Στο ίδιο έργο θεατές του… κυνηγιού των εμπρηστών

«Εγώ δεν φταίω...». Με αυτό τον εύγλωττο τίτλο επιγραφόταν πριν από 25 ολόκληρα χρόνια η συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στην εφημερίδα «Τα Νέα» ο τότε αρμόδιος για τη δασοπυρόσβεση υπουργός. 

Ο Στέφανος Τζουμάκας -ναι, ναι, ο νυν υποψήφιος αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ- στον οποίο ανήκει η φράση που έγινε τίτλος στη συνέντευξη, ήταν ο τελευταίος υπουργός Γεωργίας που είχε στο χαρτοφυλάκιό του την αρμοδιότητα της κατάσβεσης των δασικών πυρκαγιών. Επί των ημερών της υπουργίας του, όπως άλλωστε και τα περισσότερα προηγούμενα καλοκαίρια, η Ελλάδα είχε βρεθεί επανειλημμένα σε πύρινο κλοιό. Αλλά κι εκείνος, όπως σχεδόν όλοι οι προκάτοχοι αλλά και οι διάδοχοί του, «έψαχνε να βρει το λάθος που έκανε, αλλά δεν το εύρισκε», για να θυμηθούμε τον ισχυρισμό που διατύπωσε δυο δεκαετίες αργότερα ο Νίκος Τόσκας, την επαύριο της τραγωδίας στο Μάτι.   

Το 1998, μετά πολλών βασάνων και κόπων, η κυβέρνηση Σημίτη κατάφερε να κάνει ένα αποφασιστικό βήμα για την καλύτερη αντιμετώπιση του φαινομένου των ετησίως επαναλαμβανόμενων καταστροφικών πυρκαγιών: καθιέρωσε τον ενιαίο φορέα δασοπυρόσβεσης, που επί χρόνια πρότειναν όλοι οι ειδικοί αλλά δεν υλοποιούνταν επειδή οι δυνάμεις της αδράνειας ήταν ισχυρότερες από τις δυνάμεις της λογικής. Μεταφέρθηκε, σε αυτό το πλαίσιο, η ευθύνη της κατάσβεσης όλων των πυρκαγιών στο Πυροσβεστικό Σώμα το οποίο έως τότε ασχολούνταν μόνον με τις αστικές πυρκαγιές. Ενώ στις φωτιές που ξεσπούσαν σε δασικές περιοχές επιχειρούσαν οι δασοπυροσβέστες του υπουργείου Γεωργίας και για τα εναέρια μέσα ήταν υπεύθυνη η Πολεμική Αεροπορία.

Παρότι πέρασε έκτοτε ένα τέταρτο του αιώνα, τα λεγόμενα του κ. Τζουμάκα θυμίζουν ισχυρισμούς που ακούστηκαν πολλές φορές στη διάρκεια των επόμενων χρόνων. Και που το μεγαλύτερο δυστύχημα είναι ότι εξακολουθούν να ακούγονται έως και σήμερα. Με πιο χαρακτηριστικούς τους ισχυρισμούς για τις πολλές ταυτόχρονες πυρκαγιές που ξεσπούν, φαινόμενο το οποίο στην πραγματικότητα είναι ετησίως επαναλαμβανόμενο, ιδίως τις ημέρες που πνέουν ισχυροί άνεμοι και επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες. Όπως και οι ανακυκλούμενες εικασίες για υποτιθέμενο «οργανωμένο σχέδιο εμπρησμών», οι οποίες, ωστόσο, ουδέποτε απεδείχθησαν παρότι σχεδόν χωρίς εξαίρεση κάθε χρόνο διατάσσεται και μια αναβαθμισμένη εισαγγελική έρευνα. 

Το αφήγημα για τη δράση «εμπρηστών που μας καίνε» αποτελεί διαχρονικά μια πολύ εύπεπτη ιστορία για λαϊκή κατανάλωση αλλά και μια πολύ βολική δικαιολογία για την ανικανότητα και την έλλειψη συντονισμού τόσο μετά όσο κυρίως πριν από την εκδήλωση των πυρκαγιών.     

