Το αλαλούμ στην κτηματαγορά με τον ΝΟΚ και οι δήμαρχοι των «πλούσιων» προαστίων

Οι πρωτοετείς φοιτητές της Οικονομικής Ιστορίας μαθαίνουν ότι το έναυσμα για την ανάδυση της καπιταλιστικής ανάπτυξης δόθηκε όταν, περί το 1640, ψηφίστηκαν στη Βρετανία οι πρώτοι νόμοι για τις περιφράξεις των αγροτικών γαιών, με τους οποίους ουσιαστικά κατοχυρώθηκαν τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα επί των περιουσιών που μέχρι τότε ήταν ασαφή.

Στους σχεδόν τέσσερις αιώνες που παρήλθαν έκτοτε, η αποσαφήνιση των περιουσιακών δικαιωμάτων, δηλαδή το τι ανήκει σε ποιον και πώς μπορεί εκείνος να το χρησιμοποιεί, υπήρξε το καθοριστικό κριτήριο το οποίο διαχωρίζει τις σύγχρονες και ευνομούμενες πολιτείες από τα κράτη όπου επικρατούν οι λογικές της αρπαχτής και του… δίκιου των ισχυρών.

Παραβιάζει, θεωρώ, ανοικτές θύρες όποιος διαπιστώσει ότι, στα περίπου 200 χρόνια της ύπαρξης του, το ελληνικό κράτος παραμένει σταθερά στην κατηγορία των μη ευνομούμενων πολιτειών, καθώς δεν έχει καταφέρει να βάλει τάξη στα δικαιώματα επί της περιουσίας που είτε ανήκει στο ίδιο, είτε στους πολίτες του και σε όσους επιλέγουν να επενδύσουν εντός της επικράτειάς του.

Δεν είναι μόνον οι περίφημες λέξεις και εκφράσεις, όπως «αυθαίρετα», «τακτοποίηση υπερβάσεων σε ημιυπαίθριους», «εκτός σχεδίου δόμηση», «καταπάτηση δημοσίων κτημάτων» και «δικαίωμα εξαγοράς καταπατημένων» που συναντά κανείς μόνον στην ελληνική και δεν μπορούν να… μεταφραστούν σε άλλη γλώσσα επειδή δεν υπάρχει αντίστοιχη ορολογία.

Είναι, πολύ περισσότερο, το ότι είμαστε η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα η οποία δεν διαθέτει ούτε ολοκληρωμένο Κτηματολόγιο ούτε στοιχειώδες δασολόγιο ούτε αποσαφηνισμένο περιουσιολόγιο ούτε ξεκάθαρο χωροταξικό σχεδιασμό, κατά τρόπον ώστε να γνωρίζει επακριβώς ο καθένας τι μπορεί να κάνει και τι όχι σε ένα κομμάτι γης που έχει στην ιδιοκτησία του.

Είναι άκρως χαρακτηριστικό το απίθανο αλαλούμ που προέκυψε τις τελευταίες ημέρες, καθώς κυκλοφόρησαν πληροφορίες ότι το αρμόδιο Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου Επικρατείας (ΣτΕ) έκανε κατ' αρχήν δεκτές τις προσφυγές ορισμένων συμπολιτών μας περί αντισυνταγματικότητας ορισμένων προβλέψεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), ο οποίος ψηφίστηκε από τη Βουλή και έγινε νόμος του κράτους τον Απρίλιο του 2012.

Βασική καινοτομία του ΝΟΚ, ο οποίος συμπληρώνει αισίως αυτές τις μέρες δώδεκα συναπτά έτη εφαρμογής, αλλά συνάμα και «αχίλλειος πτέρνα» του, με βάση την προσφυγή στο ΣτΕ, είναι ότι δίνει «κίνητρα» για τον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας μέσω «μπόνους» τα οποία αυξάνουν την επιτρεπόμενη δόμηση.

Πριν καν εκδοθεί, όμως, απόφαση επί του επίμαχου θέματος, αφού, πάντα κατά τις υπάρχουσες πληροφορίες, το Ε΄ Τμήμα παρέπεμψε την υπόθεση για τελική κρίση στην Ολομέλεια του ΣτΕ, ο ένας μετά τον άλλον οι δήμαρχοι «πλούσιων» προαστίων της ευρύτερης πρωτεύουσας έσπευσαν να ανακοινώσουν ότι «παγώνουν» την έκδοση οικοδομικών αδειών.

