Ποιος θα βάλει τάξη στη ζούγκλα του Εργασιακού;

 

Αν υπάρχει ένα σημείο επαφής ανάμεσα στους υποστηρικτές και στους επικριτές του νομοσχεδίου για τις εργασιακές σχέσεις το οποίο, έπειτα από πολύμηνη κυοφορία, παρουσίασε η ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου Εργασίας, αυτό δεν είναι άλλο από την παραδοχή ότι το τοπίο που επικρατεί στη χώρα μας θυμίζει ζούγκλα.

Για όποιον δεν εθελοτυφλεί, η κατάσταση που επικρατεί στην εγχώρια αγορά εργασίας δεν περιποιεί τιμή. Ούτε στα κόμματα, ούτε στα συνδικάτα, ούτε συνολικά στην κοινωνία μας. Κακά τα ψέματα, τα φαινόμενα εργοδοτικής αυθαιρεσίας, κυρίως στις πολλές μικρές επιχειρήσεις που απαρτίζουν την κατακερματισμένη ελληνική οικονομία, είναι πολύ συχνά. Και στις περισσότερες περιπτώσεις γίνονται ανεκτά, αφενός, λόγω της υψηλής ανεργίας και, αφετέρου, εξαιτίας της εγγενούς ανεπάρκειας των ελεγκτικών μηχανισμών να εκπληρώσουν τον ρόλο τους.

Δεν νομίζω ότι μπορεί κάποιος από τους νυν ή και τους πρώην κυβερνώντες να ισχυριστεί βασίμως ότι το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.), όπως αποκαλείται την τελευταία 12ετία η πάλαι ποτέ «Επιθεώρηση Εργασίας», ανταποκρίνεται στη βασική αποστολή του που είναι «να ελέγχει όλες τις επιχειρήσεις/εκμεταλλεύσεις ως προς την τήρηση και εφαρμογή των διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας».

Βοηθούσης και της οικονομικής κρίσης των τελευταίων ετών, δεν είναι, δυστυχώς, σπάνιες οι φορές που η 8ωρη απασχόληση και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη μεγαλύτερη, δηλώνεται ως 4ωρη εργασία. Με προφανή στόχο να καταβληθούν μικρότερες από τις αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές. Εννοείται ότι τη διαφορά την καρπώνεται ο εργοδότης, ο οποίος, με τον τρόπο αυτό, εκτός των άλλων, νοθεύει τον υγιή ανταγωνισμό, κάνοντας δυσχερέστερη τη θέση όχι μόνον των ίδιων των εργαζομένων του αλλά και των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στον ίδιο κλάδο και επιμένουν να είναι νομοταγείς.

Σε ακραίες περιπτώσεις έχουν καταγγελθεί ακόμη και υποθέσεις εργαζομένων που οδηγούνται σε ΑΤΜ τραπεζών για να αναλάβουν χρήματα που τους καταβλήθηκαν επειδή τα δικαιούνταν ως νόμιμες αμοιβές, αλλά, παρά ταύτα, υποχρεώνονται να τα επιστρέψουν επειδή οι εργοδότες τους δεν συμφωνούσαν με το θεσπισμένο επίπεδο αμοιβών. Για διάφορους, ωστόσο, λόγους που έχουν κυρίως να κάνουν με την αναξιοπιστία και την αναποτελεσματικότητά τους, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί της Πολιτείας δεν καταφέρνουν να επιβάλουν τη νομιμότητα και να τιμωρήσουν τους προκλητικούς παραβάτες.