«Πέρσι (σ.σ.: το 1997) όλες οι πυρκαγιές, όλο το έτος, ήταν 3.100. Τον Ιούλιο μόνο, φέτος (σ.σ.: 1998), ήταν 2.800», έλεγε στην περί ης ο λόγος συνέντευξη ο κ. Τζουμάκας. Και συμπλήρωνε: «Πέρσι, μόνο δύο πυρκαγιές έκαιγαν επί δέκα μέρες. Ειδικά της Εύβοιας ­πιστεύω να θυμάστε­ είχε πλησιάσει περίπου το 10ήμερο, και του δάσους της Θεσσαλονίκης είχε περάσει το 5ήμερο. Επίσης θυμάμαι ότι το πρώτο Σαββατοκύριακο είχαμε σε διάστημα μιας ώρας 182 πυρκαγιές και έσβησαν μέσα στη δεύτερη μέρα».

            Και μπορεί ο τότε υπουργός Γεωργίας, παραθέτοντας όλα αυτά τα συγκριτικά στοιχεία, να κατέληγε στο συμπέρασμα ότι «τα προβλήματα του συντονισμού ήταν ένα από τα βασικά στοιχεία της δασοπυρόσβεσης ως τώρα», αυτό δεν τον εμπόδισε να στραφεί αφενός κατά των δασικών υπαλλήλων, ο κλάδος των οποίων αντιδρούσε επειδή «δεν έπρεπε να χάσει αυτό το αντικείμενο» καθώς μέχρι τότε διαχειριζόταν σημαντικούς οικονομικούς πόρους. Δεν έμεινε, όμως, εκεί. Επέμεινε σε έναν παλαιότερο ισχυρισμό του για «παρακρατικούς» που υποτίθεται ότι κρύβονταν πίσω από τους εμπρησμούς. Ενώ δεν θέλησε να αποσύρει δήλωση στην οποία είχε προβεί τον προηγούμενο χρόνο μιλώντας γενικώς και αορίστως για δράση «Τούρκων πρακτόρων» και «Γκρίζων Λύκων». 

Κι όλα αυτά την ίδια ώρα που αναγνώριζε ότι «το να υπάρξουν τεκμηριωμένες αποδείξεις είναι ένα πολύ δύσκολο θέμα». Αλλά παρά ταύτα δεν δυσκολευόταν να πει ότι «στοιχεία φυσικά έχουμε. Και ενδείξεις επίσης. Όχι όμως αποδείξεις. Αλλά υπάρχουν εκτιμήσεις και δεδομένα». Ποια ήταν αυτά τα δεδομένα; Άγνωστον. Ο ίδιος αρκέστηκε να πει ότι «η κυβέρνηση έχει ανησυχίες: γιατί όλα αυτά; Σε τι αποσκοπούν αυτοί οι εμπρησμοί;».

Η αλήθεια, πάντως, είναι ότι ο κ. Τζουμάκας δεν ήταν ούτε ο πρώτος ούτε -δυστυχώς- ο τελευταίος που, ως άλλος Δον Κιχώτης, ξιφουλκούσε κατά των (αόρατων) εμπρηστών. Μετά την τραγωδία στο Μάτι, ένας ακόμη τωρινός υποψήφιος αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, ο τότε υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παπάς, έστηνε ολόκληρο σόου μπροστά στις κάμερες για να καταδείξει ότι οι υποτιθέμενοι δορυφόροι που είχε εκτοξεύσει στο Διάστημα είχαν τάχατες εντοπίσει τους εμπρηστές.

Τη σκυτάλη πήρε στις μέρες μας ο νυν υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Βασίλης Κικίλιας, ο οποίος έλυσε την πολυήμερη σιωπή του και με στεντόρεια φωνή ξεσπάθωσε επειδή «κάποιοι αλητήριοι εμπρηστές βάζουν φωτιές». Τους προειδοποίησε, μάλιστα, λέγοντας αυστηρά: «Δεν θα γλιτώσετε, θα σας βρούμε, θα λογοδοτήσετε στη Δικαιοσύνη». 

