Ο Μάιος είναι μακριά, ο Ιούνιος ακόμα περισσότερο

Τα καλά νέα είναι ότι η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι είναι δυσβάστακτες οι συνέπειες από τις ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις που προκλήθηκαν εξαιτίας της πανδημίας και εκτοξεύθηκαν μετά την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία. 

Τα κακά νέα είναι ότι διστάζει να προχωρήσει στις γενναίες αποφάσεις που απαιτούνται ώστε να αναχαιτιστούν τα κύματα ακρίβειας που χτυπούν τους προϋπολογισμούς νοικοκυριών και επιχειρήσεων και κινδυνεύουν να μετατραπούν σε ανεξέλεγκτο τσουνάμι.

«Αναμένουμε ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, άμεσα και γρήγορα ευρωπαϊκή δράση», επανέλαβε για πολλοστή φορά την Πέμπτη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου. «Εάν αυτό δεν γίνει, η χώρα θα εφαρμόσει το δικό της εθνικό σχέδιο, θα έρθει να προσθέσει νέες πολιτικές στήριξης προς την ελληνική κοινωνία», συμπλήρωσε.

«Προφανώς και προβληματίζει την κυβέρνηση η αδυναμία του κόσμου να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του σε ό,τι αφορά το ρεύμα», είπε, υπό την πίεση επίμονων δημοσιογραφικών ερωτημάτων, ο κ. Οικονόμου, προσθέτοντας: «Γι’ αυτό κάναμε και θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να μην φτάνει ο κόσμος στο σημείο να μην μπορεί να πληρώσει τον λογαριασμό του ρεύματος».

Ακόμη περισσότερο προφανές από τον προβληματισμό της κυβέρνησης, ήταν από τα λεγόμενά του ότι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δεν μπορούσε, ως εκ της θέσεώς του, να αναγνωρίσει ότι ένα μεγάλο μέρος του κόσμου στον οποίο αναφερόταν έχει ήδη φθάσει στο σημείο που δεν μπορεί να πληρώσει τους λογαριασμούς του ρεύματος, του φυσικού αερίου και λίαν συντόμως και των ειδών διατροφής.

Οι κρατικές επιδοτήσεις οι οποίες έχουν χορηγηθεί ως τώρα μπορεί να μην είναι ευκαταφρόνητες για τα σφικτά δεδομένα των δημόσιων οικονομικών μας, πλην, όμως, έχουν αποδειχθεί απολύτως ανεπαρκείς για να καλύψουν τους φουσκωμένους λογαριασμούς που φθάνουν στους καταναλωτές έπειτα από έναν δύσκολο χειμώνα κατά τον οποίο οι ενεργειακές ανάγκες ήταν αυξημένες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Όταν σε ένα λογαριασμό μιας τριμελούς οικογένειας -πραγματικό το παράδειγμα- περιλαμβάνεται χρέωση 356 ευρώ που αφορά τη διαβόητη πλέον «ρήτρα αναπροσαρμογής», τι διαφορά να κάνουν εκπτώσεις της τάξης των 87 ευρώ; Ο λογαριασμός που φθάνει στα 580 ευρώ είναι υπερδιπλάσιος από τον αντίστοιχο περυσινό και εκείνοι που καλούνται να τον πληρώσουν μοιραία βρίσκονται σε απόγνωση.

Όσο, εξάλλου, και αν είναι αληθής ο ισχυρισμός ότι τον καιρό της πανδημίας, χάρις στα μέτρα στήριξης, ύψους 43 δισ. ευρώ, τα οποία λήφθηκαν για την προστασία των εργαζομένων και των επιχειρήσεων, παρατηρήθηκε αντίστοιχη αύξηση των συνολικών καταθέσεων, είναι πάμπολλα τα νοικοκυριά από τις τάξεις των μισθοσυντήρητων -κυρίως του δημοσίου-, των συνταξιούχων, των ανέργων και των απασχολούμενων στην «άτυπη» οικονομία που δεν ευνοήθηκαν από τον -τηρουμένων των αναλογιών- πακτωλό των ευρώ που έπεσε στην αγορά.

Μιλώντας, μάλιστα, με οικονομικούς όρους, τα χρήματα αυτά ήταν μια από τις αιτίες για τις πληθωριστικές πιέσεις που άρχισαν να παρατηρούνται όταν ξεκίνησε η προεξόφληση τους τέλους της πανδημίας. Η υπερβάλλουσα ρευστότητα με την οποία βρέθηκαν κάποια στρώματα, που εισέπρατταν κρατικές ενισχύσεις ενώ είχαν περιορίσει τις καταναλωτικές ανάγκες τους, αύξησε απότομα τη ζήτηση προϊόντων σε μια περίοδο που η προσφορά είχε προβλήματα εξαιτίας των lockdown που επιβλήθηκαν σε μεγάλο μέρος του πλανήτη.

Σε όλα αυτά ήρθαν να προστεθούν και οι δυσμενέστατες επιπτώσεις από την έκρηξη των τιμών της ενέργειας που προκλήθηκε εξαιτίας της πολεμικής σύρραξης στην Ουκρανία, αλλά και τη συνακόλουθη κερδοσκοπία που εκδηλώνεται σε όλες τις πολεμικές περιόδους και δεν θα μπορούσε να λείπει ούτε από τη συγκεκριμένη. Κάπως έτσι το μείγμα έγινε εκρηκτικό.

Η δικαιολογία ότι καταγράφονται και αλλού ανάλογα φαινόμενα απότομων ανατιμήσεων και επίμονων πληθωριστικών πιέσεων, ποσώς συγκινεί όσους έρχονται αντιμέτωποι με τους «καυτούς» λογαριασμούς. Πολύ περισσότερο που προοπτική για επερχόμενη κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία ή για αποκλιμάκωση των τιμών δεν διαφαίνεται στον ορατό ορίζοντα.

Υπό αυτές τις συνθήκες, η αναγκαιότητα για άμεση δράση καθίσταται επείγουσα. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διακρίνεται για την ταχύτητα στη λήψη των αποφάσεων, η ανάγκη για πρωτοβουλίες γίνεται ακόμη πιο επείγουσα. Άλλωστε, τα προμηνύματα με τις καθυστερήσεις πληρωμών και την αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, που σημειώνονται το τελευταίο διάστημα, είναι σαφή και ξεκάθαρα.

Ο Μάιος για τον οποίο κλώτσησαν το τενεκεδάκι οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής μοιάζει αρκετά μακρινός. Και ακόμη μακρινότερος ο Ιούνιος, ο οποίος είναι ο πιθανότερος μήνας για να ληφθούν οι απαιτούμενες γενναίες αποφάσεις. Με αποκορύφωμα τον κρίσιμο δεύτερο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών, που είναι προγραμματισμένος για τη μεθεπόμενη Κυριακή που γιορτάζουμε το Πάσχα των Ορθοδόξων, ο κόμπος φθάνει στο χτένι.

