Η χώρα θέλει συντήρηση και αισθητική αναβάθμιση

Στην καθημερινή διαδρομή μου από το σπίτι ως το γραφείο διασχίζω αρκετούς Δήμους της ευρύτερης πρωτεύουσας και δεν νομίζω ότι «κομίζω γλαύκα εις Αθήνας» αν πω ότι στους περισσότερους εξ αυτών η εικόνα που συναντώ είναι άκρως απογοητευτική από πολλές πλευρές και κυρίως από άποψη επικινδυνότητας αλλά και αισθητικής. Και για όσους ίσως απορήσουν για την επιλογή του συγκεκριμένου θέματος, σπεύδω να επισημάνω ότι το θεωρώ απείρως σοβαρότερο για τη ζωή μας από όσα τραγελαφικά και συνάμα κωμικοτραγικά βλέπουμε να εκτυλίσσονται στον ΣΥΡΙΖΑ.

Με αποκορύφωμα, άλλωστε, ακόμη και κάποιες αφίσες υποψηφίων από τις περυσινές δημοτικές εκλογές που εξακολουθούν να κρέμονται σε κολώνες φωτισμού ή σηματοδότησης της κυκλοφορίας, η συνήθης εικόνα που συναντάμε στην καθημερινότητά μας είναι οδοστρώματα με λακκούβες, σπασμένα πεζοδρόμια, σκουριασμένα προστατευτικά κιγκλιδώματα, κατεστραμμένες ή καλυμμένες από φυλλωσιές δένδρων πινακίδες, μουντζουρωμένοι από γκράφιτι τοίχοι, ερειπωμένα ή μισογκρεμισμένα ακίνητα, διάσπαρτα σκουπίδια και παρατημένα στις άκρες των δρόμων οικοδομικά υλικά και άλλα ογκώδη αντικείμενα.

Δυστυχώς, οι περισσότερες πόλεις μας, τόσο στην πρωτεύουσα όσο και στην περιφέρεια, πάσχουν από τρομακτική έλλειψη ασφάλειας για τους κατοίκους και τους επισκέπτες που κυκλοφορούν στους δρόμους τους, ενώ όπου σχεδόν και αν στρέψει κάποιος το βλέμμα του αντικρύζει την οφθαλμοφανή και κραυγαλέα απουσία καλαισθησίας.

Ακόμη και πολυδάπανα έργα αναπλάσεων (σε πλατείες, παιδικές χαρές, κ.ά.) που έχουν κατασκευασθεί και έχουν παραδοθεί στη χρήση των πολιτών, πρόσφατα ή και παλαιότερα, τα βλέπει κανείς να μαραζώνουν και να χάσκουν βανδαλισμένα, αφού ούτε φυλάσσονται, ούτε συντηρούνται ή αποκαθίστανται οι ζημιές που προκαλούνται σε αυτά εξαιτίας προχειρότητας και κακοτεχνιών ή, πολύ συχνά, και κακόβουλων ενεργειών.

Αναρωτιέμαι συχνά πως αισθάνονται οι δήμαρχοι των συγκεκριμένων περιοχών, οι αντιδήμαρχοι και οι λοιποί τοπικοί αξιωματούχοι όταν κυκλοφορούν στις γειτονιές τους και βρίσκονται απέναντι σε τέτοιες καταστάσεις. Την ίδια απορία έχω φυσικά και για το πως νοιώθουν υπουργοί και λοιποί κρατικοί αξιωματούχοι οι οποίοι δεν μπορεί παρά να έρχονται -είτε οι ίδιοι είτε οι άνθρωποι του περιβάλλοντος τους- αντιμέτωποι με συνθήκες που θέτουν σε διακινδύνευση τις ζωές όλων μας ή απλώς προσβάλλουν βάναυσα την αισθητική μας.

Πριν από λίγες μέρες, δίπλα στο υπερσύγχρονο γήπεδο της ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια, η πτώση μιας φθαρμένης από σκουριά κολώνας, στην οποία είχε προσκρούσει νωρίτερα ένα τρόλεϊ, λίγο έλλειψε να στοιχίσει τη ζωή ενός ανήλικου κοριτσιού το οποίο τραυματίστηκε ενώ περπατούσε αμέριμνο. Η τύχη την οποία είχε, ευτυχώς, το κορίτσι, το οποίο σώθηκε μάλλον συμπτωματικά, «μετρίασε» τον συγκλονισμό της κοινής γνώμης. Με αποτέλεσμα οι ιθύνοντες να συνεχίσουν να καθεύδουν, αδιαφορώντας για το σφόδρα πιθανό ενδεχόμενο την επόμενη φορά που θα συμβεί κάτι ανάλογο οι συνέπειες να είναι απρόβλεπτες.

