους γιατί διόρισε κοτζάμ υπουργό για την καταπολέμηση της διαφθοράς που θα πάει στην Ελβετία, μαζί με τον «ουάου» Βαρουφάκη και θα επιστρέψουν με τον πακτωλό στο χέρι», έρχεται ο κ. Νικολούδης και μέσα σε ελάχιστα λεπτά της ώρας χαλάει φαντασιώσεις χρόνων και χρόνων.

            Δεν θα είχε -κατά το γνωστό κλισέ- στεγνώσει, αν ήταν γραμμένο σε χαρτί, το... μελάνι του non paper, όταν, λίγες ώρες μετά την κυκλοφορία του, εμφανίστηκε στη Βουλή, για να απαντήσει σε ερώτηση του χρυσαυγίτη Η. Κασιδιάρη για τη λίστα Λαγκάρντ, ο υπουργός Επικρατείας, ο οποίος για περισσότερο από 15 χρόνια ασχολείτο ως εισαγγελικός λειτουργός, από διάφορα πόστα, με την καταπολέμηση της διαφθοράς και ειδικότερα με το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, φθάνοντας μέχρι τη θέση του επικεφαλής της ανεξάρτητης αρχής για την αντιμετώπισή του, θέση την οποία κατείχε μέχρι τη μέρα που η νέα κυβέρνηση του έδωσε υπουργικό θώκο.

«Ο έλεγχος της λίστας Λαγκάρντ είναι, καταρχήν, εξαιρετικά δύσκολος, δεδομένου ότι η Ελβετία θεωρεί ότι με παράνομο τρόπο έφυγαν αυτά τα στοιχεία από τη συγκεκριμένη τράπεζα και αρνείται να δώσει οποιαδήποτε πληροφορία», είπε αυτολεξεί ο τέως εισαγγελέας και νυν κυβερνητικός αξιωματούχος που –προς τιμήν μου- ουδόλως επηρεάστηκε από το απροκάλυπτο –μάρτυς μου τα πρακτικά της Βουλής…- γλείψιμο που του είχε ρίξει νωρίτερα ο προφυλακισμένος ακόμη χρυσαυγίτης.

Δεν περιορίστηκε, μάλιστα, σε αυτή τη γενικόλογη διαπίστωση ο κ. Νικολούδης, αλλά θέλησε να γίνει σαφέστερος προσθέτοντας: «Ακούστε, το να επιχειρήσει κάποιος φορολογικό έλεγχο στηριζόμενος μόνο στη λίστα Λαγκάρντ ή βλέποντας τη κεχωρισμένα και μεμονωμένα –ή τη λίστα Λαγκάρντ ή τη λίστα Λουξεμβούργου ή οποιαδήποτε άλλη θέλετε, τη λίστα Νικολούδη, που είπανε κάποια φορά, που περιλαμβάνει τα εμβάσματα που έφυγαν από εδώ και πήγαν στο εξωτερικό– είναι, λοιπόν, περίπου βέβαιο ότι θα καταλήξει σε λανθασμένα συμπεράσματα. Γιατί έχεις μόνο το δέντρο και δεν βλέπεις το δάσος».

«Ο σωστός τρόπος αντιμετώπισης και αξιοποίησης αυτής της λίστας είναι μαζί με άλλα στοιχεία να τη συνεκτιμήσεις», συνέχισε ο πολύπειρος σε θέματα αντιμετώπισης της διαφθοράς υπουργός. «Να βρω, για παράδειγμα, αν ο Χ ελεγχόμενος έχει πόσα σε μία ελληνική τράπεζα, πόσα σε άλλη ελληνική τράπεζα, πόσα χρηματιστήριο κλπ., μαζί να βρω αν συναντάται και στη λίστα Λαγκάρντ, που σημαίνει ότι έστελνε χρήματα έξω, και αυτή η συνολική εικόνα είναι η μόνη εικόνα που μπορεί να αντιπαραβληθεί με το τι δήλωνε όλα τα προηγούμενα χρόνια και να σου δώσει τη διαφορά. Αν κοιτάξεις μόνο την εικόνα, δεν είναι απλώς άτοπο, είναι λάθος».