Αν δεν επιταχυνθεί η ευρωπαϊκή δράση, η εθνική αντίδραση είναι μονόδρομος τον οποίο η κυβέρνηση δεν μπορεί παρά να βαδίσει το συντομότερο δυνατόν. Σε κάθε περίπτωση, προέχει η κοινωνική συνοχή που πρέπει να προστατευθεί ως κόρη οφθαλμού για να μην ξαναζήσουμε ένα νέο 2012 όταν η αδυναμία παρέμβασης για να προασπιστούν τα εισοδήματα των πολιτών άνοιξε τον ασκό του Αιόλου που μετατράπηκε σε ούριο άνεμο για τα πανιά των κάθε είδους λαϊκιστών.

Η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να απαλλάξει εδώ και τώρα τα νοικοκυριά από το άγος των φουσκωμένων λογαριασμών ρεύματος και αερίου καλύπτοντας, σε πρώτη φάση από εθνικούς πόρους και κατόπιν από κοινοτικά κονδύλια, τις διαφορές σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Αν περιμένει να κινηθεί νωρίτερα η Ευρωπαϊκή Ένωση, θα είναι πλέον πολύ αργά.

Οι καιροί ου μενετοί!

Και αν δεν αντέξει ο Μακρόν;

Αν τις δύσκολες αυτές μέρες η μισή μας καρδιά ταξιδεύει στη μαρτυρική Μπούτσα, στο ηρωικό Κίεβο και στην ισοπεδωμένη Μαριούπολη, που πρέπει όλοι μαζί να θέσουμε ως στόχο την ανοικοδόμησή της, για κάθε εχέφρονα πολίτη τούτης της χώρας που θέλει ο ίδιος και τα παιδιά του να ζήσουν σε συνθήκες ελευθερίας, αξιοπρέπειας και ευημερίας η άλλη μισή καρδιά του δεν μπορεί παρά να χτυπάει στο Παρίσι, στη Μασσαλία, στη Λυών και σε κάθε πόλη και χωριό της Γαλλίας που την ερχόμενη Κυριακή θα στηθούν κάλπες για την εκλογή Προέδρου.

Μπορεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και οι θηριωδίες που την συνοδεύουν να επισκίασαν τις γαλλικές κάλπες, πλην, όμως, ακριβώς για τον ίδιο λόγο, η ετυμηγορία των Γάλλων πολιτών δείχνει να είναι πιο καθοριστική από κάθε άλλη φορά τις τελευταίες δεκαετίες. Περισσότερο από ποτέ άλλοτε, σε αυτές τις προεδρικές εκλογές αναμετρώνται δύο κόσμοι. Δύο κόσμοι που δεν αφορούν μόνον τους Γάλλους, αλλά ολόκληρη την Ευρώπη, αν όχι και την υφήλιο.

Αργά αλλά σταθερά, ο νυν Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν απέδειξε ότι, εκτός από άνθρωπος του μέτρου και της λογικής, είναι και μια ηγετική προσωπικότητα που θέλει και μπορεί να διαδραματίσει θετικό πρωταγωνιστικό ρόλο στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Για παράδειγμα, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο, πέραν πάσης προσδοκίας, συνομολόγησαν οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες ως απάντηση στην ύφεση που προκάλεσαν τα αναπόφευκτα lockdown της πανδημίας, φέρει πρωτίστως τη δική του σφραγίδα. Σφραγίδα η οποία αν δεν είχε μπει η κατάσταση σήμερα στην Ευρώπη θα ήταν εντελώς διαφορετική. Και σίγουρα πολύ πιο δυσμενής.

Με τη νέα -ενεργειακή αυτή τη φορά- κρίση που επέπεσε επί των κεφαλών μας, η ευρωπαϊκή απάντηση είναι η μόνη λύση για να μην διαλυθεί η κοινωνική συνοχή από άκρη σε άκρη της ηπείρου μας. Καμία χώρα, μικρή ή μεγάλη, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με τις δικές της δυνάμεις την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας και τις συνακόλουθες ισχυρότατες πληθωριστικές πιέσεις που προκαλούνται από τις ανατιμήσεις στο φυσικό αέριο και εν γένει στα καύσιμα. Καλώς ή κακώς, οι λαοί που συναπαρτίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι όπως οι Τούρκοι που ανέχονται να (επι)βιώνουν με πληθωρισμό της τάξης του… 61%!

Από την άλλη, ουδείς μπορεί να φανταστεί ότι θα προκύψει, τουλάχιστον σε προβλεπτό χρόνο, ενιαία ευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση χωρίς τον Εμμανουέλ Μακρόν στα Ηλύσια Πεδία. Αν, αντ΄ αυτού, κερδίσει την κούρσα για τη γαλλική προεδρία ένα από τα πρόσωπα που προβάλλουν ως αντίπαλα δέη στη δική του προσπάθεια επανεκλογής, η ανατροπή που θα προκληθεί δεν θα αφορά μόνον τη Γαλλία. Θα πρόκειται για έναν σεισμό που, τηρουμένων των αναλογιών, οι πολιτικές επιπτώσεις του θα συνταράξουν την υφήλιο τόσο όσο και η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία.

Το ευτύχημα είναι ότι ο Μακρόν εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις των τελευταίων ημερών να διατηρεί το προβάδισμα έναντι της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν που διεκδικεί και σε αυτή την κάλπη τη δεύτερη θέση. Το δυστύχημα, όμως, είναι ότι η τελευταία, η οποία έχει επανειλημμένα κατηγορηθεί για ανάρμοστες σχέσεις με το Κρεμλίνο, από το οποίο παλαιότερα είχε λάβει και δάνεια, εμφανίζεται τις τελευταίες μέρες να κλείνει την ψαλίδα της απόστασης που τη χωρίζει από την πρώτη θέση, παρά την παρουσία και δεύτερου υποψηφίου από τον ακροδεξιό χώρο.

Την ώρα που γράφονται τούτες οι γραμμές, η πιο πρόσφατη δημοσιευμένη μέτρηση φέρνει τον Μακρόν να βρίσκεται στο 28%, ποσοστό που είναι μειωμένο κατά 1,5% από την προηγούμενη μέτρηση, αλλά αυξημένο από το 24% που είχε λάβει στον προ τετραετίας πρώτο γύρο των εκλογών. Με εντυπωσιακή αύξηση, όμως, της απήχησης της κατά 4,5%, ανεβαίνει στο 24%, από 21% που είχε συγκεντρώσει το 2017, η Λεπέν. Στην τρίτη θέση με 16%, που είναι κατώτερο από το 20% της προηγούμενης αναμέτρησης, κατατάσσεται ο ακροαριστερός Ζαν Λυκ Μελανσόν.

Ακολουθούν με μονοψήφια ποσοστά άλλοι υποψήφιοι, ανάμεσα στους οποίους είναι η επίσημη υποψήφια της Δεξιάς Βαλερί Πεκρές, η οποία είναι έτοιμη να προσγειωθεί στο 7%. Ποσοστό το οποίο θα την φέρει μια μονάδα κάτω και από τον δεύτερο ακροδεξιό υποψήφιο Ερίκ Ζεμούρ ο οποίος υποχωρεί τελευταία στο 8%, ενώ πριν από μερικούς μήνες έδειχνε δημοσκοπική ορμή που μπορούσε να τον οδηγήσει στον δεύτερο γύρο των εκλογών που θα γίνει δύο εβδομάδες μετά τον πρώτο. Τα τελευταία προγνωστικά για την επαναληπτική εκλογή θέλουν τον Μακρόν να επικρατεί της Λεπέν με 53% έναντι 47%, όταν πριν από τέσσερα χρόνια ο σημερινός Πρόεδρος είχε επικρατήσει της και τότε αντιπάλου του με σχεδόν υπερδιπλάσιους ψήφους και ποσοστό 66,10% έναντι 33,90%.