Ισχυριζόμενοι ότι κατ' αυτόν τον τρόπο προασπίζονται το περιβάλλον των πόλεων τους από την υπερδόμηση και τις πολυώροφες πολυκατοικίες, οι τοπικοί άρχοντες αδιαφορούν για τις συνέπειες που έχουν στην κτηματαγορά οι… ακτιβιστικού τύπου ανακοινώσεις τους, που σε κάποιες περιπτώσεις, περιβάλλονται με τον μανδύα των ομόφωνων αποφάσεων των Δημοτικών Συμβουλίων. Κυρίως, όμως, παραβλέπουν ότι δεν ανήκει στην αρμοδιότητά τους μια τέτοια εξουσία, αφού οι Πολεοδομίες εδρεύουν μεν στους Δήμους, αλλά την εποπτεία επ' αυτών έχουν οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις.

Στον τεκμηριωμένο αντίλογο που διατύπωσε ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) Γιώργος Στασινός, ανεξάρτητα αν το έκανε για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα των συναδέλφων του μηχανικών και αρχιτεκτόνων, υπήρξε καταπέλτης: «Κανείς από όσους φωνασκούν τελευταία για τα ύψη κτιρίων δεν νοιάζεται για το περιβάλλον», δήλωσε.

«Νοιάζονται, απλά, να εξυπηρετήσουν ατομικά ή συλλογικά συμφέροντα. Κάποιοι για να μην κτιστούν δίπλα τους άλλα κτίρια, κάποια ρετιρέ για να μη χάσουν τη θέα τους, κάποιοι για να αυξήσουν την αξία της υφιστάμενης περιουσίας τους, κάποιοι, απλά, για να εξυπηρετήσουν μικροπολιτικά συμφέροντα», συμπλήρωσε.

Ο ίδιος επιμένει με κατηγορηματικό τρόπο ότι «οι δήμοι δεν έχουν καμία αρμοδιότητα να επιβάλλουν απαγορεύσεις έκδοσης αδειών δόμησης» και σε υψηλούς τόνους καλεί τους δημάρχους «να σεβαστούν τη νομιμότητα και να απέχουν από κάθε ενέργεια που προσβάλλει τον νόμο και την εφαρμογή του ΝΟΚ».

Είναι πασίγνωστο ότι ο κ. Στασινός εκλέγεται στο αξίωμα του προέδρου του ΤΕΕ με τη σημαία της κυβερνητικής παράταξης, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να δώσει και την… ταξική διάσταση του ζητήματος που ανέκυψε, υποστηρίζοντας: «Ποιοι φωνάζουν; Ξεκίνησαν κάποιοι στο Ψυχικό και στην Εκάλη, συνεχίζουν τώρα στον Άλιμο και σε Βάρη-Βούλα-Βουλιαγμένη. Είδατε εσείς μήπως διαμαρτυρίες στο Κερατσίνι, στην Κοκκινιά, στην Αγία Βαρβάρα, στο Αιγάλεω, στο Περιστέρι, σε κάποια περιοχή της Δυτικής Αθήνας ή της Δυτικής Αττικής;».

Ο κ. Στασινός, δε, υπενθυμίζει κάτι εξόχως σημαντικό: Το ότι «η απόφαση απαγόρευσης έκδοσης οικοδομικών αδειών για μια περιοχή επιτρέπεται μόνο στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και υπό αυστηρές προϋποθέσεις». Προσώρας, ωστόσο, ο αρμόδιος υπουργός δείχνει να «επαναπαύεται» σε μια ανακοίνωση του υπουργείου του που εκδόθηκε προ μηνός.

Η εγχώρια κτηματαγορά, όμως, που ούτως ή άλλως δοκιμάζεται σκληρά, επειδή, κατά τους ειδικούς, λείπουν πάνω από 200.000 κατοικίες για να καλυφθούν οι οικιστικές ανάγκες των Ελλήνων, δεν αντέχει το συνεχιζόμενο αλαλούμ. Το οποίο, εκτός όλων των άλλων οικονομικών παρενεργειών, που επηρεάζουν την εργασία και την ανάπτυξη, σπρώχνει τις τιμές των ακινήτων σε απλησίαστα επίπεδα για τη μεσαία τάξη και περισσότερο για τις νεότερες γενιές που η απόκτηση ιδιόκτητης στέγης αποτελεί άπιαστο όνειρο.