            Εν ολίγοις, με την τοποθέτηση του κ. Νικολούδη κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος το παραμύθι ότι οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν ζητούσαν στοιχεία, τα οποία τάχατες ήταν διατεθειμένοι να δώσουν οι Ελβετοί. Άλλωστε, αν κάποιος ήταν αρμόδιος να ζητήσει τέτοια στοιχεία, αυτός δεν ήταν άλλος από τον επικεφαλής της αρμόδιας αρχής για το ξέπλυμα χρήματος, δηλαδή ο κ. Νικολούδης, ο οποίος μόνον για αβελτηρία δεν μπορεί να επικριθεί, αν κρίνουμε και από την απόφαση υπουργοποίησής του. Κατέρρευσε επίσης και η εξαπάτηση των πολιτών ότι δήθεν δεν έχει λυθεί το οικονομικό πρόβλημα της χώρας επειδή δεν διερευνήθηκε η λίστα Λαγκάρντ. Και μαζί κονιορτοποιήθηκαν από τον καθ΄ ύλην αρμόδιο οι… ψεκασμένες γελοιότητες ότι την έρευνα εμπόδιζε η εμπλοκή συγγενικών προσώπων ή συνεργατών πρώην πρωθυπουργών.

            Αργότερα ή γρηγορότερα, να είστε σίγουροι ότι κάποια στιγμή θα σκάσουν και άλλες προσφιλέστατες «φούσκες» με τις οποίες απατεώνες της πολιτικής παραπλανούν τους Έλληνες πολίτες: Από τις –υποτιθέμενες- υπέρογκες εισπράξεις («ήμουνα νιος και γέρασα», ακούγοντας γι΄ αυτές)  που θα προέλθουν από την πάταξη της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου καυσίμων έως τις αυταπάτες ότι θα αλλάξει δια μιας η μοίρα του τόπου με την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων (ναι, αυτών που έσπευσε να παραχωρεί κατά... 70% στους Αμερικανούς ο γαλαντόμος υπουργός Αμύνης που πρόλαβε και βρήκε και λεφτά για απευθείας αναθέσεις οπλικών συστημάτων…). Και από τα κέρδη που θα αποκομίσουμε (εκεί που κανείς άλλος δεν τα κατάφερε) με την επιτροπή λογιστικού  ελέγχου του δημοσίου χρέους έως τις γερμανικές επανορθώσεις που τις διεκδικούμε… σθεναρά όταν είμαστε μεταξύ μας αλλά λέμε ότι είναι «πρωτίστως ηθικό» ζήτημα όταν μιλάμε σε διεθνές ακροατήριο...

«…Ημείς άδομεν»

          Μάθαμε, άραγε, τίποτε από την πολύχρονη κρίση;

Το ερώτημα, που προέρχεται από την παλαιότερη επωδό που ήθελε να γίνεται «η κρίση ευκαιρία», όπως τουλάχιστον υποστήριζαν ορισμένοι που τα πρώτα χρόνια ήλπιζαν σε μια γρήγορη έξοδο από τον ασφυκτικό μνημονιακό κορσέ, επανέρχεται μάλλον με μεγαλύτερη ένταση τώρα που, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, πλησιάζουμε προς το τέλος του βίαιου οικονομικού προγράμματος που μας επιβλήθηκε πριν από τεσσεράμισι χρόνια.

          Στρέφοντας, ωστόσο, κανείς το βλέμμα γύρω του, το πιθανότερο είναι ότι, σε γενικές γραμμές, θα δει να αναπαράγονται τα ίδια φαινόμενα και να ζουν και να βασιλεύουν οι ίδιες νοοτροπίες που επικρατούσαν πριν από την κρίση.

Αν εξαιρέσει, άλλωστε, κάποιος τη βίαιη φτωχοποίηση που υπέστησαν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού από τις επώδυνες περικοπές των εισοδημάτων και την απότομη αύξηση της φορολογίας, η κατάσταση, σε γενικές γραμμές, ελάχιστα έχει αλλάξει στους περισσότερους τομείς: στη δημόσια διοίκηση, στις επιχειρήσεις, στην καθημερινή συμπεριφορά των περισσότερων συμπολιτών μας.

Οι αντιφάσεις, η προχειρότητα, η άρνηση της πραγματικότητας και η μετάθεση ολόκληρης της ευθύνης στους… «άλλους» (εγχώριους ή ξένους) για ό,τι (μας) συμβαίνει, φαίνεται να αποτελούν τον γενικό κανόνα που χαρακτηρίζει τις συμπεριφορές τις οποίες εξακολουθεί να έχει το μεγαλύτερο μέρος του κοινωνικού σώματος, ου μην αλλά και του πολιτικού συστήματος, που, στο τέλος της γραφής, δεν είναι παρά αντανάκλαση των κοινωνικών τάσεων και του τρόπου που αυτές εκφράζονται και μέσα από τα μέσα ενημέρωσης.

Πάρτε για παράδειγμα τις τρέχουσες, ατέρμονες, όπως προδιαγράφονται, διαπραγματεύσεις με την τρόικα και τον απολύτως αποκαρδιωτικό τρόπο με τον οποίο τις χειρίζονται οι πολιτικές δυνάμεις.            