Είναι προφανές ότι η μάλλον εύθραυστη υπεροχή του Μακρόν -με τέσσερις μονάδες στον πρώτο γύρο και έξι στον δεύτερο- καθιστά τα πράγματα πολύ οριακά. Αν δεν αντέξει κι αυτή τη φορά και δεν καταφέρει να κόψει πρώτος το νήμα στις 24 Απριλίου, όταν εμείς με βάση την ορθόδοξη παράδοσή μας, θα γιορτάζουμε την Ανάσταση, η Ευρώπη ολόκληρη θα πρέπει να αρχίσει να προετοιμάζεται για τη νέα κατάσταση που δεν είναι υπερβολή να την παραλληλίσουμε με την… κάθοδο στον Άδη.

Ας ευχηθούμε, λοιπόν, ο… Θεός της Ευρώπης να βάλει το χέρι του και τούτη την Κυριακή αλλά και σε δύο βδομάδες από τώρα που θα κριθούν πολλά και σημαντικά για όλους μας!

Ώρα να κοιταχθούμε στον οικονομικό μας καθρέφτη

Το παιχνίδι το οποίο, στριμωγμένος από τα αδιέξοδα που ο ίδιος προκάλεσε, επιχειρεί να παίξει ο Βλαντιμίρ Πούτιν, απαιτώντας πληρωμές σε ρούβλια από τους προμηθευτές της ενέργειας και των άλλων προϊόντων που εξακολουθεί να εξάγει στη Δύση, αποτελεί την πιο τρανή απόδειξη ότι ο οικονομικός πόλεμος μπορεί να αποβεί ως ο πιο καθοριστικός από όλους τους πολέμους της εποχής μας.

Χωρίς τη μεγάλη και δυσαναπλήρωτη εξάρτηση της Ευρώπης από τις ρωσικές εισαγωγές στους τομείς της ενέργειας, των ορυκτών και των τροφίμων είναι αμφίβολο αν ο δυνάστης του Κρεμλίνου θα έπαιρνε το ρίσκο να εισβάλει την Ουκρανία, αδιαφορώντας για τις προειδοποιήσεις του ΝΑΤΟ και, εν γένει, της Δύσης που υποτίθεται ότι τον περικύκλωναν και εκείνος τάχατες δεν είχε άλλη επιλογή από το στείλει την πολεμική του μηχανή να ισοπεδώσει τη γειτονική χώρα.

Φαίνεται όμως ότι η Μόσχα εκτίμησε ότι όλα εκείνα που δεν κατάφερε να πετύχει με τα τανκς και τους πυραύλους μπορεί να τα επιδιώξει κλείνοντας τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου το οποίο με τόση αμεριμνησία οι ευρωπαϊκές χώρες προμηθευόταν σχεδόν κατ΄ αποκλειστικότητα από τη Ρωσία. Η διελκυστίνδα που αναπτύσσεται είναι σκληρή και η κατάληξη που θα έχει ουδείς είναι σε θέση να πει με βεβαιότητα αν θα αποδειχθεί πιο αποτελεσματική από τους ανηλεείς βομβαρδισμούς κατά των ουκρανικών πόλεων.

Η διάρκεια που θα έχει αυτός ο παράλογος πόλεμος του Πούτιν είναι ακόμη άγνωστη. Και, ως εκ τούτου, άγνωστο είναι και το κόστος που θα καταβληθεί από τους εμπόλεμους αλλά και ολόκληρο τον πλανήτη έως ότου συμφωνηθεί εκεχειρία και σιγήσουν τα όπλα. Οι άγνωστες για μας εδώ και σχεδόν δυόμιση δεκαετίες πληθωριστικές πιέσεις και η ακρίβεια που τόσο βίαια εισβάλουν καθημερινά στους προϋπολογισμούς μας, μπορεί να αποδειχθεί, όπως πολλοί επισημαίνουν, ότι δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου.

Με άλλα λόγια, τα χειρότερα ίσως να μην τα έχουμε δει ακόμη, όπως υποστηρίζουν αρκετοί ειδικοί που όλοι ευχόμαστε να διαψευστούν. Όπως και να έχει, όμως, ακόμη και αν συμφωνηθεί το συντομότερο δυνατό η πολυπόθητη κατάπαυση του πυρός και αρχίσουν άμεσα ειλικρινείς διπλωματικές διαβουλεύσεις για την υπογραφή συνθήκης ειρήνης, τίποτε δεν θα είναι ίδιο όπως ήταν πριν από την 24η Φεβρουαρίου 2022.

Δεν χρειάζεται να είναι… μελλοντολόγος κανείς για να διαπιστώσει ότι οι γεωπολιτικές και οικονομικές (αν)ισορροπίες που έφερε στην επιφάνεια ο ουκρανικός πόλεμος θα είναι παρούσες για μεγάλο διάστημα και μοιραία θα επηρεάσουν τις συλλογικές και ατομικές συμπεριφορές. Γι΄ αυτό και δύσκολα μπορεί να παραγνωρίσει κανείς ότι η απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη να ξεκαθαρίσει το εγχώριο πολιτικό – εκλογικό παιχνίδι του επόμενου δωδεκάμηνου βρίσκεται σε αρμονία με το λαϊκό αίσθημα.

Δεν είναι μόνον οι μετρήσεις με τις διαθέσεις της κοινής γνώμης που δείχνουν ότι οι πολίτες δεν επιθυμούν άμεση προσφυγή στις κάλπες, όπως ζητούν ορισμένες δυνάμεις της αντιπολίτευσης που ίσως εξ αυτού τα ποσοστά τους παραμένουν καθηλωμένα και δεν καταφέρνουν να κερδίσουν τίποτε από την δικαιολογημένη λαϊκή δυσφορία. Είναι, πολύ περισσότερο, το αίσθημα της κοινής λογικής που υπαγορεύει ότι στις δύσκολες ώρες οι πολίτες απαιτούν σταθερότητα και επιθυμούν ειλικρίνεια και ενσυναίσθηση.

Άλλωστε, η ενεργειακή κρίση που βρίσκεται σε πλήρη έξαρση, όπως και η επαπειλούμενη επισιτιστική κρίση, εκείνο που πρωτίστως επιβάλουν είναι να κοιταχθούμε ξανά στον οικονομικό μας καθρέφτη για να διαπιστώσουμε δια γυμνού οφθαλμού τα χρόνια λάθη του παραγωγικού μοντέλου της χώρας που αφέθηκε επί πολλά χρόνια στον προσανατολισμό προς τις υπηρεσίες, αγνοώντας τη σημασία του πρωτογενούς τομέα, όπως και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από τον ήλιο και τον αέρα που δεν μας λείπουν παρά μόνον ελάχιστες μέρες του χρόνου.