Τούτων δοθέντων, ουδείς μπορεί να αρνηθεί την αναγκαιότητα παρέμβασης στις υφιστάμενες συνθήκες εργασιακής ζούγκλας που αναμφισβήτητα επικρατούν στην ελληνική αγορά εργασίας. Το ερώτημα, όμως, που ανακύπτει από τις οξύτατες αντιπαραθέσεις τις οποίες έχει προκαλέσει, πριν καν γίνει γνωστό το περιεχόμενό του, το νομοσχέδιο που ετοίμασε ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης, είναι αν δίνει τις απαιτούμενες απαντήσεις στα προβλήματα με τα οποία είναι αντιμέτωποι οι πραγματικά εργαζόμενοι και όχι τα κατά βάση επαγγελματικά στελέχη που απαρτίζουν τις διοικήσεις των συνδικαλιστικών οργανώσεων.

Δυστυχώς, η ένθεν κακείθεν ένταση, με την οποία διεξάγεται μέχρι στιγμής ο δημόσιος διάλογος για τις αλλαγές τις οποίες φιλοδοξεί να επιφέρει το κυβερνητικό νομοθέτημα, δεν επιτρέπει να δοθούν νηφάλιες απαντήσεις στα ερωτήματα αν από τις ρυθμίσεις που προτείνονται ευνοούνται οι εργαζόμενοι, όπως διατείνεται η κυβέρνηση, ή αν ικανοποιούνται οι εργοδότες, όπως επιμένουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ο πραγματικός υπαίτιος του συγκρουσιακού κλίματος που εκ των πραγμάτων έχει δημιουργεί είναι δύσκολο να υποδειχθεί.

Διότι όσο δίκιο έχουν όσοι υποστηρίζουν ότι είναι αβάσιμοι οι ισχυρισμοί περί καθιέρωσης «εργασιακού Μεσαίωνα» από τη στιγμή που είναι οριακές οι μεταβολές στην προϋπάρχουσα διευθέτηση του χρόνους της 40ωρης εβδομαδιαίας εργασίας, άλλο τόσο δίκιο έχουν όσοι επιχειρηματολογούν ότι «η κυβέρνηση καταφεύγει στη μέθοδο του καρότου και του μαστιγίου».

Πώς αλλιώς, άλλωστε, μπορεί να εξηγηθεί ότι με το ίδιο νομοσχέδιο θεσπίζονται κάποιες (λίγες;) ευνοϊκές ρυθμίσεις για τους εργαζόμενους, όπως η καθιέρωση της ψηφιακής κάρτας εργασίας ή η επέκταση των γονικών αδειών και στους πατέρες, αλλά την ίδια ώρα ο πυρήνας του κατατείνει στη μείωση του εργασιακού κόστους;

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η συνθήκη που οδήγησε στη μεταπολεμική οικονομική ευημερία την οποία γρηγορότερα ή αργότερα απόλαυσαν οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες δεν στηρίχθηκε στη συμπίεση των εισοδημάτων των εργαζομένων, αλλά στη ισορροπημένη κατανομή του αυξανόμενου πλούτου που κάθε φορά συνομολογούσαν οι κοινωνικοί εταίροι. Στις περισσότερες των περιπτώσεων η δικαιότερη κατανομή των εισοδημάτων τροφοδοτούσε την αυξημένη ζήτηση καταναλωτικών αγαθών και έδινε ώθηση στην ανάπτυξη.

Γι΄ αυτό και αν πράγματι η κυβέρνηση ενδιαφέρεται, όπως υποστηρίζει, «για τα πραγματικά συμφέροντα των πραγματικά εργαζομένων», στις νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα καταλήξει εν τέλει για τη ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, δεν έχει παρά να ρίξει το βάρος της στην ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών για την προστασία των συμφερόντων αφενός των εργαζομένων και αφετέρου της υγιούς επιχειρηματικότητας, η οποία ανθεί όταν οι εργαζόμενοί της δρουν δημιουργικά επειδή είναι ικανοποιημένοι.

Ιδού, λοιπόν, πεδίον δόξης λαμπρό. Τόσο για την κυβέρνηση που διατυμπανίζει ότι πρόθεσή της είναι να βάλει τάξη στην εργασιακή ζούγκλα. Όσο και για την αντιπολίτευση που προσπαθεί να πείσει ότι «κόπτεται» για την προστασία των συμφερόντων των εργαζομένων.

