Η ερήμωση και ο υδροκεφαλισμός δεν απειλούν μόνον τον Έβρο

 

Στη φτωχότερη Περιφέρεια της ελληνικής επικρατείας, η οποία συμβαίνει να είναι συνάμα και εκείνη που κατέχει  το εθνικό -και ενδεχομένως και πανευρωπαϊκό- ρεκόρ των απευθείας αναθέσεων, τον περασμένο μήνα έκλεισαν τριάντα τρεις σχολικές μονάδες: 13 δημοτικά και 20 νηπιαγωγεία.

Η πλειονότητα των σχολείων στα οποία δεν θα ξαναχτυπήσει κουδούνι ήταν σε ορεινά και ημιορεινά χωριά και η επίσημη δικαιολογία για το λουκέτο που μπήκε ήταν «έλλειψη μαθητικού δυναμικού», τρεις λέξεις που ευσχήμως χρησιμοποιήθηκαν για να χρυσωθεί το χάπι της ασυγκράτητης δημογραφικής κατάρρευσης στην οποία πορεύεται η χώρα και της χωρίς ιστορικό προηγούμενο ερημοποίησης που απειλεί το μεγαλύτερο τμήμα της ελληνικής ενδοχώρας.

Για όποιον ενδεχομένως δεν κατάλαβε ποια είναι η Περιφέρεια που περιγράφω, σπεύδω να διευκρινίσω ότι είναι η Ήπειρος, η οποία εδώ και πολλά χρόνια βουλιάζει στη φτώχεια διοικούμενη από την «ενός ανδρός αρχή» που έχει εγκαταστήσει ο… αιώνιος «τοπάρχης» της Αλέξανδρος Καχριμάνης. Ο οποίος για τους μη γνωρίζοντες διατελεί περιφερειάρχης από την εγκαθίδρυση του θεσμού το 2010 και, όντας νωρίτερα αλληλοδιαδόχως δήμαρχος Μετσόβου και νομάρχης Ιωαννίνων, έχει καταφέρει να συγκεντρώσει στα χέρια του εξουσία και δύναμη που κανείς άλλος δεν είχε μετά τον περιώνυμο Αλή Πασά.

Σε αντίθεση, όμως, με τον αλήστου μνήμης Αλή, επί των ημερών του οποίου η Ήπειρος βρισκόταν στο προσκήνιο και «τα Γιάννενα ήταν πρώτα στα άρματα, στα γρόσια και στα γράμματα», στην εποχή του Καχριμάνη το μόνο που την κάνει να ξεχωρίζει είναι οι αποφάσεις του περιφερειάρχη για κάθε είδους απευθείας ρουσφετολογικές αναθέσεις έργων και προμηθειών σε ημέτερους και κάθε λογής κολλητούς. Από δημοσιεύματα, εξάλλου, στον φιλοκυβερνητικό Τύπο έγινε τις προηγούμενες ημέρες ευρύτερα γνωστό αυτό που στην Ήπειρο αποτελεί κοινό μυστικό: ότι, δηλαδή, καμία δουλειά δεν γίνεται αν ο ενδιαφερόμενος δεν περάσει από το γραφείο του περιφερειάρχη.   

Υπό αυτή την έννοια, όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις είναι βέβαιο ότι δεν εντυπωσιάστηκαν από το γεγονός ότι χωρίς την παραμικρή συστολή ο σύγχρονος «τοπάρχης» της Ηπείρου έφθασε μέχρι του σημείου να προβλέψει ειδική αυξημένη αμοιβή για κάποιον -του κύκλου του προφανώς- ο οποίος θα έχει ως καθήκον να σβήνει τα φώτα του κτηρίου της Περιφέρειας.

Ανοίγω εδώ μια παρένθεση για να επισημάνω ότι οι οικονομολόγοι της ανάπτυξης όταν ερωτώνται γιατί κάποιες χώρες είναι πλούσιες και κάποιες άλλες φτωχές υποδεικνύουν το συγκριτικό παράδειγμα δύο από τις πλέον πετρελαιοπαραγωγές χώρες του πλανήτη που είναι η Νορβηγία και η Νιγηρία. Ποια είναι η διαφορά που κατατάσσει την μεν πρώτη στις πλούσιες χώρες, τη δε δεύτερη στις πλέον πάμφτωχες; Η απρόσκοπτη λειτουργία των θεσμών και η απουσία κρουσμάτων διαφθοράς, φαινόμενα που στη μια χώρα ισχύουν και στην άλλη όχι, απαντούν οι ειδικοί.