Πριν από δέκα χρόνια στην κορύφωση της μνημονιακής κρίσης ο τότε πρόεδρος του Ισραήλ Σιμόν Πέρες, επισκεπτόμενος την Αθήνα, είχε εκφράσει την έκπληξή του για το γεγονός ότι η Ελλάδα με τις τόσες λίμνες και τα τόσα ποτάμια είναι ελλειμματική σε αγροτικά προϊόντα, ενώ η δική του χώρα με ελάχιστους υδάτινους πόρους καταφέρνει και κάνει εξαγωγές. Αλλά τι χρεία έχουμε να ακούσουμε τις αδυναμίες να εκφράζονται από τα χείλη ξένων;

Η περίφημη έκθεση για την ελληνική οικονομία, η οποία με παραγγελία της σημερινής κυβέρνησης συνέταξε ομάδα ειδικών υπό τον νομπελίστα καθηγητή των Οικονομικών Χριστόφορο Πισσαρίδη, περιγράφει τα πράγματα όπως είναι: «Ο πρωτογενής τομέας και ο παραγωγικός τομέας της αγροδιατροφής έχουν στρατηγική σημασία για μια χώρα, καθώς πέρα από την οικονομική δραστηριότητά τους, συμβάλλουν στην επισιτιστική ασφάλεια του πληθυσμού, ενισχύουν την περιφερειακή ανάπτυξη και έχουν σημαντικό ρόλο για τη διατήρηση της ποιότητας του φυσικού περιβάλλοντος», αναφέρει.

«Σε πολλές περιοχές αποτελούν την κύρια οικονομική δραστηριότητα για μεγάλο τμήμα του πληθυσμού», συμπληρώνει επισημαίνοντας ότι «η διατροφική παράδοση αποτελεί βασικό συστατικό της πολιτιστικής ταυτότητας και κληρονομιάς μιας περιοχής, με σημαντικές προεκτάσεις για τη δυνατότητα προώθησης τοπικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές». Στο εξωτερικό εμπόριο, ο τομέας της αγροδιατροφής στην Ελλάδα είναι ελλειμματικός, αναφέρει η έκθεση, καθώς οι εισαγωγές μας έφθασαν κοντά στα 6,7 δισ. ευρώ, ενώ οι εξαγωγές μετά βίας ανέβηκαν στα 5,3 δισ.

Και όλα αυτά, την ώρα που «η Ελλάδα διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα στον τομέα της αγροδιατροφής, τα οποία στηρίζονται στην ποικιλομορφία της χώρας και την συνεπακόλουθη ποικιλία γεωργικών ειδών, τις ευνοϊκές συνθήκες του φυσικού περιβάλλοντος στις πεδινές περιοχές της χώρας, στην ποιότητα και τη θρεπτική αξία ενός σχετικά ευρέως φάσματος αγροτικών προϊόντων (ελιές, σταφύλι, όσπρια, εσπεριδοειδή και άλλα) και σε διατροφικές παραδόσεις που αναγνωρίζονται διεθνώς». Αυτά τα πλεονεκτήματα, σύμφωνε με την έκθεση, «δεν έχουν αξιοποιηθεί επαρκώς λόγω σημαντικών και χρόνιων διαρθρωτικών αδυναμιών».

Ποιες είναι οι κυριότερες από αυτές τις αδυναμίες; Γνωστές και μη εξαιρετέες: μικρές και κατακερματισμένες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, χαμηλή παραγωγικότητα, αναποτελεσματική οργάνωση, χαμηλή ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών και εξοπλισμού, ανεπαρκής επαγγελματική εκπαίδευση, χαμηλό επίπεδο Έρευνας και Ανάπτυξης, μεγάλη εξάρτηση από επιδοτήσεις, και ελλιπής προώθηση και branding των ελληνικών προϊόντων αγροδιατροφής.

Γι΄ αυτό και σε όσους σπεύσουν να πουν «εσύ που προτείνεις επιστροφή στον πρωτογενή τομέα, πάρε πρώτος μια τσάπα και ξεκίνα να σκάβεις», η απάντηση είναι απλή: η γεωργία τον 21ο αιώνα δεν χρειάζεται χειρώνακτες εργάτες, χρειάζεται έξυπνους επιχειρηματίες που να ξέρουν το αντικείμενο και να χρησιμοποιούν τις σύγχρονες μεθόδους παραγωγής και διάθεσης των προϊόντων της γης.

Κάποιος να πει στον Πούτιν ότι κανένας δυνάστης δεν πέθανε… συνταξιούχος

«Ο πόλεμος δεν είναι λάθος. Είναι έγκλημα». Κανείς δεν θα μπορούσε να εκφράσει πιο δραματικά τη συνεχιζόμενη πολεμική φρίκη, την οποία επιφυλάσσει ο παράφρων Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, από τη Ρωσίδα δημοσιογράφο Οξάνα Μπαουλίνα που έχασε τη ζωή της κατά τη διάρκεια βομβαρδισμών στο κέντρο του Κιέβου.

Τα προφητικά λόγια της ηρωίδας δημοσιογράφου, που έπεσε νεκρή ασκώντας το καθήκον της ενημέρωσης, είναι σίγουρο ότι συγκλονίζουν κάθε άνθρωπο που διαθέτει στοιχειώδεις ευαισθησίες. Δεν φαίνεται, ωστόσο, να βρίσκουν απήχηση στην παρανοϊκή ηγεσία του Κρεμλίνου, η οποία ανεπηρέαστη από τη διεθνή κατακραυγή επιμένει στην απάνθρωπη εισβολή, αδιαφορώντας για τις εκατόμβες των νεκρών και τις ανυπολόγιστες καταστροφές που προκαλούν οι ανηλεείς βομβαρδισμοί.

Καθώς συμπληρώθηκε ήδη ένας μήνας από την αποτρόπαιη εισβολή, η τροπή που έχουν πάρει οι πολεμικές συρράξεις δείχνει όλο και πιο ξεκάθαρα ότι η ώρα της ειρήνης αργεί. Παρόλο που κάθε μέρα που περνά κονιορτοποιείται όλο και περισσότερο το «αφήγημα» του Πούτιν και των υποστηρικτών του, οι οποίοι δυστυχώς στη χώρα μας είναι περισσότεροι από κάθε άλλη γωνιά της ευρωπαϊκής ηπείρου, για μια γρήγορη καθυπόταξη της Ουκρανίας, ο Ρώσος δυνάστης δεν δείχνει να παίρνει τα μηνύματα που εκπέμπονται από τα περισσότερα μέτωπα στα οποία εξελίσσονται μάχες.

Σε πείσμα των ψευδοειρηνόφιλων συμπατριωτών μας, οι οποίοι διοργανώνουν δήθεν αντιπολεμικές συναυλίες, η αντίσταση των Ουκρανών (που μέρα που είναι σήμερα θυμίζει ένδοξες παραδόσεις του δικού μας Έθνους), όχι μόνον δεν κάμπτεται, όπως αρκετοί προσδοκούσαν ότι θα συνέβαινε, αλλά, προϊόντος του χρόνου, φαίνεται να γίνεται όλο και πιο αποτελεσματική. Παρά την προφανή υπεροπλία της ρωσικής πολεμικής μηχανής, όλα δείχνουν ότι το ηθικό των εισβολέων είναι χαμηλό και κινείται στον αντίποδα της πίστης στη νίκη που οπλίζει τους αμυνόμενους.