Με δεδομένο, ωστόσο, ότι οι περισσότεροι εμπρηστές που έχουν προσαχθεί όλα αυτά τα χρόνια έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι παρά πρόσωπα με διαταραγμένη προσωπικότητα, τα οποία τις περισσότερες φορές είτε αφήνονται ελεύθεροι, είτε παραπέμπονται σε ψυχιατρικές κλινικές, το πιθανότερο είναι ότι οι προειδοποιητικές απειλές του κ. Κικίλια κατά των… αλητήριων εμπρηστών θα έχουν την ίδια κατάληξη που είχαν οι ισχυρισμοί Τζουμάκα για «παρακρατικούς» και το δορυφορικό κυνήγι που εξαπέλυσε ο Παπάς.

Η προστασία των δασών -ιδιαίτερα στην εποχή μας που, κακά τα ψέματα, η δασοκάλυψη της Ελλάδας είναι πυκνότερη από οποτεδήποτε άλλοτε στο παρελθόν- είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να εξαντλείται σε εύκολους λαϊκισμούς ότι θα λυθεί το πρόβλημα των πυρκαγιών επειδή ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης θα βρει τους εμπρηστές. Κάτι που, αν όντως συνέβαινε, θα διέψευδε τον τίτλο του υπουργικού χαρτοφυλακίου που του ανέθεσε ο πρωθυπουργός.

Γι΄ αυτό και, εν κατακλείδι, η κυβέρνηση αντί να επιδίδεται στο ατελέσφορο εικονικό κυνήγι των εμπρηστών, καλό θα είναι να ρίξει το βάρος της αφενός στην ενίσχυση των δυνάμεων της δασοπυρόσβεσης και αφετέρου στην προληπτική δασοπροστασία που έχει αποδειχθεί ότι είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης των πυρκαγιών. Οι οποίες υπήρχαν πάντοτε. Και θα υπάρχουν στο διηνεκές.

Πόσο «χαρισματικός» είναι αλήθεια ο Αλέξης Τσίπρας;

Η εικόνα του 77χρονου Στέφανου Τζουμάκα να σηκώνεται όρθιος το βράδυ της περασμένης Κυριακής στο τηλεοπτικό πλατό για να επιβάλει με έκδηλο θυμό σιωπή στον εκπρόσωπο Τύπου του ΠΑΣΟΚ Δημήτρη Μάντζο, χρησιμοποιώντας σε άψογη αρτινή προφορά τη γαλλική κραυγή «Σιλάνς!», ήταν ένα στιγμιότυπο που νομίζω ότι μπορεί να ερμηνεύσει το εκλογικό αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου καλύτερα από όλες τις εισηγήσεις που ζήτησε ο Αλέξης Τσίπρας να καταθέσουν τα πενθούντα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ.

Για όσους ίσως δεν το γνωρίζουν ο κ. Τζουμάκας, ο οποίος εξελέγη βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ το… μακρινό 1977, δηλαδή πέντε ολόκληρα χρόνια προτού να γεννηθεί ο κ. Μάντζος που εκλέγεται τώρα για πρώτη φορά στο ίδιο αξίωμα, ορίστηκε τον περασμένο Νοέμβριο επικεφαλής σε Επιτροπή που συγκρότησε ο Αλέξης Τσίπρας για την Πολιτική Στρατηγική και Ανάλυση.

Ανέτρεξα στο Διαδίκτυο για να βρω το έργο της συγκεκριμένης Επιτροπής, για την οποία ομολογώ ότι δεν είχα ακούσει το παραμικρό όλους τους προηγούμενους μήνες, πλην, όμως, εις μάτην. Με εξαίρεση τα διθυραμβικά δημοσιεύματα της περιόδου που διορίστηκε η Επιτροπή, τα οποία έγραφαν για την κίνηση ματ που έκανε ο κ. Τσίπρας με την «αξιοποίηση» του παλαιότατου στελέχους του ΠΑΣΟΚ, δεν βρήκα το παραμικρό.