Κατ΄ αναλογίαν, λοιπόν, αν όλα αυτά τα χρόνια λειτουργούσαν στην Ήπειρο οι θεσμοί μιας ευνομούμενης Πολιτείας, θα αρκούσε ίσως μόνον ένα μέρος από τον πακτωλό των εκατομμυρίων που έχουν διατεθεί για τις αναρίθμητες αποφάσεις των ρουσφετολογικών απευθείας αναθέσεων του περιφερειάρχη για να επιδοτηθεί η παραμονή κατοίκων στα Τζουμέρκα, στη Μουργκάνα, στην Κόνιτσα, στα Ζαγοροχώρια, στα χωριά της Άρτας και της Πρέβεζας που χρόνο με τον χρόνο τα εγκαταλείπονται από τον πληθυσμό τους και ερημώνουν.

Τον δρόμο, άλλωστε, τον έδειξε η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη η οποία μόλις χθες ανακοίνωσε οικονομικά κίνητρα -ενίσχυση έως 10.000 ευρώ- για 1.000 ωφελούμενους που θα εγκατασταθούν μόνιμα σε χωριά των τριών ακριτικών δήμων της περιφερειακής ενότητας Έβρου, όπου τα τελευταία χρόνια καταγράφεται δραματική μείωση του πληθυσμού τους, που, όταν δεν μεταναστεύει, συνωστίζεται στην κοντινή μεγάλη πόλη που, εν προκειμένω, είναι η πρωτεύουσα Αλεξανδρούπολη.

Δυστυχώς, το πρόβλημα της ερήμωσης της υπαίθρου και της υδροκεφαλικής συγκέντρωσης των τοπικών πληθυσμών στις κοντινότερες μεγάλες πόλεις δεν περιορίζεται μόνον στις βόρειες περιοχές του Έβρου. Το συναντάμε όλο και πιο έντονο σε ολόκληρη τη χώρα, από την Ήπειρο και τη Θεσσαλία έως τη Μακεδονία, την ορεινή Πελοπόννησο και την ορεινή Κρήτη.

Για οικονομικούς αλλά και κοινωνικούς λόγους, που έχουν σχέση με την δυσκολία για εξεύρεση εργασίας, αλλά και με το ευρύτερο αίσθημα της ανασφάλειας για θέματα Υγείας και Παιδείας, τα χωριά μετατρέπονται σε αραιοκατοικημένους οικισμούς και οι περισσότερες πόλεις σε κωμοπόλεις. Εξαίρεση αποτελούν μόνον τα μεγάλα αστικά κέντρα που γίνονται όλο και μεγαλύτερα, ιδίως όταν διαθέτουν νοσοκομειακές και άλλες υποδομές.    

Πρόσφατα έγινε μεγάλο θέμα στα μέσα ενημέρωσης το γεγονός ότι, κόντρα στο ρεύμα, μια πολύτεκνη οικογένεια ανταποκρίθηκε σε αγγελία που εξέδωσαν οι φορείς του χωριού Φουρνά της Ευρυτανίας και η εγκατάστασή της εκεί απέτρεψε το κλείσιμο του σχολείου.

Κάτι αντίστοιχο, αλλά χωρίς την ανάλογη δημοσιότητα, έγινε το ίδιο διάστημα και στην ιστορική Καρύταινα της Αρκαδίας, όπου μετά πολλών (γραφειοκρατικών) βασάνων και κόπων μετακινήθηκε από άλλη περιοχή της χώρας μια οικογένεια κτηνοτρόφων και τα τέσσερα παιδιά της έδωσαν παράταση ζωής στο σχολείο του χωριού που είχε μείνει με μόλις επτά μαθητές.

Η συζήτηση για την λεγόμενη «αποκέντρωση» έχει γίνει πολλές φορές τις τελευταίες δεκαετίες. Πλην, όμως, οι προσπάθειες που έγιναν για να λάβει σάρκα και οστά απεδείχθησαν ατελέσφορες. Την ίδια πιθανότατα κατάληξη θα έχουν και οι πρόσφατες κυβερνητικές εξαγγελίες που περιορίζονται στον Έβρο, ενώ το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα είναι πολύ μεγαλύτερο και αποτελεί υποσύνολο του τεράστιου δημογραφικού ζητήματος το οποίο απειλεί με συρρίκνωση και αφανισμό την εθνική αυθυπαρξία μας.