Η κατάσταση που διαμορφώνεται είναι τέτοια που, εφόσον στην Ρωσία επικρατούσαν συνθήκες όπως αυτές που ορίζουν μια πραγματικά ανοιχτή και δημοκρατική κοινωνία, ο Πούτιν θα είχε υποχρεωθεί να αποσύρει άρον άρον τα στρατεύματά του από το έδαφος της γειτονικής χώρας, δίνοντας μια ευκαιρία στην ειρήνη. Σε αυταρχικά καθεστώτα, ωστόσο, όπως αυτό που έχει εγκαθιδρύσει στη Μόσχα ο πρώην πράκτορας της KGB, η φωνή της κοινωνίας είναι αδύνατο να φθάνει στα υψηλά κλιμάκια της εξουσίας.

Οι μαζικές συλλήψεις των Ρώσων πολιτών που αποπειράθηκαν να διαδηλώσουν τις πρώτες μέρες της εισβολής φαίνεται ότι κατάφεραν να καταπνίξουν τις αντίθετες απόψεις που είναι βέβαιο ότι διατρέχουν ένα -μικρό ή μεγάλο, άγνωστο- μέρος του λαού της μεγάλης αυτής χώρας το οποίο δεν επιθυμεί ούτε τον σφαγιασμό του «αδελφού» ουκρανικού έθνους, ούτε τη δική του φτωχοποίηση και απομόνωση από τον πολιτισμένο κόσμο που μοιραία θα φέρουν οι ολοένα και ασφυκτικότεροι περιορισμοί της Δύσης στη ρωσική οικονομία. 

Για να είμαστε πραγματιστές, πρέπει να παραδεχτούμε ότι από όσα διαρρέουν πίσω από τα ψηλά τείχη του Κρεμλίνου, το καθεστώς Πούτιν, το οποίο, όπως τα περισσότερα ομοειδή του, στηρίζεται στον φόβο και στο χρήμα, μοιάζει ακόμη να κρατιέται στα πόδια του, χάρις και στους απαγορεύσεις που υφίσταται η ενημέρωση. Για πόσο, όμως, θα εξακολουθήσει να συμβαίνει αυτό είναι δύσκολο να το πει κάποιος.

Υπό άλλες συνθήκες, τα χιλιάδες φέρετρα των άμοιρων Ρώσων στρατιωτών που καθημερινά χάνουν τη ζωή τους σε έναν τόσο αδικαίωτο για εκείνους πόλεμο, θα μπορούσαν να είχαν αλλάξει τα δεδομένα του πολέμου.

Ο αυταρχισμός, όμως, και η τρομοκρατία που επικρατούν στη Ρωσία, μια χώρα που ζούσε πάντα υπό τη σκιά κάποιου «πατερούλη» και δεν διαθέτει την παραμικρή δημοκρατική παράδοση, αφού από τους τσάρους πέρασε στον κομμουνισμό και από εκεί στον δυναστικό πουτινισμό, δεν αφήνουν περιθώρια για να προσδοκά κάποιος μια λογική λύση στο δράμα που βιώνει πρωτίστως ο ουκρανικός λαός, δευτερευόντως ο ρωσικός λαός και, κατ΄ επέκταση, όλοι εμείς στον υπόλοιπο πλανήτη που γινόμαστε επίσης αποδέκτες των βαρύτατα δυσμενών συνεπειών της αποτρόπαιης εισβολής.

Υπό αυτές τις δυσχερείς συνθήκες, η μόνη παρηγοριά την οποία μπορεί να βρει κάποιος που ενδιαφέρεται ειλικρινά για την ειρήνη είναι η διδαχή της Ιστορίας ότι το τέλος των περισσότερων δυναστών είναι βίαιο. Σε τέτοιο βαθμό, μάλιστα, που δύσκολα μπορεί να βρεθεί δικτάτορας που να πέθανε… συνταξιούχος. Από τους αρχαίους χρόνους ως τις μέρες μας, οι περισσότεροι δυνάστες, όση εξουσία και πλούτη και αν συσσώρευσαν, δεν κατάφεραν να τα απολαύσουν, έχοντας ειρηνικό τέλος.

Από τον Μπατίστα της Κούβας έως τον Πινοσέτ της Χιλής και από τον Φερδινάνδο Μάρκος των Φιλιππίνων έως τον Σαντάμ Χουσεΐν του Ιράκ και τον Μουαμάρ Καντάφι της Λιβύης, οι περισσότεροι δικτάτορες είτε εκδιώχθηκαν βιαίως από την εξουσία που σφετερίστηκαν είτε βρήκαν βίαιο θάνατο, ανάλογο με εκείνο που επεφύλασσαν στους αντιπάλους τους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάπως έτσι θα εξελιχθούν τα πράγματα και για Βλαντιμίρ Πούτιν. Και αν υπάρχει κάποιος στο περιβάλλον του που να διαθέτει το θάρρος της γνώμης του, θα έπρεπε να του το πει.

Στο τέλος – τέλος, όσο πιο γρήγορα μπορέσει -αν μπορέσει- να το συνειδητοποιήσει τόσο το καλύτερο. Ενδεχομένως και για τον ίδιο τον 69χρονο δυνάστη, που από κοινού με τον περίγυρό του έχουν καταληστεύσει τον πλούτο της Ρωσίας. Αλλά σίγουρα θα ήταν καλύτερο για τους Ουκρανούς, για τους Ρώσους, για όλους μας!

Όσο εύκολα άρχισε, τόσο δύσκολα θα τελειώσει ο πόλεμος του Πούτιν

Δεν ήταν λίγοι εκείνοι οι οποίοι το πρωί της αποφράδας 24ης Φεβρουαρίου, όταν η πολεμική μηχανή του Ρώσου δυνάστη Βλαντιμίρ Πούτιν εισέβαλε στα εδάφη της Ουκρανίας, προέβλεπαν ότι οι εισβολείς θα εξαπέλυαν τον λεγόμενο «blitzkrieg» και θα πετύχαιναν τους στόχους τους ίσως και μέσα στο πρώτο 24ωρο από την εκδήλωση της αναίτιας επίθεσής τους.

«Ως το βράδυ οι Ρώσοι θα πίνουν τον καφέ τους στο Κίεβο», προεξοφλούσαν οι εγχώριοι… πουτινιστές οι οποίοι, έχοντας καταπιεί αμάσητη τη χοντροκομμένη προπαγάνδα του Κρεμλίνου ότι τάχατες «δεν υπάρχει ουκρανικό έθνος», είχαν πιστέψει ότι μια χώρα 45 εκατομμυρίων θα υποδέχονταν με κατεβασμένα τα χέρια τα στρατεύματα μιας ξένης δύναμης που ήθελε να καταλύσει την κυριαρχία της και να επιβάλει κυβέρνηση της αρεσκείας της.