Θα μπορούσε, βεβαίως, να αντιτείνει κάποιος ότι η πολιτική στρατηγική που κατέστρωσε και οι αναλύσεις που έκανε η «Επιτροπή Τζουμάκα» υπήρξε έργο αθόρυβο. Και ίσως γι΄ αυτό ο εξ Άρτης ορμώμενος παμπάλαιος πολιτικός εξεμάνη όταν ο κατά πολύ νεώτερος του και απόλυτα ευπρεπής κ. Μάντζος αμφισβήτησε τα αισθήματα… ματαίωσης που δήλωσε ότι αισθάνεται ο όψιμος ΣΥΡΙΖΑίος κ. Τζουμάκας, όπως και τον αφορισμό του τελευταίου ότι -τι ειρωνεία αλήθεια!- «το ΠΑΣΟΚ κατέστρεψε τη χώρα»...

Αν, πάντως, ήταν αυτού του επιπέδου η «Τζουμάκειος» στρατηγική πολιτική ανάλυση, ενδεχομένως έτσι εξηγούνται και πολλά άλλα στιγμιότυπα των οποίων γίναμε μάρτυρες σε αυτή την προεκλογική περίοδο. Θέλω να σταθώ μόνον σε ένα από αυτά που νομίζω ότι αποτελεί την ερμηνευτική επιτομή της εκλογικής κατάρρευσης την οποία υπέστη το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα:

Σε ένα από τα προεκλογικά τηλεοπτικά τραπέζια στα οποία μετείχε η -επίσης νεόκοπη στη Κουμουνδούρου- εκπρόσωπος Τύπου Πόπη Τσαπανίδου άρπαξε από τα χέρια του εκπροσώπου της κυβέρνησης Άκη Σκέρτσου το έγγραφο που εκείνος επικαλείτο για να υποστηρίξει ότι το κόστος του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ ξεπερνούσε τα 80 δισ. ευρώ σε τετραετή ορίζοντα. Το μέλημα, ωστόσο, της κ. Τσαπανίδου ήταν να αποδείξει ότι δεν είχε σφραγίδες του Γενικού Λογιστηρίου, από το οποίο είχε υποστηρίξει ο κ. Σκέρτσος ότι άντλησε τα στοιχεία για το κόστος.

Η ίδια, η εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά προφανώς και κανείς άλλος από το κόμμα της σε ολόκληρη την προεκλογική περίοδο, δεν αισθάνθηκε την ανάγκη να αμφισβητήσει μέτρο – μέτρο την ουσία των ισχυρισμών της κυβέρνησης. Κατά το παρελθόν, η αντίκρουσή τους περιοριζόταν στη στερεότυπη κορωνίδα του λαϊκισμού τους ότι «πάνω από τους αριθμούς είναι οι άνθρωποι». Στην πορεία προς την τελευταία εκλογική αναμέτρηση δεν επικαλούνταν ούτε καν αυτό. Ενδεχομένως, με τη συμβολή και των… αναλύσεων του κ. Τζουμάκα, να ήταν τόσο βέβαιοι για τη νίκη τους ώστε να απαξιούν να καταφύγουν ακόμη και σε μια τέτοια επιχειρηματολογία.

Έτσι ίσως εξηγείται και το γεγονός ότι ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ το βράδυ της Κυριακής, έχοντας υποστεί το σοκ της πρωτοφανούς και αναπάντεχης κατάρρευσης των εκλογικών του επιδόσεων, φέρεται να εγκάλεσε τους συνεργάτες του επειδή δεν τον είχαν προϊδεάσει για το οδυνηρό αποτέλεσμα που του επεφύλαξαν οι κάλπες. Από την άλλη, ωστόσο, η συγκεκριμένη αντίδραση αποτέλεσε την απόλυτη επιβεβαίωση του πραγματικού πολιτικού διαμετρήματος του κ. Τσίπρα.

