Ακούω και διαβάζω δεξιά και αριστερά τις τελευταίες μέρες -και κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στα οποία στήνουν καραούλια διάφοροι αυτόκλητοι μαχητές του πληκτρολογίου που έχουν αναγορεύσει τους εαυτούς τους σε πολέμιους του συστημισμού- ότι «τα μέσα ενημέρωσης άφησαν την Πισπιρίγκου και έπιασαν τον παπά Αντώνη της Κιβωτού του Κόσμου».
Χωρίς να έχω γνώση -άρα και άποψη- για την υπόθεση της Πάτρας, επειδή, παρά την μάλλον δυσανάλογη υπερπροβολή που της δόθηκε, δεν κέντρισε το ενδιαφέρον μου, δεν βρίσκω αναλογίες με την υπόθεση που βρίσκεται αυτές τις μέρες στην επικαιρότητα. Και όσο και αν τα μέσα ενημέρωσης έχουν σημαντικό μερίδιο ευθύνης για το φωτοστέφανο με το οποίο περιβλήθηκε ο ρασοφόρος ιδρυτής της Κιβωτού του Κόσμου, υποχρέωση και καθήκον τους είναι να συμβάλουν στη διερεύνηση των όσων ανατριχιαστικών καταγγελιών έρχονται στην επιφάνεια.
Ακόμη και αν το δει κανείς ως ένα είδος… εξιλέωση για το γεγονός ότι μέχρι πρότινος δεν βρέθηκε κανείς από τον χώρο των μέσων ενημέρωσης που να καταφέρει να δει πίσω από τον επιτηδευμένο λούστρο που κάλυπτε τα ανομήματα στο εσωτερικό της Κιβωτού, η πίεση για να πέσει άπλετο φως στο συγκεκριμένο οργανισμό Πρόνοιας και να καταλογιστούν ευθύνες σε όλους όσοι βασάνιζαν ψυχές ανήμπορων και ανυπεράσπιστων παιδιών, είναι το ελάχιστο που επιβάλλεται να κάνουν για να δικαιολογήσουν τον ρόλο που διεκδικούν ως εκφραστές της κοινής γνώμης.
Παρόλο που προσωπικά αρέσκομαι στην απομυθοποίηση, δεν μπορώ να κρύψω πόσο ενοχλητικά είναι όλα όσα αποκαλύπτονται την τελευταία βδομάδα και αφότου ο έφηβος που πήγε και κατέθεσε σπάζοντας τη συνωμοσία σιωπής που είχε επιβληθεί από έναν τεράστιο οργανισμό που είχαν στήσει ο ιερωμένος και η πρεσβυτέρα του που ξεκίνησαν από τη Χίο και κάλυψαν ένα μεγάλο κενό που είχε αφήσει η Ελληνική Πολιτεία με την συνεχή υποχώρησή της από τα προνοιακά ιδρύματα.
Το πρόβλημα είναι μάλλον διαχρονικό. Διότι η αλήθεια είναι ότι το ελληνικό Δημόσιο δεν κατάφερε ποτέ να απλώσει ένα αποτελεσματικό δίχτυ προστασίας πάνω από τις ευάλωτες ομάδες της κοινωνίας μας. Παλαιότερα τον ρόλο αυτόν τον είχε αναλάβει η βασιλική οικογένεια, με προεξάρχουσα την αμφιλεγόμενη Φρειδερίκη, που ίδρυσε μετεμφυλιακά τις παιδουπόλεις. Ενώ νωρίτερα, αλλά και αργότερα, τα δημόσια ορφανοτροφεία ποτέ δεν κατάφεραν να καλύψουν τις ανάγκες που δημιουργούνταν, με αποτέλεσμα το σύστημα αρωγής των πλέον αδύναμων να στηρίζεται σε πρωτοβουλίες «φιλόπτωχων» που σε κάποιες περιπτώσεις η ιδιότητα αυτή ήταν και επαγγελματική.
Παρά τη μεγάλη οικονομική πρόοδο που συντελέστηκε στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, μόνον οι λέξεις άλλαξαν στον τομέα της αποκαλούμενης κοινωνικής αλληλεγγύης. Τα ορφανοτροφεία και οι παιδουπόλεις μετονομάστηκαν σε «δομές φιλοξενίας», οι «φιλόπτωχες κυρίες» αποκλήθηκαν δωρητές.
Με προσχηματικές δικαιολογίες την αναποτελεσματική γραφειοκρατία του Δημοσίου και την έλλειψη πόρων, αφού, πέραν των άλλων, το δημόσιο δεν μπορεί να υποδεχθεί χορηγίες και δωρεές με την ίδια ευκολία που το κάνουν οι κάθε λογής δήθεν «μη κυβερνητικοί οργανισμοί» (ΜΚΟ) που λειτουργούν με τη μορφή της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας (ΑΜΚΕ), οι τελευταίες υπεκατέστησαν το Κράτος.