Δύο βδομάδες μετά, όλα εξελίσσονται εντελώς διαφορετικά από ό,τι προέβλεπαν οι σχεδιασμοί της Μόσχας. Ο στρατός, που το πουτινικό στρατόπεδο ανέμενε να γίνει δεκτός ως «απελευθερωτικός», όπως μας έλεγαν και οι Έλληνες ανταποκριτές στη ρωσική πρωτεύουσα, συνάντησε αναπάντεχη ισχυρή αντίσταση από την γενναία ηγεσία αλλά και τους ηρωικούς πολίτες της Ουκρανίας. Η δύναμη της ελευθερίας και η πίστη στον δίκαιο του αγώνα τον οποίο δίνουν αποδείχθηκαν πανίσχυρα όπλα τα οποία δεν ηττήθηκαν και δεν πρόκειται να ηττηθούν.

Παρά τους ανηλεείς βομβαρδισμούς που συνεχίζονται μέρα και νύχτα, το ηθικό του ουκρανικού λαού παραμένει υψηλότατο, όπως δείχνει η γενναιότητα με την οποία οι μαχητές, που στην πλειονότητά τους δεν είναι επαγγελματίες του πολέμου, αντιμετωπίζουν τους εισβολείς, αλλά και η αξιοπρέπεια με την οποία παίρνουν τον δρόμο της προσφυγιάς τα γυναικόπαιδα και οι ηλικιωμένοι, αφήνοντας πίσω όσους μπορούν να αντισταθούν ένοπλα.

Υπό αυτές τις συνθήκες, η κατάσταση πλέον έχει περιπλακεί τόσο πολύ που δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξει κανείς ότι όσο εύκολα και απερίσκεπτα ξεκίνησε αυτός ο πόλεμος, τόσο δύσκολα μπορεί να τερματιστεί. Το αίμα το οποίο δυστυχώς εξακολουθεί να χύνεται και από τις δύο πλευρές βαθαίνει όλο και περισσότερο το ρήγμα που χωρίζει τις δύο χώρες και δυσχεραίνει τις προσπάθειες για να επικρατήσει πνεύμα συνεννόησης. Δεν είναι τυχαίο ότι οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές δεν μπορούν να συμφωνήσουν ούτε στη δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων.

Είναι προφανές ότι από υπεροψία που τον οδήγησε σε λάθος υπολογισμούς ο Πούτιν προχώρησε πολύ περισσότερο από όσο μπορούσε. Έχασε, κατά το κοινώς λεγόμενο, το μέτρο. Με αποτέλεσμα, πλέον, να είναι πολύ αμφίβολο αν υπάρχει κάποια πιθανή έκβαση του πολέμου που να μπορεί να αποτελέσει νικηφόρα εξέλιξη για εκείνον ή έστω προοπτική που να του εξασφαλίζει αξιοπρεπή υποχώρηση. 

Από τη μια, είναι δύσκολο έως αδύνατο να αποσυρθούν τα ρωσικά στρατεύματα από την Ουκρανία με την ουρά στα σκέλη. Από την άλλη, ακόμη και αν καταλάβει το Κίεβο και κάποιες άλλες μεγάλες πόλεις, η κατοχή της γειτονικής χώρας θα έχει βαρύτατες συνέπειες σε όλα τα επίπεδα. Και για τον ίδιο. Και για τον λαό του.

Οι επιπτώσεις, άλλωστε, από τους άφρονες χειρισμούς του Ρώσου δυνάστη είναι ήδη πολύ σημαντικές. Και μπορεί να γίνουν ακόμη σημαντικότερες όσο δεν προβάλει στον ορίζοντα το φως μιας λύσης στο αδιέξοδο ενώπιον του οποίου έχει βρεθεί ολόκληρος ο πλανήτης από την ημέρα της εισβολής. 

Μπορεί, μπροστά στον φόβο ενός γενικευμένου πυρηνικού πολέμου, η Δύση να μην μπαίνει ευθέως στον πόλεμο για την υπεράσπιση της ουκρανικής επικράτειας, ωστόσο, η αποφασιστικότητα με την οποία προχώρησε στους οικονομικούς περιορισμούς κατά της Ρωσίας και των συνδεδεμένων με το καθεστώς ολιγαρχών είναι ένα πρωτοφανές δεδομένο που είναι δύσκολο να εκτιμηθεί μέχρι που μπορεί να οδηγήσει.

Κακά τα ψέματα, το κουβάρι της ουκρανικής κρίσης έχει μπερδευτεί τόσο πολύ που χωρίς δυσκολία οδηγείται κανείς στο συμπέρασμα ότι τα δύσκολα είναι μπροστά μας. Και θα χρειαστεί να οπλιστούμε όλοι μας με μεγάλη υπομονή και κουράγιο για να αντιμετωπίσουμε τις αρνητικές συνέπειες που θα δούμε να εκτυλίσσονται το προσεχές διάστημα και θα εκφραστούν με την υποχώρηση του διεθνούς εμπορίου, τις έντονα ανατιμητικές τάσεις στην ενεργειακή αγορά και σε άλλες κρίσιμες πρώτες ύλες, την κούρσα των εξοπλισμών που θα στερήσει πόρους από κοινωνικές υπηρεσίες, τις πληθωριστικές πιέσεις, τον περιορισμό της παγκόσμιας ανάπτυξης και, ως εκ τούτου, των εισοδημάτων των περισσότερων εξ ημών.

Ακόμη κι έτσι, όμως, το μεγαλύτερο από τα δεινά δεν παύει να είναι πάντα η φρίκη του πολέμου που βιώνουν οι συνάνθρωποί μας στην Ουκρανία. Αλλά, ας μην ξεχνάμε, ότι ο δικός τους αγώνας είναι ένας αγώνας που δίνουν για λογαριασμό όλων μας. 

Είναι ο προαιώνιος αγώνας του ανθρωπίνου είδους για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια. Γι΄ αυτό και δεν μπορούμε παρά να είμαστε ομόθυμα δίπλα τους. Μάχονται και για μας. Και από ότι φαίνεται θα συνεχίσουν να μάχονται για πολύ καιρό. 

Ας οπλιστούμε όλοι με κουράγιο και δύναμη!

Ένας άπληστος Γολιάθ αντιμέτωπος με το υπερόπλο της Δύσης

Οι ανηλεείς ρωσικοί βομβαρδισμοί στην Ουκρανία που συνεχίζονται για δεύτερη εβδομάδα, δολοφονώντας χιλιάδες ανυπεράσπιστους πολίτες και καταστρέφοντας τις υποδομές μιας χώρας που θα κάνει πολλά χρόνια να επανέλθει στην πριν από την εισβολή κατάσταση, αφαιρεί και το τελευταίο «φύλλο συκής» για τις πραγματικές προθέσεις του παράφρονα και άπληστου ηγέτη που κατοικοεδρεύει στο Κρεμλίνο και πρωταγωνιστεί στην καταδυνάστευση του ρωσικού λαού και στην καταλήστευση του πλούτου της μεγάλης αυτής χώρας.