Ο λαϊκισμός έχει πολλά πρόσωπα

 

Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έσπευσαν να εκφράσουν ικανοποίηση για το άδοξο τέλος στο οποίο φαίνεται να καταλήγει η πολιτική καριέρα του πάλαι ποτέ φερέλπιδος αρχηγού των Ισπανών «Ποδέμος» Πάμπλο Ιγκλέσιας.

Ο πολιτικός με το φετίχ της αλογοουράς, την οποία διατήρησε ακόμη και όταν μετακόμισε στα προάστεια της Μαδρίτης και ανέλαβε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της χώρας του, οδηγήθηκε, πριν καν κλείσει το 43ο έτος της ηλικίας του, σε πρόωρη αποστρατεία. Πρόλαβε να διαγράψει στο ισπανικό πολιτικό στερέωμα μια μάλλον μετεωρική τροχιά η οποία ξεκίνησε όταν ηγήθηκε των συμπατριωτών του που συμμετείχαν στο διαβόητο «Κίνημα των Αγανακτισμένων».

Όσο ήταν στην αντιπολίτευση, οι προοπτικές ήταν ευοίωνες για τον άνθρωπο που στο βιογραφικό του αναφέρεται ότι «από την ηλικία των 13 άρχισε να ασχολείται με την αριστερά, διαβάζοντας Καρλ Μαρξ και Βλαντίμιρ Λένιν, ενώ εντάχθηκε και στην κομμουνιστική νεολαία, σε ηλικία 15 ετών». Ο ίδιος και το κόμμα του συνάρπαζαν τα πλήθη και έκαναν… εξαγωγή του μοντέλου διαμαρτυρίας που ακολουθούσαν και σε χώρες όπως η Ελλάδα.

Από τις πλατείες στην αρχή κι αργότερα από την Ευρωβουλή και το Ισπανικό Κοινοβούλιο, ο Ιγκλέσιας μπορούσε να λέει ό,τι του κατέβαζε η… γκλάβα του. Το αναμφισβήτητο επικοινωνιακό χάρισμα, το οποίο διέθετε και αναδείχθηκε μέσα από τις εμφανίσεις του στην τηλεόραση, ήταν, μαζί με την άκρατη υποσχεσιολογία, το όχημα που εκτόξευε στα ύψη τη δημοφιλία του εντός και εκτός των ισπανικών συνόρων.

Τα πράγματα, ωστόσο, άλλαξαν άρδην για τον αρχηγό των «Ποδέμος» και το κόμμα του, που ο τίτλος του στα ελληνικά σημαίνει «Μπορούμε», όταν έφθασε η ώρα να αναλάβουν ευθύνες. Ο λαϊκισμός στον οποίο είχαν επιδοθεί δοκίμασε τα όρια του όταν έκαναν συγκυβέρνηση με τους Σοσιαλιστές του Πέδρο Σάντσες. Διότι, όπως πολύ καλά μάθαμε κι εμείς εδώ στη χώρα μας, όσο εύκολο είναι να τάζεις «σεισάχθεια» σε ανήμπορους -και μη- να ανταποκριθούν στα χρέη τους, τόσο δύσκολο είναι το εφαρμόσεις.

Φαίνεται, όμως, ότι η αλαζονεία, η οποία συνήθως εμφιλοχωρεί στις απότομες εκτοξεύσεις προς την κορυφή, δεν επέτρεψε στον Πάμπλο Ιγκλέσιας να αντιληφθεί ότι ο δικός του λαϊκισμός είχε πλέον εκμετρήσει το ζην. Έτσι ερμηνεύεται ότι επέλεξε να εγκαταλείψει την αντιπροεδρία της συγκυβέρνησης με τους Σοσιαλιστές για να αναμετρηθεί μετωπικά με μια ευειδή λαϊκίστρια της Δεξιάς στη διεκδίκηση του αξιώματος του περιφερειάρχη της ισπανικής πρωτεύουσας.