Ποιος, άλλωστε, μπορεί να αποκλείσει ότι η πτώση μιας από τις πολλές σκουριασμένες κολώνες που είναι εκεί έξω, δεν θα πέσει στο κεφάλι ενός ανύποπτου συμπολίτης μας, απειλώντας την σωματική ακεραιότητά του ή και την ίδια τη ζωή του;

Δεν είναι υπερβολική η διαπίστωση ότι την τελευταία δεκαπενταετία, με δικαιολογία ή και πρόσχημα τη μνημονιακή χρεοκοπία και τις μεγάλες περικοπές δαπανών που αυτή επέφερε, η χώρα έχει σε μεγάλο βαθμό παραδοθεί στη φθορά του χρόνου. Από τη μια άκρη της ελληνικής επικράτειας ως την άλλη παρατηρεί κανείς ότι κοινόχρηστοι χώροι, δημόσια κτίρια και άλλες υποδομές που εποπτεύονται από το Κράτος ή την Αυτοδιοίκηση έχουν ανάγκη από συντήρηση, επιδιόρθωση, εκσυγχρονισμό, καλλωπισμό ή ανακαίνιση.

Σε κάθε περίπτωση, είναι πάρα πολλά τα μικρά ζητήματα που δυσχεραίνουν την καθημερινότητα των πολλών και τα οποία έχουν πρωτίστως ανάγκη από την εκδήλωση του ενδιαφέροντος κάποιου αρμόδιου ο οποίος σε πρώτη φάση θα προστρέξει για να καταγράψει το πρόβλημα και, εν συνεχεία να δρομολογήσει την επίλυσή του.

Πόσοι εξ ημών, για παράδειγμα, δεν έχουν αισθανθεί την απειλή του τραυματισμού από ένα κατεστραμμένο πεζοδρόμιο ή της πρόσκλησης ζημιάς στο όχημά τους από τις ουκ ολίγες λακκούβες που καραδοκούν σε πολλούς από τους δρόμους που κυκλοφορούμε;

Είναι ευχής έργον που στην κυβέρνηση έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν τις υπάρχουσες ανάγκες και γι΄ αυτό τις προηγούμενες ημέρες συγκλήθηκε διυπουργική σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό με στόχο να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα που σχετίζονται με την ανακαίνιση των σχολικών κτιρίων προκειμένου να αποκτήσουν «ανθρώπινη όψη» οι αθλητικοί χώροι και τα μπάνια που χρησιμοποιούν οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί. Παρόλο που τυπικά η συγκεκριμένη αρμοδιότητα ανήκει στην πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση, συνειδητοποιήθηκε ότι, καλώς ή κακώς, οι δήμοι δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις υφιστάμενες μεγάλες ανάγκες χωρίς τη στήριξη του κεντρικού κράτους.

Το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου» που ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ και «προικοδοτήθηκε» με 250 εκατομμύρια ευρώ από το Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων είναι μια αρχή, αλλά ακόμη και οι εισηγητές του αναγνωρίζουν ότι χρειάζονται πολύ περισσότεροι πόροι και γι΄ αυτό θα ζητηθεί επιπρόσθετα η συνδρομή ιδιωτικών δωρεών.

Δεν είναι, όμως, τα σχολεία τα οποία έχουν ανάγκη για συντήρηση και ανακαίνιση. Είναι και πολλοί άλλοι δημόσιοι χώροι που έχουν αντίστοιχες ανάγκες οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν από την αδύναμη αλλά και άτολμη εγχώρια αυτοδιοίκηση. Η χώρα χρειάζεται περισσότερο από ποτέ την εφαρμογή ενός εκτεταμένου προγράμματος για τη συντήρηση και την αισθητικής αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών της.

Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση, η οποία «διαθέτει το καρπούζι και το μαχαίρι», είναι υποχρεωμένη να διαθέσει άμεσα ή έμμεσα τα απαραίτητα κονδύλια που θα καταδείξουν ότι αφήσαμε πίσω τη μνημονιακή μιζέρια και επιστρέψαμε στην ευρωπαϊκή κανονικότητα. Θα το κάνει;

Οψόμεθα!

Από την «τρύπα του Κούβελα» έως το Κτηματολόγιο του Λαλιώτη, έργα του προηγούμενου αιώνα δεν λένε να τελειώσουν…

 

Οι περισσότεροι Έλληνες -και σίγουρα όσοι είναι κάτω από 45 ετών- θυμούνται ελάχιστα έως καθόλου τον Σωτήρη Κούβελα και τον Κώστα Λαλιώτη, δυο πολυσυζητημένους πολιτικούς του παρελθόντος που συνέδεσαν το όνομα τους με δυο εμβληματικά έργα τα οποία ξεκίνησαν τον… προηγούμενο αιώνα, αλλά δεν λένε ακόμη να τελειώσουν.