Μόνον αφελείς μπορούν να «αγοράζουν» την ξεδιάντροπη πουτινική προπαγάνδα, την οποία υιοθετούν και κάποια -κατά βάση ακραία- στοιχεία στη δική μας χώρα, ότι τάχατες ήθελε να προστατεύσει τους ρωσόφωνους πληθυσμούς που ζούσαν στη γειτονική χώρα ή δήθεν να απαλλάξει την Ουκρανία από τους υποτιθέμενους «ναζιστές», όπως θρασύτατα αρέσκεται να αποκαλεί την δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της «αδελφικής» του χώρας.

Η ασύμμετρη χρήση βίας από τη ρωσική πολεμική μηχανή που έστειλε ο παράφρων δυνάστης στην Ουκρανία για να αποδείξει το ιδεολογικό κατασκεύασμα ακραίων κύκλων της Μόσχας ότι οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί είναι ένας έθνος και… φταίνε ο Λένιν, ο Γκορμπατσόφ ή ο Μπάιντεν που δεν ανήκει στην επικράτεια της ρωσικής ομοσπονδίας η γειτονική τους χώρα με τα 45 εκατομμύρια κατοίκους. Η ανείπωτη φρίκη που επιφυλάσσει στους «ομοεθνείς» του, άλλωστε, καταδεικνύει το πόσο πραγματικά τον ενδιαφέρει η ευημερία των «αδελφών» του. 

Εκείνο, όμως, που πρωτίστως μαρτυρούν οι τραγικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών είναι ότι το μόνο που επιζητεί ο Πούτιν είναι η με κάθε μέσο καθυπόταξη της Ουκρανίας, όπως έκανε και με άλλες περιοχές της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης, όπως η Αμπχαζία, η Οσετία και η Κριμαία. Διότι, αν πραγματικά ενδιαφερόταν για οτιδήποτε άλλο, δεν θα προκαλούσε αυτόν τον όλεθρο που όμοιό του πρέπει να πάει κάνεις πίσω στη ναζιστική περίοδο για να βρει κάτι ανάλογο.

Οι ισχυρισμοί ότι τάχατες ήταν η περικύκλωση της Ρωσίας από το ΝΑΤΟ καταρρίφθηκαν επίσης διότι κανείς λογικός άνθρωπος δεν μπορεί να πιστέψει ότι η επέκταση της Ατλαντικής Συμμαχίας σε χώρες του πρώην Ανατολικού Συνασπισμού έγινε για να περιοριστεί η κυριαρχία της Ρωσίας. Αντιθέτως η εισβολή στην Ουκρανία δικαιολογεί αναδρομικά την εύλογη ανασφάλεια που αισθάνονταν χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ότι μπορεί μια μέρα να έβλεπαν ρωσικά στρατεύματα να περνούν τα σύνορά τους και να καταλύουν την κυριαρχία τους.

Να, λοιπόν, που βρέθηκε ένας Πούτιν για να το κάνει πράξη ισοπεδώνοντας την Ουκρανία με το πρόσχημα ότι ήθελε την αποστρατικοποίησή της. Γιατί άραγε την ήθελε την αποστρατικοποίησή της; Επειδή κινδύνευε από μια Ουκρανία ενταγμένη στους δυτικούς θεσμούς; Ή μήπως επειδή χωρίς στρατό θα ήταν άθυρμα στις ορέξεις του Κρεμλίνου; Είναι βλέπετε ακριβώς το ίδιο «έργο» που ζούμε κι εμείς στη δική μας γειτονιά με την απαίτηση της Άγκυρας για αποστρατικοποίηση των νησιών μας. Νησιά τα οποία δεν εξοπλίζονταν για να επιτεθούν σε κάποιον, παρά μόνο για να αμυνθούν στις απειλές που δέχονται για την κυριαρχία τους.

Επειδή, όμως, όπως διδάσκει η Ιστορία, η αλαζονεία και η υπεροψία αποτελούν την «αχίλλειο πτέρνα» όλων των αυταρχικών ηγετών, ο Πούτιν δεν ήταν δυνατόν να ξεφύγει από αυτή τη μοίρα. Γι΄ αυτό και όποιο και αν είναι το τέλος αυτού του φρικτού πολέμου που κήρυξε κατά της Ουκρανίας, ο δυνάστης του Κρεμλίνου αργά ή γρήγορα θα ζήσει το δικό του «Βατερλώ». Η αντιπαράθεσή του, άλλωστε, με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντιμίρ Ζελένσκι αναβίωσε τον προαιώνιο βιβλικό μύθο με τον Δαβίδ και τον Γολιάθ.

Ο κωμικός ηθοποιός που με την ψήφο των συμπατριωτών του ηγείται της Ουκρανίας έδειξε μοναδικά ηγετικά χαρίσματα που αν τα αντιπαρατάξει με την εικόνα του υποτιθέμενου χαλκέντερου πρώην πράκτορα της ΚGB, ο οποίος ελέγχει για πάνω από δύο δεκαετίες την εξουσία στη Μόσχα, καθιστούν τον Ζελένσκι ηρωική μορφή που θα περάσει στην Ιστορία ως ένα πρόσωπο που έκανε το πατριωτικό του καθήκον και στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων με τις οποίες ήρθε αντιμέτωπος. Είναι αναμφισβήτητα ο ηθικός νικητής αυτού του φονικού και καταστρεπτικού πολέμου, ανεξάρτητα από την τελική έκβαση που θα έχει.

Αντιθέτως, ο «Γολιάθ» Πούτιν αποδεικνύεται πολύ κατώτερος των περιστάσεων και, με κορωνίδα τον πολεμικό όλεθρο που επιφυλάσσει στην Ευρώπη του 21ου αιώνα, το πολιτικό του τέλος δεν θα είναι αντάξιο με το ηγετικό προφίλ που φιλοτεχνούσαν μέχρι πρότινος οι θαυμαστές του. Οι φωνές για παραπομπή του σε Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο με κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου που γίνονται στην Ουκρανία θα πληθαίνουν όσο ο δυνάστης του Κρεμλίνου εξακολουθεί να περιπαίζει τους ηγέτες άλλων χωρών, όπως ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν, που προσπαθούν να μεσολαβήσουν για κατάπαυση του πυρός ώστε να μπει ένα φρένο στην αιματοχυσία, την καταστροφή και τον ξεριζωμό τόσων ανθρώπων.

Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τούτες τις ώρες πότε θα τελειώσει αυτή η φρίκη που παρακολουθούμε σε απευθείας τηλεοπτική σύνδεση με τις μαρτυρικές ουκρανικές πόλεις που κάποιες από αυτές οι περισσότεροι τις ακούμε για πρώτη φορά. Το μόνο βέβαιο είναι ότι μέχρι να τελειώσει αυτός ο εφιάλτης τίποτε δεν θα είναι όπως πριν. Ούτε στην Ουκρανία, ούτε στην Ρωσία, ούτε στην Ευρώπη, ούτε σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Με υψηλή βεβαιότητα, επίσης, μπορεί να εικάσει κάποιος ότι ο μεγάλος ηττημένος αυτού του φρικτού πολέμου θα είναι ο άπληστος Βλαντίμιρ Πούτιν που μαζί με τους ολιγάρχες που τον περιτριγυρίζουν καταληστεύουν τους Ρώσους πολίτες. Ο κλοιός στις περιουσίες τους μπορεί να αποδειχθεί το υπερόπλο της Δύσης που θα προκαλέσει εξελίξεις και στο εσωτερικό της ρωσικής ολιγαρχικής εξουσίας.