          Έχουμε από τη μια την κυβέρνηση να αδυνατεί να διαγνώσει, ως όφειλε, έπειτα από την εμπειρία των προηγούμενων χρόνων, τις διαθέσεις της πλευράς των δανειστών και εταίρων, με αποτέλεσμα να βολοδέρνει, μήνες τώρα, κινούμενη ανάμεσα στις «μονομερείς ενέργειες» και στην παρακλητική προσπάθεια να… συγκινηθούν οι τροϊκανοί και να επιστρέψουν στην Αθήνα (όπου δεν τους θέλαμε…). Και τους ζητάμε να το κάνουν, χωρίς να επιμείνουν στη λήψη νέων μέτρων, ούτε καν στην εφαρμογή παλαιότερων, επειδή αυτά οδηγούν σε κυβερνητική αποσταθεροποίηση.

          Κακά τα ψέματα, οι απανωτές διαπραγματευτικές γκάφες που έγιναν από τον περασμένο Αύγουστο ως τώρα, δεν μπορούν να καλυφθούν με δικαιολογίες, όπως η κοντόθωρη αναλγησία που επιδεικνύει η πλευρά των δανειστών ή η εκ των ένδον υπονόμευση από την έλλειψη ενιαίου εθνικού μετώπου που (μπορεί να) κάνει πιο αδιάλλακτους τους τροϊκανούς και, ενδεχομένως, τροφοδοτεί την επιθυμία τους να «δέσουν χειροπόδαρα» την Ελλάδα, αδιαφορώντας για τις κοινωνικές και, πολύ περισσότερο, τις πολιτικές συνέπειες από τη διαιώνιση της δημοσιονομικής λιτότητας.

          Έχουμε, όμως, από την άλλη τις ακόμη μεγαλύτερες αντιφάσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τα στελέχη της οποίας δυσκολεύονται να αποδεχθούν το αυτονόητο: ότι, δηλαδή, αν οι ευρωπαίοι εταίροι πιέζουν σήμερα τούτη την κυβέρνηση, που υποτίθεται ότι είναι φιλική τους, γιατί, άραγε, μπορεί να γίνουν πιο διαλλακτικοί με την επόμενη η οποία θα τους απειλεί με πολύ περισσότερες «μονομερείς ενέργειες». Ενέργειες, μάλιστα, που μπορεί να φθάσουν ως «μια Παρασκευή απόγευμα» που, όπως είπε ο Παναγιώτης Κουρουμπλής, θα συγκληθεί η Βουλή για να ανακοινωθεί στα άλλα κράτη μέλη της ευρωζώνης η απόφαση να μην τους επιστραφούν τα δανεικά με τα οποία στέκεται όρθια η Ελλάδα την τελευταία τετραετία.

          Μου έκανε, προσωπικά, ιδιαίτερη εντύπωση η τοποθέτηση ενός άλλου επιφανούς στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ που είναι από τους ανθρώπους που επηρεάζουν άμεσα τον Αλέξη Τσίπρα, του Νίκου Παπά, ο οποίος στην ίδια συνέντευξή του υποστήριζε από την μια ότι η κυβέρνηση είναι «σε συνεννόηση με την τρόικα και θα πάρει, εν τέλει, όποια μέτρα της ζητηθούν», την ίδια ώρα που, θέλοντας να εκφράσει την «απόλυτη πεποίθησή» του, όπως ακριβώς είπε, ότι δεν θα εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας, πρόσθετε τα εξής εκπληκτικά: «και το ξέρουν αυτό και εκτός της χώρας και εξηγεί κάποιες συμπεριφορές».

          Το πώς γίνεται η κυβέρνηση να κάνει «σικέ» παιχνίδι με τους εκπροσώπους των δανειστών για να πάρει τα σκληρότατα μέτρα που ζητούν εκείνοι, ενώ οι «εκτός της χώρας» έχουν προεξοφλήσει την, μέσω της προεδρικής εκλογής, ανατροπή της κυβέρνησης, είναι μια απορία που ίσως μπορεί να τη λύσει κανείς μόνον σε ευφάνταστα σενάρια πολιτικών θρίλερ με μεγάλες δόσεις ίντριγκας και συνωμοσίας.  

Με αυτά, πάντως, και με άλλα πολλά, έχω την αίσθηση ότι τα παθήματα της κρίσης διόλου μας έγιναν μαθήματα. Αντιθέτως, μάλλον αρειμάνιοι, πορευόμαστε κατά τη γνωστή παράφραση της Αισώπειας ρήσης σύμφωνα με την οποία «των οικιών ημών εμπιπραμένων ημείς άδομεν»…