Με μια δυναμική καμπάνια κατά των περιοριστικών μέτρων για την εξάπλωση του κορωνοϊού, που κινητοποίησε τους επαγγελματίες της ισπανικής πρωτεύσας, η 42χρονη Ιζαμπέλ Ντίας Αγιούσο, η οποία λάνσαρε το εύληπτο σύνθημα «Ελευθερία», θριάμβευσε στις κάλπες της περασμένης Κυριακής. Ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, ο οποίος κατέβηκε στις εκλογές για να… ανασχέσει την επέλαση της Δεξιάς, κατατροπώθηκε.

Οι Μαδριλένοι ψηφοφόροι έδωσαν διπλάσια, σε σχέση με δύο χρόνια νωρίτερα, ποσοστά στην «Ισπανίδα Τραμπ», όπως αποκαλείται στη χώρα της η δεξιά περιφερειάρχης, και έστειλαν τον Ιγκλέσιας σε πρόωρη πολιτική συνταξιοδότηση. Το ρολόι της ιστορίας άλλαξε ρότα, αλλά οι δείκτες του επέστρεψαν στον αστερισμό του λαϊκισμού. Απλώς το «Μπορούμε» («Podemos») έγινε «Ελευθερία» («Libertad»). Και, κατά τα λοιπά, η ζωή συνεχίζεται…

Βλέπετε, ο λαϊκισμός έχει πολλά πρόσωπα. Και μερικές φορές μοιάζει με τη Λερναία Ύδρα που ένα κεφάλι κόβεις και δύο φυτρώνουν στη θέση του. Έτσι ακριβώς έγινε στη Μαδρίτη διότι η κυρία Αγιούσο πήρε εντολή να κυβερνήσει τη Μαδρίτη από κοινού με τον ακροδεξιό σχηματισμό VOX, που απαρτίζεται από νοσταλγούς του Φράνκο, καθώς οι μέχρι πρότινος συγκυβερνώντες «Πολίτες» («Ciudadanos») οδηγήθηκαν σε πολιτική εξαφάνιση, αφενός λόγω της μετριοπάθειάς τους και αφετέρου λόγω της αναποφασιστικότητάς τους.

Αν και έχουν διαφορετικό ιστορικό υπόβαθρο και ανόμοιο μέγεθος, η Ισπανία και η Ελλάδα είναι δύο χώρες του ευρωπαϊκού Νότου με αρκετά κοινά στοιχεία στην πολιτική διαδρομή που ακολουθούν τις τελευταίες δεκαετίες. Αμφότερες βίωσαν βίαιους αδελφοκτόνους εμφυλίους και δοκιμάστηκαν σκληρά από οπισθοδρομικές δικτατορίες. Αλλά και πιο πρόσφατα συνταράχθηκαν από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2009 που πυροδότησε τα ακραία λαϊκίστικα «Κινήματα των Αγανακτισμένων» τα οποία βρήκαν πρόσφορο έδαφος τόσο στη Δεξιά όσο και στην Αριστερά.

Στην Ισπανία το εκκρεμές του λαϊκισμού πήρε τώρα δεξιά κατεύθυνση. Στη δική μας χώρα κάποιοι υποστηρίζουν ότι το 2019, οπότε φάνηκε να κλείνει μια δεκαετία λαϊκίστικων προσεγγίσεων, αφήσαμε πίσω αυτό το κεφάλαιο. Με αποκορύφωμα, ωστόσο, το χαμηλό ποσοστό συμμετοχής των συμπατριωτών μας στο εμβολιαστικό πρόγραμμα, ίσως βιάστηκαν όσοι έσπευσαν να κηρύξουν το τέλος του ελληνικού λαϊκισμού.