Τα «μαθήματα» μας από την πόρτα του φρενοκομείου που άνοιξε ο Πούτιν

Η θρασύτατη και απροκάλυπτη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία επιστρέφει τον πλανήτη και το ανθρώπινο γένος πολλές δεκαετίες πίσω. Η κυνική επιβολή της δύναμης του ισχυρότερου προς τον πλέον αδύνατο γείτονα καταρρακώνει κάθε έννοια διεθνούς νομιμότητας και ευτελίζει όλους τους θεσμούς της διεθνούς συνεννόησης που προσπάθησε να οικοδομήσει η ανθρωπότητα τους τελευταίους αιώνες και κυρίως μετά την οδυνηρή περιπέτεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Όσο λάθη, παρασπονδίες και αστοχίες και αν καταμαρτυρήσει κάποιος στη Δύση, τόσο σε ό,τι αφορά στη συγκεκριμένη κρίση, στην οποία περιορίστηκε να λειτουργεί σαν τον «ψεύτη βοσκό» του ομώνυμου αισώπειου μύθου, όσο και σε παλαιότερες εμπλοκές της σε γεωπολιτικές διενέξεις, ουδείς λογικός άνθρωπος μπορεί να συμβιβαστεί με την παράνοια του καθεστώτος Πούτιν που γυρνάει το ρολόι της παγκόσμιας Ιστορίας σε εποχές που θεωρούσαμε -κακώς, όπως αποδεικνύεται- ότι είχαν παρέλθει ανεπιστρεπτί για τον πολιτισμένο κόσμο.

Από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, άλλωστε, είναι δύσκολο να βρει κανείς αναλογίες με την απροσχημάτιστη κατάλυση της κυριαρχίας μιας ανεξάρτητης χώρας, όπως αυτή που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ουκρανία από τους εισβολείς της Μόσχας. Ούτε οι πόλεμοι της Κορέας και του Βιετνάμ, ούτε η κρίση της Κούβας, ούτε η εισβολή στο Ιράκ, ούτε οι βομβαρδισμοί των Δυτικών στην πρώην Γιουγκοσλαβία, ούτε οι επεμβάσεις αρχικά των Σοβιετικών και εν συνεχεία των Αμερικανών και των συμμάχων τους στο Αφγανιστάν, μπορεί να συγκριθούν με όσα αποτρόπαια επιφυλάσσουν για το μέλλον του πλανήτη ο θρασύτατος επεκτατισμός του Πούτιν.

Χρειάζεται ενδεχομένως να πάμε πίσω στις παραμονές της τελευταίας μεγάλης παγκόσμιας σύρραξης που προκάλεσε η περιβόητη θεωρία του «ζωτικού χώρου», που επινόησε ο Αδόλφος Χίτλερ για να προωθήσει τα επεκτατικά του σχέδια, ώστε να βρούμε κάτι ανάλογο με την απόφαση του Πούτιν να στείλει στρατεύματα για να καθυποτάξει μια διπλανή χώρα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο αναθεωρητισμός του Ρώσου Προέδρου και η επιμονή του να αλλάξει με τη βία τα μεταψυχροπολεμικά σύνορα στην Ευρώπη… «ανοίγει την πόρτα του φρενοκομείου». Και την ανοίγει τόσο διάπλατα που κανείς δεν ξέρει που μπορεί να μας οδηγήσει.

Πολύ περισσότερο που ο πρώην πράκτορας της KGB που κατοικοεδρεύει τα τελευταία χρόνια στο Κρεμλίνο απεδείχθη ότι δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένας αναξιόπιστος ηγετίσκος ο οποίος κατέφυγε επανειλημμένως σε παραπλανητικά προπαγανδιστικά ψέματα προτού να προχωρήσει στις κατακτητικές του βλέψεις. Βλέψεις τις οποίες κανείς δεν ξέρει που βρίσκεται το όριο τους αν αναλογιστούμε τις αντίστοιχες συμπεριφορές που έχει επιδείξει ως τώρα εις βάρος σχεδόν όλων των γειτόνων του. Η εισβολή, ωστόσο, στην Ουκρανία ξεπερνά τα εσκαμμένα και καταδεικνύει ότι ο δικτάτορας της Μόσχας είναι πλέον πλήρως αποχαλιναγωμένος.

Γι΄ αυτό και αποτελεί παρήγορο γεγονός ότι, με εξαίρεση κάποιους γνωστούς… Κλαζομένιους οι οποίοι μας έχουν συνηθίσει σε ασχημονίες, οι βασικές πολιτικές δυνάμεις στη δική μας χώρα μας κατήγγειλαν απροσχημάτιστα τη ρωσική εισβολή, η οποία μας αφορά άμεσα. Διότι, κακά τα ψέματα, τα «μαθήματα» της Ουκρανίας είναι πολύ σκληρά για ολόκληρο τον πλανήτη και για κάθε εχέφρονα κάτοικό του. 

Είναι, όμως, ακόμη σκληρότερα για μας τους Έλληνες που η γεωγραφία μας… καταδίκασε να γειτνιάζουμε με μια χώρα που οι εκάστοτε ηγεσίες της -και πολύ περισσότερο η σημερινή υπό τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν- διακατέχονται από νοοτροπίες που δεν απέχουν πολύ από τις νοοτροπίες των εισβολέων με τους έρχονται αντιμέτωποι οι άμοιροι Ουκρανοί.

Επειδή, όμως, δεν είναι καθόλου καλό να έχουμε αυταπάτες, είναι προς όφελος μας να ενσκήψουμε συλλογικά για να βγάλουμε τα σωστά συμπεράσματα από όσα συμβαίνουν τις τελευταίες ώρες στην Ουκρανία. Κατά πρώτον, οι ένοπλες δυνάμεις της μάχονται μόνες τους για να αποτρέψουν τους πολυπληθέστερους Ρώσους εισβολείς. Και, κατά δεύτερον, ο χρόνος που θα διαρκέσει η αντίστασή τους είναι ευθέως ανάλογος με τον βαθμό της προετοιμασίας τους, του εξοπλισμού τους και κυρίως της αποφασιστικότητας την οποία θα επιδείξουν.

Μπορεί, λοιπόν, όπως πολλοί λένε, η Ελλάδα να μην είναι Ουκρανία. Ή και ο Ερντογάν μπορεί να μην είναι τόσο ισχυρός ή τόσο θρασύς όσο είναι ο Πούτιν. Πλην, όμως, εκείνο που θα κάνει τη διαφορά και μπορεί να κρατήσει κλειστή την πόρτα του φρενοκομείου στα μέρη μας δεν είναι τίποτε άλλο από τη δική μας ετοιμότητα και αποφασιστικότητα.

Το «είμαστε όλοι Ουκρανοί» είναι το ελάχιστο το οποίο απαιτείται να διατρανώνουμε όλοι μας τούτη τη δύσκολη ώρα.