Το κενό του Νίκου Ανδρουλάκη

 Η ευρεία νίκη την οποία πέτυχε ο Νίκος Ανδρουλάκης στον επαναληπτικό γύρο των εκλογών του Κινήματος Αλλαγής και η πανηγυρική ανάδειξή του στην ηγεσία του άλλοτε κραταιού ΠΑΣΟΚ δεν απετέλεσε έκπληξη για όποιον μπορεί και βλέπει τα πράγματα χωρίς τους παραμορφωτικούς φακούς των… wishful thinking (ευσεβών πόθων, ελληνιστί).

Έκπληξη επίσης δεν μπορεί να απετέλεσε ούτε η αθρόα συμμετοχή των μελών και των φίλων του ΠΑΣΟΚ που –σε αναλογία τρεις στους τέσσερις- πήγαν και στο δεύτερο γύρο για να στηρίξουν την ισχυρή εντολή για ανανέωση της παράταξής του, αλλά και ευρύτερα του πολιτικού σκηνικού που είχαν δώσει ήδη από την πρώτη Κυριακή.

Χιλιάδες πολίτες έστειλαν εκ νέου το μήνυμά τους, σε πείσμα όλων των συνωμοσιολογικού τύπου δαιμονολογιών για έξωθεν παρεμβάσεις στην εκλογική διαδικασία που διακινήθηκαν, κυρίως στις παραμονές του πρώτου γύρου, από ανθρώπους που σκέφτονται με όρους του χθες και δυσκολεύονται να δουν τη νέα πολιτική γεωγραφία που αρχίζει να προβάλλει καθώς η χώρα, με όλα τα στραβά και τα ανάποδα που κουβαλάει από το κοντινό αλλά και το μακρινό παρελθόν, κάνει σοβαρά βήματα επιστροφής στην κανονικότητα.

Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης της σημασίας που δικαιολογημένα δίνεται στη συμμετοχή των πολιτών στις εκλογές του ΚΙΝΑΛ, αρκεί να επισημάνουμε ότι η υποψήφια της Δεξιάς παράταξης στη Γαλλία Βαλερί Πεκρές η οποία θα τρέξει την προσεχή άνοιξη στην κούρσα της Προεδρίας απέναντι στον Εμάνουελ Μακρόν, τη Μαρί Λεπέν και τους υπολοίπους υποψηφίους, που θα διεκδικήσουν την εκλογή τους στο Μέγαρο των Ηλυσίων, αναδείχθηκε από ένα σώμα ψηφοφόρων που αριθμούσε μόνον τα 140.000 μέλη που είναι εγγεγραμμένα στο κόμμα των Ρεπουμπλικάνων.

Υπό αυτή την έννοια, οι συνθήκες υπό τις οποίες ο 42χρονος ευρωβουλευτής από την Κρήτη γίνεται αρχηγός του τρίτου, μεν, στην κατάταξη κόμματος της ελληνικής πολιτικής σκηνής, αλλά κομβικού για τις εξελίξεις των επόμενων ετών, μοιάζουν να είναι πολύ ευοίωνες. Το εμφανές, εξάλλου, πολιτικό κενό στον χώρο της Κεντροαριστεράς που άφησε η εκλογική συρρίκνωση, την οποία, δικαίως ή αδίκως, υπέστη το ΠΑΣΟΚ την περίοδο της μνημονιακής κρίσης, είναι εκεί και περιμένει τον κ. Ανδρουλάκη να το (επανα)καταλάβει.

Καλώς ή κακώς, ο ΣΥΡΙΖΑ, στον οποίο μετακόμισε απογοητευμένη η μεγαλύτερη μάζα των παλαιών ΠΑΣΟΚικών ψηφοφόρων, δεν κατάφερε να τους παράσχει μόνιμη στέγη. Είτε επειδή δεν ήθελε, είτε επειδή δεν μπόρεσε. Όταν ο αρχηγός του δηλώνει στα σοβαρά ότι προτίθεται «να στρίψει Αριστερά για να βρεθεί στο Κέντρο», είναι προφανές ότι κάτι δεν πάει καλά με την «ανάγνωση» της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας, όπως διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια και αποτυπώνεται σε όλες τις μετρήσεις για τις διαθέσεις της κοινής γνώμης.