Έχουν περάσει 37 ολόκληρα χρόνια αφότου ο Κούβελας ως νεοεκλεγμένος δήμαρχος Θεσσαλονίκης… εγκαινίαζε τα «έργα» για την κατασκευή Μετρό στην πόλη του. Τα «έργα» αυτά, βέβαια, δεν ήταν τίποτε περισσότερο από μια τρύπα την οποία άνοιξε κοντά στις εγκαταστάσεις της ΔΕΘ, στήνοντας στην πραγματικότητα μια παράσταση για το πολιτικό θεαθήναι, αφού ούτε μελέτες υπήρχαν, ούτε, πολύ περισσότερο, εξασφαλισμένη χρηματοδότηση.

Το αστείο της υπόθεσης, μάλιστα, ήταν ότι ο εμπνευστής της φιέστας υποστήριξε στα σοβαρά ότι το έργο θα ολοκληρωνόταν με πόρους από τα… κέρδη που θα απέφερε η λειτουργία του δημοτικού ραδιοφωνικού σταθμού που είχε ιδρύσει ο ίδιος λίγους μήνες νωρίτερα. Φυσικά, ο ραδιοσταθμός, δεν απέδωσε ούτε δεκάρα κέρδους και μοιραία η τρύπα, η οποία πήρε το όνομα του… δημιουργού της, έμεινε να χάσκει εκεί για πάνω από μια δεκαετία, στη διάρκεια της οποίας ο Κούβελας είχε εγκαταλείψει τον δήμο και είχε γίνει ξανά βουλευτής και μετέπειτα πρωτοκλασσάτος υπουργός.

Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν δύο δεκαετίες για να ξεκινήσουν από νέα και πραγματική βάση, τον Ιούνιο του 2006, τα έργα του Μετρό. Η αρχική σύμβαση προέβλεπε ολοκλήρωση των εργασιών και κυκλοφορία των συρμών τον Οκτώβριο του 2012. Χρόνο με τον χρόνο, όμως, η μια παράταση διαδεχόταν την άλλη με διάφορες δικαιολογίες: από απρόβλεπτες τεχνικές δυσκολίες που εύρισκαν οι κατασκευαστές και απαιτούσαν αναθεωρήσεις του προϋπολογισμού έως τη διελκυστίνδα για τη διαχείριση των αρχαιοτήτων που βρέθηκαν στις σήραγγες που ανοίχθηκαν ή τις δικαστικές προσφυγές των κάθε λογής προστατών της πολιτιστικής κληρονομίας και της οικολογικής καθαρότητας.

Και, παρότι οι ιθύνοντες της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ έκαναν το 2018 εικονικά εγκαίνια σε μουσαμάδες και πήγαιναν βόλτα με… ακίνητα βαγόνια, το πιθανότερο είναι ότι οι πρώτοι πραγματικοί επιβάτες, σύμφωνα με τους τελευταίους υπολογισμούς και τις προ ημερών σχετικές δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, θα μπουν στους συρμούς τον προσεχή Νοέμβριο. Δηλαδή έξι χρόνια μετά τα ΣΥΡΙΖΑϊκά εγκαίνια, δώδεκα χρόνια μετά τις προβλέψεις της τρέχουσας σύμβασης και λίγο πριν να συμπληρωθούν τέσσερις δεκαετίες από το άνοιγμα της «τρύπας του Κουβέλα».

Αντίστοιχη, αν όχι και ακόμη μεγαλύτερη, βραδυπορία έχει και η πρόοδος του Κτηματολογίου, το οποίο από τις περισσότερες κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών έχει χαρακτηριστεί ως «το μεγαλύτερο μεγάλο έργο της χώρας». Όταν το μακρινό 1996 το σημαίνον στέλεχος του ΠΑΣΟΚ και πανίσχυρος τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Κώστας Λαλιώτης ανακοίνωνε το χρονοδιάγραμμα της κτηματογράφησης υπολογίζοντας ότι θα χρειαζόταν μια δεκαπενταετία για να πάψει η Ελλάδα να είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη χωρίς Κτηματολόγιο, η αντιπολίτευση της εποχής… χάλασε τον κόσμο επειδή θεώρησε υπερβολικό τον χρόνο που χρειαζόταν για την ολοκλήρωση του έργου.