Αυτό μας αξίζει άραγε;

Η χώρα θέλει συντήρηση και αισθητική αναβάθμιση

Στην καθημερινή διαδρομή μου από το σπίτι ως το γραφείο διασχίζω αρκετούς Δήμους της ευρύτερης πρωτεύουσας και δεν νομίζω ότι «κομίζω γλαύκα εις Αθήνας» αν πω ότι στους περισσότερους εξ αυτών η εικόνα που συναντώ είναι άκρως απογοητευτική από πολλές πλευρές και κυρίως από άποψη επικινδυνότητας αλλά και αισθητικής. Και για όσους ίσως απορήσουν για την επιλογή του συγκεκριμένου θέματος, σπεύδω να επισημάνω ότι το θεωρώ απείρως σοβαρότερο για τη ζωή μας από όσα τραγελαφικά και συνάμα κωμικοτραγικά βλέπουμε να εκτυλίσσονται στον ΣΥΡΙΖΑ.

Με αποκορύφωμα, άλλωστε, ακόμη και κάποιες αφίσες υποψηφίων από τις περυσινές δημοτικές εκλογές που εξακολουθούν να κρέμονται σε κολώνες φωτισμού ή σηματοδότησης της κυκλοφορίας, η συνήθης εικόνα που συναντάμε στην καθημερινότητά μας είναι οδοστρώματα με λακκούβες, σπασμένα πεζοδρόμια, σκουριασμένα προστατευτικά κιγκλιδώματα, κατεστραμμένες ή καλυμμένες από φυλλωσιές δένδρων πινακίδες, μουντζουρωμένοι από γκράφιτι τοίχοι, ερειπωμένα ή μισογκρεμισμένα ακίνητα, διάσπαρτα σκουπίδια και παρατημένα στις άκρες των δρόμων οικοδομικά υλικά και άλλα ογκώδη αντικείμενα.

Δυστυχώς, οι περισσότερες πόλεις μας, τόσο στην πρωτεύουσα όσο και στην περιφέρεια, πάσχουν από τρομακτική έλλειψη ασφάλειας για τους κατοίκους και τους επισκέπτες που κυκλοφορούν στους δρόμους τους, ενώ όπου σχεδόν και αν στρέψει κάποιος το βλέμμα του αντικρύζει την οφθαλμοφανή και κραυγαλέα απουσία καλαισθησίας.

Ακόμη και πολυδάπανα έργα αναπλάσεων (σε πλατείες, παιδικές χαρές, κ.ά.) που έχουν κατασκευασθεί και έχουν παραδοθεί στη χρήση των πολιτών, πρόσφατα ή και παλαιότερα, τα βλέπει κανείς να μαραζώνουν και να χάσκουν βανδαλισμένα, αφού ούτε φυλάσσονται, ούτε συντηρούνται ή αποκαθίστανται οι ζημιές που προκαλούνται σε αυτά εξαιτίας προχειρότητας και κακοτεχνιών ή, πολύ συχνά, και κακόβουλων ενεργειών.

Αναρωτιέμαι συχνά πως αισθάνονται οι δήμαρχοι των συγκεκριμένων περιοχών, οι αντιδήμαρχοι και οι λοιποί τοπικοί αξιωματούχοι όταν κυκλοφορούν στις γειτονιές τους και βρίσκονται απέναντι σε τέτοιες καταστάσεις. Την ίδια απορία έχω φυσικά και για το πως νοιώθουν υπουργοί και λοιποί κρατικοί αξιωματούχοι οι οποίοι δεν μπορεί παρά να έρχονται -είτε οι ίδιοι είτε οι άνθρωποι του περιβάλλοντος τους- αντιμέτωποι με συνθήκες που θέτουν σε διακινδύνευση τις ζωές όλων μας ή απλώς προσβάλλουν βάναυσα την αισθητική μας.

Πριν από λίγες μέρες, δίπλα στο υπερσύγχρονο γήπεδο της ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια, η πτώση μιας φθαρμένης από σκουριά κολώνας, στην οποία είχε προσκρούσει νωρίτερα ένα τρόλεϊ, λίγο έλλειψε να στοιχίσει τη ζωή ενός ανήλικου κοριτσιού το οποίο τραυματίστηκε ενώ περπατούσε αμέριμνο. Η τύχη την οποία είχε, ευτυχώς, το κορίτσι, το οποίο σώθηκε μάλλον συμπτωματικά, «μετρίασε» τον συγκλονισμό της κοινής γνώμης. Με αποτέλεσμα οι ιθύνοντες να συνεχίσουν να καθεύδουν, αδιαφορώντας για το σφόδρα πιθανό ενδεχόμενο την επόμενη φορά που θα συμβεί κάτι ανάλογο οι συνέπειες να είναι απρόβλεπτες.