Μόνον, για παράδειγμα, ένας που εθελοτυφλεί δεν βλέπει το πολιτικό παράδοξο που συνιστά η φθορά της αξιωματικής αντιπολίτευσης και η αδυναμία της να επωφεληθεί από τα λάθη της κυβέρνησης. 

Πρόκειται, ωστόσο, για παράδοξο που είναι εύκολα ερμηνεύσιμο για όποιον παρακολουθεί την αλλοπρόσαλλη αντιπολιτευτική τακτική της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία αρνείται, με αστεία προσχήματα, να συναινέσει ακόμη και σε πρωτοβουλίες της σημερινής κυβέρνησης που αποτελούν συνέχεια της προηγούμενης, όπως, μεταξύ πολλών άλλων, οι πολύ σημαντικές αμυντικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία.

Το βασικό πρόβλημα για τον ΣΥΡΙΖΑ και ταυτόχρονα η μεγάλη ευκαιρία για τον νέο ηγέτη του ΠΑΣΟΚ αναδεικνύεται μέσα από την κυνική παραδοχή που είχε κάνει πριν από μερικούς μήνες η πρώην υπουργός Έφη Αχτσιόγλου ότι «η κανονικότητα στην πραγματικότητα ποτέ δεν είναι ευκαιρία για την Αριστερά». 

Άλλωστε, παρά τις άκομψες προσπάθειες που έκανε ο αρχηγός του για να μιμηθεί τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο ΣΥΡΙΖΑ παρέμεινε ένα κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς και δεν μπόρεσε να μεταμορφωθεί στο κόμμα του Κέντρου που είχε ανάγκη η σταδιακή υπέρβαση της κρίσης.

Παρά το γεγονός ότι πολλά βήματα για την επιστροφή στην κανονικότητα έγιναν και επί των ημερών που είχε η ίδια την ευθύνη της διακυβέρνησης, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπόρεσε να συμφιλιωθεί με τη διάθεση της κοινωνίας για ευημερία μέσα από την ανάπτυξη και τη διεύρυνση του συλλογικού πλούτου. 

Παρέμεινε προσκολλημένη σε παρωχημένα δόγματα οργανώνοντας εν μέσω πανδημίας πορείες για να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις τρομοκρατών ή κλείνοντας το μάτι σε κάθε λογής αντιεμβολιαστές που θολώνει την εικόνα της δυσμενούς πραγματικότητας και συσκοτίζει την ατολμία και τη διαχειριστική ανεπάρκεια της κυβέρνησης.

Κακά τα ψέματα, αν ο ΣΥΡΙΖΑ ανταποκρινόταν με επάρκεια στα αντιπολιτευτικά του καθήκοντα και προέβαλε ως η εναλλακτική πρόταση εξουσίας απέναντι στην κυβέρνηση της ΝΔ και του Κυριάκου Μητσοτάκη, που έχει καταλάβει ένα μέρος του Κέντρου, η διαδικασία για την εκλογή νέου αρχηγού στο ΚΙΝΑΛ δεν θα κινητοποιούσε τόσο κόσμο και ούτε θα προκαλούσε τόσες συζητήσεις.

Όλα αυτά συνέβησαν διότι είναι πολλοί εκείνοι που βλέπουν το κενό που υπάρχει στο γήπεδο της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Ένα κενό το οποίο καλείται να καλύψει ο νέος παίκτης που ακούει στο όνομα Νίκος Ανδρουλάκης και μπαίνει από σήμερα στο τερέν.

Το πολιτικό momentum που δημιούργησε η εκλογή του, ευνοεί τον νέο ηγέτη της Κεντροαριστεράς. Από τον ίδιο και τα χαρίσματά του, που περιμένουν να ξεδιπλώσει όσοι τον ψήφισαν, θα εξαρτηθεί αν θα εκμεταλλευτεί τις συνθήκες που θα συναντήσει, ασκώντας σκληρή κριτική προς την κυβέρνηση, από την πλευρά της λογικής, του μέτρου και της κοινωνικής δικαιοσύνης, που θα πρέπει να χαρακτηρίζουν τις προτάσεις του.