Μέχρι το 2001 που ο Λαλιώτης παρέδωσε το συγκεκριμένο υπουργικό χαρτοφυλάκιο, στο οποίο είχε μείνει επί οκτώ συναπτά χρόνια, δεκάδες φορές ακούστηκαν μέσα και έξω από τη Βουλή καταγγελίες για «διασπάθιση του δημόσιου χρήματος» και για «σημαντικές καθυστερήσεις στο έργο». Πολλοί από τους καταγγέλλοντες συμμετείχαν στις επόμενες κυβερνήσεις, πλην, όμως, οι ρυθμοί προόδου του έργου, αντί να επιταχυνθούν, μάλλον επιβραδύνθηκαν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτές τις μέρες ο αρμόδιος υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κωνσταντίνος Κυρανάκης δήλωσε ότι «ο στόχος μας είναι τον (προσεχή) Ιανουάριο να έχουμε κτηματογραφημένο το 85% της χώρας». Εν ολίγοις, σε χρόνο υπερδιπλάσιο από τις αρχικές εξαγγελίες Λαλιώτη που έγιναν πριν από 28 χρόνια, για την περάτωση του έργου θα χρειαστεί να περιμένουμε κι άλλο.

Δεν είναι, όμως, το Μετρό Θεσσαλονίκης και το Κτηματολόγιο τα μόνα έργα που παραπέμπουν στον μύθο με το γεφύρι της Άρτας που «ολημερίς το χτίζανε» αλλά ποτέ δεν τελείωνε. Οι μεγάλες αποκλίσεις στα χρονοδιαγράμματα εκτέλεσης της συντριπτικής πλειονότητας των δημοσίων έργων αποτελούν, δυστυχώς, τον κανόνα.

Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού που είχε εξαγγελθεί ότι θα ήταν έτοιμο το 2008, για να συμπέσει με την εκατονταετία από την ίδρυση της ομάδας, αλλά μόλις προχθές εκδόθηκε η οικοδομική άδεια για τις νέες εγκαταστάσεις στο Βοτανικό και την ανάπλαση στη λεωφόρο Αλεξάνδρας; Ή το περίφημο «κυβερνητικό πάρκο» που εξαγγέλθηκε πριν από πέντε χρόνια ότι θα γίνει στο παλαιό εργοστάσιο της ΠΥΡΚΑΛ Υμηττού, αλλά μέχρι στιγμής στον χώρο δεν έχει μπει ούτε καρφί, αφού βρίσκεται ακόμη στη φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας;

Και αν ισχυριστεί κάποιος ότι αυτά δεν είναι έργα που συνιστούν προτεραιότητα, τι να πει για την απογοητευτική εξέλιξη που έχει η πρόοδος των εργασιών σε δύο από τους φονικότερους οδικούς άξονες της χώρας που είναι η Εθνική οδός Πατρών – Πύργου και ο διαβόητος Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης (ΒΟΑΚ); Η ολοκλήρωσή τους οδηγείται από αναβολή σε αναβολή αυξάνοντας τον αριθμό των ζωών που χάνονται άδικα στην άσφαλτο.

Η Ελλάδα του 2024 διαθέτει ανθρώπινους αλλά και οικονομικούς πόρους για να φέρει εις πέρας ακόμη και τα πιο σύνθετα τεχνικά έργα. Το επιστημονικό δυναμικό της χώρας είναι καταρτισμένο και έμπειρο, όπως αποδείχθηκε με την κατασκευή της γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου, την Εγνατία οδό και τόσα άλλα μεγάλα έργα του πρόσφατου και του απώτερου παρελθόντος. Τα δημόσια ταμεία επίσης έχουν, χάρις και στη σημαντική ευρωπαϊκή συνδρομή, χρήματα που ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρχαν.

Τι φταίει λοιπόν και σπανίως τηρούνται τα χρονοδιαγράμματα αποπεράτωσης των έργων; Βιάζονται οι πολιτικές ηγεσίες να εξαγγείλουν έργα τα οποία δεν είναι «ώριμα» και δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς; Ή είναι οι… ακόρεστοι εργολάβοι που σπεύδουν να αναλάβουν έργα με μεγάλες εκπτώσεις προεξοφλώντας ότι στην πορεία θα τα αφήσουν ημιτελή με την εκβιαστική απαίτηση να αναθεωρηθεί ο προϋπολογισμός;

Τις προηγούμενες μέρες εγκαινιάστηκε η νέα ψηφιακή πλατφόρμα «erga.gov.gr» μέσα από την οποία δίνονται πληροφορίες για έργα με προϋπολογισμό άνω του ενός εκατομμυρίου που υλοποιούνται σε κάθε περιφέρεια και δήμο της χώρας με φορείς υλοποίησης την Κεντρική Κυβέρνηση, τις Περιφέρειες και τους Δήμους. Είναι μια καλοσχεδιασμένη πλατφόρμα που όποιος την επισκεφθεί βρίσκει ωραίες εικόνες και γραφήματα καθώς και ενδιαφέροντα στοιχεία για τη φάση στην οποία βρίσκεται καθένα από τα έργα.

Εκείνο, όμως, που δεν βρίσκει είναι εξηγήσεις γιατί πολλά από αυτά εξακολουθούν να κινούνται με ρυθμούς… χελώνας και σχεδόν ποτέ δεν ολοκληρώνονται στην ώρα τους.