Στον δικό μας ορίζοντα μέχρι στιγμής δεν προβάλλουν ούτε Έλληνας Ιγκλέσιας, ούτε Ελληνίδα Αγιούσο. Ενδεχομένως επειδή είναι πολύ πρόσφατη η συγκατοίκηση της λαϊκίστικης Αριστεράς με ένα τμήμα της λαϊκίστικης Ακροδεξιάς. Η πολιτική, όμως, είναι δυναμικό παίγνιο. Και γι΄ αυτό ποτέ κανείς δεν ξέρει με ποιο πρόσωπο θα εμφανιστεί το επόμενο λαϊκίστικο κρεσέντο.

Ας έχουμε, λοιπόν, τον νου μας!

Οι νέοι αναθερμαίνουν την ελπίδα

 

Η θέρμη με την οποία φαίνεται να ανταποκρίθηκαν οι νεότερες γενιές της πατρίδας μας στο άνοιγμα της πλατφόρμας για τους εμβολιασμούς είναι το πιο ελπιδοφόρο μήνυμα των τελευταίων μηνών. Μαζί με τις ουρές που αρχίζουν σιγά σιγά να δημιουργούνται στα εμβολιαστικά κέντρα δείχνει ότι η μάχη που εδώ και καιρό μαίνεται ανάμεσα στη λογική και στην παράνοια κρίνεται υπέρ της πρώτης.

Αποτελεί αδιαμφισβήτητη αλήθεια ότι στη διάρκεια της πανδημίας οι νέοι πλήρωσαν το βαρύτερο τίμημα, αφού εκείνους πρωτίστως έπληξαν τα περιοριστικά μέτρα που ελήφθησαν για το πάγωμα της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας αλλά και για τον εγκλεισμό στα σπίτια μας.

Από όποια σκοπιά κι αν δει κανείς τη δυσμενή πραγματικότητα που βιώνουμε όλοι μας τους τελευταίους δεκατέσσερις μήνες, δεν μπορεί να αρνηθεί ότι οι συνθήκες είναι πολύ χειρότερες για τους νεότερους. Για εκείνους ήταν πιο δύσκολο να θυσιάσουν τη διάθεση να βρίσκονται και να διασκεδάζονται με τους συνομήλικούς τους. Η δική τους ανεργία παρατάθηκε. Και οι δικές τους δουλειές τους έγιναν ανασφαλέστερες.

Οι μερικές εκατοντάδες ή ενδεχομένως και λίγες χιλιάδες που συμμετείχαν σε συγκεντρώσεις στις πλατείες ή και στα ανά την ελληνική επικράτεια κορωνο-πάρτι δημιούργησαν τη λανθασμένη, όπως αποδεικνύεται, εντύπωση ότι οι νεότεροι αψηφούν τους κινδύνους της πανδημίας και αδιαφορούν για τις συνέπειες που μπορεί να έχουν οι συμπεριφορές τους στην πιθανότητα να προσβληθούν από τον ιό οι ίδιοι και τα πιο ευάλωτα μέλη του περίγυρου τους.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε, εξάλλου, ότι οι τριαντάρηδες και οι σαραντάρηδες του σήμερα ανήκουν στις γενιές που επλήγησαν περισσότερο από την οικονομική κρίση του 2010, χωρίς μάλιστα να προλάβουν να γευθούν τους γλυκούς καρπούς της –«επίπλαστης», έστω- ευημερίας την οποία απολαύσαμε οι πιο ηλικιωμένοι Έλληνες που είχαμε το προνόμιο να ζήσουμε από το 1980 έως το 2010 όταν η Ελλάδα βρέθηκε στο απόγειο της οικονομικής της ανόδου.