Αν δεν ασφαλιστείς για… «πολιτικές ταραχές», δεν έχεις μείωση στον ΕΝΦΙΑ

 

«Εν χορδαίς και οργάνοις», πριν από περίπου έναν χρόνο που βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, η κυβέρνηση ανακοίνωσε τη μείωση κατά 10% του ΕΝΦΙΑ για τα ακίνητα που οι ιδιοκτήτες τους τα έχουν ασφαλισμένα.

Οι εκλογές πέρασαν και όταν ήρθε η ώρα της εφαρμογής του μέτρου αποδείχθηκε ότι η εξαγγελία του μέτρου ήταν «πολύ καλή για να είναι (απολύτως) αληθινή». Διότι, ούτε όταν έγιναν οι ανακοινώσεις, αλλά ούτε και όταν ψηφίστηκε η σχετική ρύθμιση από τη Βουλή έγιναν σαφή τα… ψιλά γράμματα που τη συνόδευαν.

Έτσι, όσοι βιάστηκαν να χαρούν με την προοπτική ότι θα γλίτωναν έστω και αυτό το μικρό μέρος του «χαρατσιού», επειδή είχαν προνοήσει ή είχαν υποχρεωθεί (λόγω στεγαστικών δανείων) να ασφαλίσουν το ακίνητό τους, ήρθαν αντιμέτωποι με μια διπλή ψυχρολουσία που τους περίμενε.

Η πρώτη ψυχρολουσία ήρθε όταν μπήκαν στην ειδική πλατφόρμα με την επωνυμία my property που κατασκεύασε το υπουργείο Οικονομικών για να δηλώσουν το ασφαλισμένο ακίνητό τους προκειμένου να τους παρασχεθεί η εξαγγελθείσα μείωση του φόρου.

Με έκπληξη η μεγάλη πλειονότητα, όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία που επικαλούνται παράγοντες της αγοράς, διαπίστωσε ότι δεν δικαιούται την έκπτωση επειδή το ακίνητό του δεν περιλάμβανε ταυτόχρονες καλύψεις για όλα τα ενδεχόμενα φυσικών καταστροφών, δηλαδή σεισμό, πυρκαγιά και πλημμύρα.

Όποιος είχε δύο από τις τρεις καλύψεις και έκανε τον κόπο να μπει στην πλατφόρμα, απλώς έχανε τον χρόνο του. Θα μπορούσε να πει κάποιος «τι είχε, τι έχασε;» για ένα υποτιθέμενο «δώρο» που αποδείχθηκε «άδωρο». Πλην, όμως, ήρθαν αμέσως μετά οι ασφαλιστικές εταιρίες (ή κάποιες από αυτές, για να είμαι ακριβής, αφού δεν έχω στοιχεία για το σύνολο) και απέδειξαν ότι όλο αυτό το σχέδιο δεν ήταν παρά ένα καλό πρόσχημα για να αυξήσουν τα ασφάλιστρα.

Η δεύτερη ψυχρολουσία, λοιπόν, ήρθε με την ουσιαστικά υποχρεωτική αλλαγή του ασφαλιστικού πακέτου για να προστεθεί η κάλυψη που δεν περιλάμβανε το αρχικό συμβόλαιο και η οποία στην πραγματικότητα κατέτεινε στην αναδρομική (από την 1η Ιανουαρίου) αύξηση των καταβαλλόμενων ασφαλίστρων κατά 20%.

Η σχετική επιστολή την οποία, φαντάζομαι όπως και πολλοί άλλοι, έλαβε τούτες τις μέρες ο γράφων έχει στον τίτλο της ως θέμα την «αναπροσαρμογή κατασκευαστικών αξιών στον Ασφάλιση Ακινήτων».

Στο κείμενο που ακολουθεί, γίνεται επίκληση -άκουσον, άκουσον!- στις «πληθωριστικές πιέσεις» που, «σε συνδυασμό με τα διεθνή προβλήματα ως προς την προμήθεια των κατασκευαστικών υλικών, έχουν οδηγήσει σε σημαντικές ανατιμήσεις του κόστους των πρώτων υλών».