Δεν έμειναν, όμως, σε αυτό. Λειτουργώντας στην πραγματικότητα ως οικογενειακές μπίζνες, εγιναν στην πραγματικότητα «κράτος εν κράτει», αφού επί δεκαετίες λειτουργούν εντελώς ανεξέλεγκτα. Δεν δίνουν λόγο σε κανέναν για τις εισπράξεις, τις δαπάνες, τις προσλήψεις προσωπικού, τα πρόσωπα που φιλοξενούν και όποιους άλλους επωφελούνται από την λειτουργία τους. Στην περίπτωση της Κιβωτού του Κόσμου, αλλά και σε άλλες, τον απόλυτο έλεγχο τον είχε η οικογένεια του ιερέα και πρόσωπα τα οποία συνδέονταν μαζί της.
Αναμφίβολα, οι κοινωνίες για να σταθούν όρθιες και να αποκτήσουν συνοχή έχουν ανάγκη από πρότυπα, αναζητούν παραδείγματα, χρειάζονται σύμβολα. Ο ιδρυτής της Κιβωτού του Κόσμου» ήταν για πάνω από είκοσι χρόνια ένα τέτοιο σύμβολο. Οι πολιτικοί όλων των παρατάξεων συναγωνίζονταν ποιος θα τους αποδώσει τους μεγαλύτερους επαίνους και θα του απονείμει τα πιο βαρύγδουπα βραβεία. Από κοινού με τα μέσα ενημέρωσης τού φόρεσαν φωτοστέφανο, το οποίο λειτουργούσε ως μαγνήτης που έφερνε όλες και μεγαλύτερες δωρεές.
Κακά τα ψέματα, η παρουσία του ιερωμένου σε αυτόν τον Οργανισμό ήταν το άλλοθι όλων μας. Δίναμε -όσοι έδιναν- τον οβολό μας και είχαμε όλοι μας ήσυχη τη συνείδηση. Κανείς δεν ρωτούσε. Και εκείνοι που ήξεραν δεν μιλούσαν. Οι περισσότεροι από φόβο. Δεν ήθελαν να πάνε κόντρα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα της… αγιοσύνης του φωτοστεφανωμένου ιερέα. Ακόμη και η πανίσχυρη Αρχιεπισκοπή που θέλει να εμπλέκεται και σε θέματα για τα οποία δεν πέφτει λόγος και κατά καιρούς συγκρούεται με κυβερνήσεις και πρωθυπουργούς, προτίμησε να καθίσει στη γωνία της.
Χρειάστηκε να φωνάξει ένα βασανισμένο παιδί ότι «ο… αγιοποιημένος ιερέας ήταν γυμνός» για να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και να αντιληφθούμε όλοι -Κράτος, Εκκλησία και κοινωνία- ότι η Κιβωτός του Κόσμου ήταν ένας ιδιαίτερος και πολυπλόκαμος οργανισμός. Ένας οργανισμός που γιγαντώθηκε υπέρμετρα και ήταν αδύνατο να λειτουργήσει με τις δυνάμεις και τις ικανότητες ενός ανθρώπου που φόρεσε ράσο και κατάφερνε να μαζεύει γύρω του παιδιά επειδή τα… εντυπωσίαζε παίζοντας μπάσκετ. Η εξουσία την οποία απέκτησε ήταν τέτοια που ήταν μοιραίο ότι, από τη στιγμή που δεν λογοδοτούσε σε κανέναν, θα μετατρεπόταν σε αλαζονεία.
Καλώς ή κακώς, το φωτοστέφανο που είχαν φορέσει -με την θέλησή του ή χωρίς αυτήν- στον ιερωμένο, όπως και στην πρεσβυτέρα του που επίσης αποθεωνόταν, δεν ήταν αρκετό για να καλύψει τα ελλείματα του ζεύγους σε γνώσεις και δεξιότητες γύρω από τη διοίκηση και τη διαχείριση ανθρώπων και μάλιστα νέων παιδιών που προέρχονται από ευάλωτες και προβληματικές οικογένειες.
Όπως και να έχει, οποιασδήποτε μορφής θεσμοί, των οποίων οι ιθύνοντες δεν ελέγχονται και δεν λογοδοτούν, μοιραία παράγουν παθογένειες και σκάνδαλα που κανένα φωτοστέφανο δεν μπορεί να τα ξορκίζει εσαεί.