Από την άλλη, βεβαίως, μιλάμε για τις γενιές των ιστορικά πιο μορφωμένων Ελλήνων. Γενιές εξωστρεφείς, με πολλά πτυχία και με περισσότερες γνώσεις που δεν απέκτησαν μόνον στα θρανία και στα αμφιθέατρα, αλλά και στο Διαδίκτυο. Γενιές που μεγαλώνουν με τα tablet και τα smartphone να αποτελούν προέκταση των χεριών τους. Και που επικοινωνούν και ενημερώνονται κυρίως από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τα στοιχεία για την προσέλευση στα εμβολιαστικά κέντρα των Ελλήνων που ανήκουν στις ηλικιακές ομάδες άνω των 60 ετών δεν υπήρξαν ενθαρρυντικά. Δυστυχώς μια μειοψηφική μεν, πλην, όμως, αξιοσημείωτη, μερίδα εξ αυτών επέδειξε μεγάλη επιφυλακτικότητα διστάζοντας να προσέλθει να εμβολιαστεί. Σε αυτό δεν αποκλείεται να ευθύνεται και η διαδικτυακή ημιμάθεια που χαρακτηρίζει αυτές τις γενιές και τις κάνει να μην μπορούν να αντιληφθούν ότι δεν είναι ισότιμος λόγος που εκπέμπεται στον ψηφιακό κόσμο.

Κακά τα ψέματα, δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι γύρω μας που αντιμετωπίζουν ως… ισοβαρείς τις απόψεις που εκφράζουν, από τη μια, οι… ταξιτζήδες, που μόλις έμαθαν να πατούν τα πλήκτρα του κινητού τους, και, από την άλλη, επιστήμονες της περιωπής και του κύρους ενός Αντόνιο Φάουτσι ή ενός Σωτήρη Τσιόδρα και τόσων άλλων, οι οποίοι… έλιωσαν σόλες παρακολουθώντας ασθενείς και έκαναν νυχτέρια και υπερωρίες μπροστά σε μικροσκόπια και υπολογιστές για να βρουν κατάλληλα φάρμακα και αποτελεσματικά εμβόλια που θα μας απαλλάξουν από απλές ασθένειες, επιδημίες και πανδημίες.

Όχι, δεν είμαστε όλοι ίδιοι όταν μιλάμε για επιστημονικά θέματα. Και, όπως ο καθένας εξ ημών απαιτεί τον σεβασμό των άλλων στη δουλειά την οποία κάνει, έτσι κι εμείς πρέπει να αναγνωρίζουμε ότι δεν μετράει το ίδιο ο λόγος μας για θέματα για τα οποία δεν είμαστε αρμόδιοι. Στα επιστημονικά θέματα έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο οι επιστήμονες. Αυτούς και μόνον εμπιστευόμαστε. Ακόμη και όταν –δικαιολογημένα- δεν μιλούν με τις κατηγορηματικότητες που χαρακτηρίζουν τον ισοπεδωτικό λόγο των κάθε λογής «τσαρλατάνων» που νομίζουν ότι είναι κάτι περισσότερο από αυτό που είναι, μόνον και μόνον επειδή έχουν αποκτήσει διαδικτυακό βήμα.

Είναι μεγάλο ευτύχημα, λοιπόν, που μέσα σε αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα οι νεότεροι Έλληνες έδειξαν εμπιστοσύνη στην επιστήμη και προσήλθαν με ζήλο για να εξασφαλίσουν μια θέση στο εμβολιαστικό πρόγραμμα. Όλα δείχνουν ότι το έκαναν όχι επειδή είναι «υπάκουοι» αλλά διότι επιθυμούν διακαώς να πάρουν τις ζωές τους πίσω. Θέλουν να βγουν έξω, να δουλέψουν, να φλερτάρουν, να ερωτευτούν, να διασκεδάσουν και να απολαύσουν τη χαρά και την ικανοποίηση που παίρνει όποιος ζει τη ζωή του.

Αν η τάση αυτή επιβεβαιωθεί και στη συνέχεια, τότε έχουμε κάθε λόγο να ελπίζουμε ότι οι σημερινοί νέοι θα αλλάξουν τον κόσμο, κάνοντάς τον καλύτερο.

Γι΄ αυτό είμαστε μαζί τους!