Και όλα αυτά για να σου ανακοινώσουν αμέσως μετά ότι «προχωρήσαμε στην αναπροσαρμογή των ελάχιστων κατασκευαστικών αξιών του συμβολαίου σας, με παράλληλη αναβάθμιση των καλύψεων του συμβολαίου σας, προκειμένου να διασφαλίσουμε τα συμφέροντά σας, σε περίπτωση ζημίας και ταυτόχρονα να ακολουθήσουμε την τάση της αγοράς….».

Ενδιαφέρον, όμως, μεγάλο παρουσιάζει και το ποια είναι η «αναβάθμιση του συμβολαίου» που σου γίνεται. Στην περίπτωσή μου και χωρίς φυσικά να το ζητήσω έχει τις εξής επιπλέον καλύψεις: «Θύελλα – καταιγίδα – πλημμύρα -παγετός, Αστική Ευθύνη Πυρκαγιάς, Αστική ευθύνη από Διαρροή Υδάτων, Έξοδα Κατεδάφισης - Εκκαθάρισης – Απομάκρυνσης Ερειπίων, Θραύση Υαλοπινάκων – Καθρεπτών – Θυρών – Παραθύρων, Έξοδα ξενοδοχείου, Πολιτικές Ταραχές – Κακόβουλες Ενέργειες».

Προσωπικά δεν με εντυπωσίασε τόσο η κάλυψη για τον κίνδυνο που αντιμετωπίζω από παγετό, παρόλο που είχα ως τώρα τη λάθος εντύπωση ότι επηρεάζει μόνον τις καλλιέργειες και δεν γνώριζα ότι απειλεί και κτίρια. Ούτε έπεσα από τα σύννεφα με την πρόνοια της Ασφαλιστικής να με καλύψει για την απομάκρυνση των ερειπίων εφόσον καταρρεύσει το διαμέρισμα που μένω, αλλά ίσως να είμαι αδαής επ΄ αυτών των ζητημάτων.

Εκείνο, όμως, που ειλικρινά δεν μπόρεσα με τίποτε να χωνέψω ήταν γιατί απαιτείται να ασφαλιστώ για «πολιτικές ταραχές». Περάσαμε τόσα και τόσα τη μνημονιακή περίοδο και με εξαίρεση το κέντρο της πρωτεύουσας δεν ξέρω κανένα ακίνητο που να απειλήθηκε από ταραχοποιούς με πολιτικά κίνητρα. Ξέρουν, άραγε, στην ασφαλιστική εταιρία κάτι που δεν ξέρουμε εμείς οι υπόλοιποι και έσπευσαν να μας προστατεύσουν;

Αν ήξερα ότι θα έβρισκα αυτόν που το σκέφθηκε θα του τηλεφωνούσα για να μάθω. Επειδή, όμως, είμαι σίγουρος ότι δεν θα τον βρω και θα χάσω τον χρόνο μου μιλώντας με έναν νεαρό ή μια νεαρά που θα απαντά στο τηλεφωνικό κέντρο ψάχνοντας ματαίως δικαιολογίες, αποφάσισα να μην το κάνω. Και ούτε προτίθεμαι να προσφύγω σε κάποιον από τους πολυποίκιλους κρατικούς μηχανισμούς ελέγχου (Συνήγορος του Καταναλωτή, κλπ) διότι από προηγούμενη εμπειρία ξέρω ότι θα χάσω τον χρόνο μου.

Εκών άκων θα συμβιβαστώ με την ενημέρωση της ασφαλιστικής ότι «με τις παραπάνω τροποποιήσεις εφόσον το ακίνητό σας είναι κατοικία, θα έχετε τη δυνατότητα να επωφεληθείτε από την έκπτωση του 10% στον ΕΝΦΙΑ, όπως ορίζεται στο άρθρο 44 του ν. 5045/2023…». Φυσικά όχι φέτος, αλλά από τον επόμενο χρόνο και εφόσον δεν μας επιφυλαχθεί καμία καινούργια ψυχρολουσία.

Το μόνο… παρήγορο, όμως, είναι ότι αν τύχει και συμβεί καμία «πολιτική ταραχή», έχω εξασφαλισμένη την «απομάκρυνση των ερειπίων» του διαμερίσματός μου. 

Και μπράβο στο φωτεινό μυαλό που το σκέφθηκε και κυρίως το έκανε χωρίς να με ρωτήσει!