Με την ίδια ευκολία με την οποία οι συγκυρίες της μνημονιακής χρεοκοπίας τον ανέβασαν στο ζενίθ της δόξας του, κάνοντας αρκετούς να μιλούν για έναν «χαρισματικό» πολιτικό, η επιστροφή της Ελλάδας στην κανονικότητα τον προσγείωσε στο ναδίρ, δίνοντας την αφορμή σε πολλούς να διαπιστώνουν την προϊούσα απομάγευση της ελληνικής κοινωνίας από το περίτεχνα φιλοτεχνημένο προφίλ του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ.

Για όποιους, εξάλλου, όλα τα τελευταία χρόνια δεν έτρεφαν αυταπάτες, το αποτέλεσμα της περασμένης Κυριακής δεν υπήρξε κεραυνός εν αιθρία. Ήταν αναπόδραστο ότι κάποια στιγμή θα έσπαγε η φούσκα του… άχαστου ηγέτη που δεν δίσταζε μπροστά σε τίποτε και ήταν διατεθειμένος να κάνει τα πάντα. 

Πολεμούσε, υποτίθεται, τη Δεξιά, αλλά δεν είχε πρόβλημα να ξεπλένει τις αμαρτίες και τις ευθύνες των κατ΄ εξοχήν ανθρώπων της που επιτάχυναν την χρεοκοπία. Αποδομούσε, τάχατες, το μνημονιακό ΠΑΣΟΚ αλλά χορηγούσε συγχωροχάρτι και στους πλέον σκληρούς υβριστές του, αρκεί να ήταν έτοιμοι να μεταμορφωθούν σε θαυμαστές του.

Ήταν για γέλια και για κλάματα, η σύνθεση με τις πρώτες σειρές των καθισμάτων της τελευταίας συνεδρίασης της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ που συνήλθε την Πέμπτη για να αποτιμήσει τα αίτια της εκλογικής ήττας. 

Μπορεί να μην ικανοποιήθηκε ο -ΣΥΡΙΖΑίος τελευταίας εσοδείας- Ευάγγελος Αντώναρος από την θερμότητα του χειροκροτήματος με την οποία έγινε δεκτός ο ηγεμόνας, αλλά η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι που βρέθηκαν μπροστά μπροστά ήταν παλαιοί επικριτές του, αν όχι και υβριστές του: από τον Χατζησωκράτη της ΔΗΜΑΡ και τον Κόκκαλη των ΑΝΕΛ έως τα πρωτοπαλίκαρα του ΓΑΠ Γιάννη Ραγκούση και Συμεών Κεδίκογλου. 

Αρκεί ίσως μόνον να επισημάνουμε ότι ο τελευταίος είχε προφητεύσει ότι «θα έρθει η ώρα που ο κ. Τσίπρας δεν θα μπορεί να διαχειριστεί την αθλιότητα που δημιούργησε».

Αν κρίνουμε από τις τελευταίες δημόσιες παρουσίες του, το πιθανότερο είναι ότι, με την υποστήριξη και όσων η ύπαρξή τους εξαρτάται απολύτως από τη δική του παραμονή στο πολιτικό γίγνεσθαι, δεν θα απαλλαγούμε από τον κ. Τσίπρα ούτε μετά τη νέα ήττα που όλα δείχνουν ότι τον περιμένει στις 25 Ιουνίου. 

Ακόμη και έτσι, όμως, ο πρωθυπουργός που παρέδωσε για 99 χρόνια ολόκληρη την περιουσία της χώρας στους δανειστές της, ο πολιτικός αρχηγός που έκανε υπουργό τον Πάνο Καμμένο, υφυπουργούς τον Χαϊκάλη και τον Ζουράρι και βουλευτή τη Ραχήλ Μακρή, ο διώκτης στα λόγια της Ακροδεξιάς που δεν εύρισκε αίθουσα για τη δίκη της Χρυσής Αυγής και ψάρευε ψήφους στα θολά νερά των οπαδών του Κασιδιάρη, ο αποτυχημένος μίμος ασύγκριτων προσωπικοτήτων του παρελθόντος, θα πάψει οριστικά να θεωρείται «χαρισματικός».

Ο καιρός γαρ εγγύς!