Ποιος, άλλωστε, μπορεί να αποκλείσει ότι η πτώση μιας από τις πολλές σκουριασμένες κολώνες που είναι εκεί έξω, δεν θα πέσει στο κεφάλι ενός ανύποπτου συμπολίτης μας, απειλώντας την σωματική ακεραιότητά του ή και την ίδια τη ζωή του;

Δεν είναι υπερβολική η διαπίστωση ότι την τελευταία δεκαπενταετία, με δικαιολογία ή και πρόσχημα τη μνημονιακή χρεοκοπία και τις μεγάλες περικοπές δαπανών που αυτή επέφερε, η χώρα έχει σε μεγάλο βαθμό παραδοθεί στη φθορά του χρόνου. Από τη μια άκρη της ελληνικής επικράτειας ως την άλλη παρατηρεί κανείς ότι κοινόχρηστοι χώροι, δημόσια κτίρια και άλλες υποδομές που εποπτεύονται από το Κράτος ή την Αυτοδιοίκηση έχουν ανάγκη από συντήρηση, επιδιόρθωση, εκσυγχρονισμό, καλλωπισμό ή ανακαίνιση.

Σε κάθε περίπτωση, είναι πάρα πολλά τα μικρά ζητήματα που δυσχεραίνουν την καθημερινότητα των πολλών και τα οποία έχουν πρωτίστως ανάγκη από την εκδήλωση του ενδιαφέροντος κάποιου αρμόδιου ο οποίος σε πρώτη φάση θα προστρέξει για να καταγράψει το πρόβλημα και, εν συνεχεία να δρομολογήσει την επίλυσή του.

Πόσοι εξ ημών, για παράδειγμα, δεν έχουν αισθανθεί την απειλή του τραυματισμού από ένα κατεστραμμένο πεζοδρόμιο ή της πρόσκλησης ζημιάς στο όχημά τους από τις ουκ ολίγες λακκούβες που καραδοκούν σε πολλούς από τους δρόμους που κυκλοφορούμε;

Είναι ευχής έργον που στην κυβέρνηση έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν τις υπάρχουσες ανάγκες και γι΄ αυτό τις προηγούμενες ημέρες συγκλήθηκε διυπουργική σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό με στόχο να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα που σχετίζονται με την ανακαίνιση των σχολικών κτιρίων προκειμένου να αποκτήσουν «ανθρώπινη όψη» οι αθλητικοί χώροι και τα μπάνια που χρησιμοποιούν οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί. Παρόλο που τυπικά η συγκεκριμένη αρμοδιότητα ανήκει στην πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση, συνειδητοποιήθηκε ότι, καλώς ή κακώς, οι δήμοι δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις υφιστάμενες μεγάλες ανάγκες χωρίς τη στήριξη του κεντρικού κράτους.

Το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου» που ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ και «προικοδοτήθηκε» με 250 εκατομμύρια ευρώ από το Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων είναι μια αρχή, αλλά ακόμη και οι εισηγητές του αναγνωρίζουν ότι χρειάζονται πολύ περισσότεροι πόροι και γι΄ αυτό θα ζητηθεί επιπρόσθετα η συνδρομή ιδιωτικών δωρεών.

Δεν είναι, όμως, τα σχολεία τα οποία έχουν ανάγκη για συντήρηση και ανακαίνιση. Είναι και πολλοί άλλοι δημόσιοι χώροι που έχουν αντίστοιχες ανάγκες οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν από την αδύναμη αλλά και άτολμη εγχώρια αυτοδιοίκηση. Η χώρα χρειάζεται περισσότερο από ποτέ την εφαρμογή ενός εκτεταμένου προγράμματος για τη συντήρηση και την αισθητικής αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών της.

Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση, η οποία «διαθέτει το καρπούζι και το μαχαίρι», είναι υποχρεωμένη να διαθέσει άμεσα ή έμμεσα τα απαραίτητα κονδύλια που θα καταδείξουν ότι αφήσαμε πίσω τη μνημονιακή μιζέρια και επιστρέψαμε στην ευρωπαϊκή κανονικότητα. Θα το κάνει;

Οψόμεθα!