Όπως, στο τέλος – τέλος, αρμόζει σε ένα κόμμα και σε έναν αρχηγό της σύγχρονης και αυθεντικής Κεντροαριστεράς που κοιτάει μπροστά.

Το ΠΑΣΟΚ «προώρισται να ζήσει και θα ζήσει»

 Η αθρόα και κατά πολλούς αναπάντεχη συμμετοχή των πολιτών στην εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη νέου ηγέτη του κινήματος Αλλαγής συνιστά από μόνη του ένα πολυσήμαντο πολιτικό γεγονός που δεν μπορεί παρά να χαιρετιστεί από κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο που πιστεύει στους δημοκρατικούς θεσμούς και θέλει να ζει σε μια κοινωνία που απαρτίζεται από μέλη τα οποία συμμετέχουν στα κοινά και δείχνουν συμπεριφορά υπεύθυνου πολίτη.

Εκ πρώτης, λοιπόν, όποιος βρέθηκε την Κυριακή σε οποιαδήποτε από τις πολλές ουρές που σχηματίστηκαν στους χώρους που ψήφιζαν τα μέλη και οι φίλοι του ΠΑΣΟΚ, είναι βέβαιο ότι πήρε μια καλή γεύση από μια κομματική διαδικασία που εξελίχθηκε σε νίκη της Πολιτικής και θρίαμβο της δημοκρατικής συμμετοχής.

Αψηφώντας τις ειδικές συνθήκες που συνιστούσε το γεγονός ότι, εν μέσω της ευρισκόμενης σε έξαρση πανδημίας του κορωνοϊού, έπρεπε να στηθούν σε ουρές για να μπουν και να ψηφίσουν σε κλειστές αίθουσες, ηλικιωμένοι στην πλειονότητά τους συμπολίτες μας περίμεναν καρτερικά και χωρίς διαμαρτυρίες να έρθει η σειρά τους για να εκπληρώσουν το δημοκρατικό τους καθήκον. Ένα καθήκον που στους περισσότερους το επέβαλε η συνείδησή τους και μόνο.

Είναι, άλλωστε, πολύ δύσκολο να βρει κάποιος άλλο λόγο που να εξηγεί την προσέλευση τόσων πολλών ανθρώπων στις κάλπες ενός κατά τεκμήριο μικρού, πλέον, κόμματος το οποίο είναι για σχεδόν επτά χρόνια έξω από τη νομή της κυβερνητικής εξουσίας, πέραν του γεγονότος ότι αποτελεί κοινή πεποίθηση όλων αυτών πως όταν είχε την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας προσέφερε θετικές υπηρεσίες στην πατρίδα και στους πολίτες. Ήταν, κακά ψέματα, μια ψήφος πρωτίστως ευγνωμοσύνης και δευτερευόντως προσδοκίας.

Η ίδια, πιθανότατα, προαίρεση είναι και αυτή που καθόρισε και τη σειρά κατάταξης των υποψήφιων. Για όσους δεν αρέσκονται στις συνωμοσιολογικές εξηγήσεις των πραγμάτων και τείνουν ευήκοον ους στα εκάστοτε μηνύματα της κοινωνίας, η καθαρή επικράτηση του Νίκου Ανδρουλάκη υπήρξε μια σαφής επιβράβευση του 42χρονου ευρωβουλευτή ο οποίος, από τη μια, δεν απομακρύνθηκε από το ΠΑΣΟΚ στα χρόνια της φθοράς του και, από την άλλη, όντας ο νεότερος από τους βασικούς διεκδικητές της ηγεσίας είναι εκείνος που δεν έχει στην πλάτη του τα βαρίδια της εφαρμογής μνημονιακών πολιτικών.

Οι φίλοι του Κινήματος Αλλαγής παραγνώρισαν το γεγονός ότι ο νέος εκλεκτός τους δεν έχει τη βουλευτική ιδιότητα και άρα η παράταξή τους θα είναι κατά κάποιον τρόπο κοινοβουλευτικά ακέφαλη για το διάστημα (μικρό ή μεγαλύτερο, ουδείς γνωρίζει) που απομένει ως τις επόμενες εκλογές. Του συγχώρησαν επίσης πολλές από τις αδυναμίες που επέδειξε, ανάμεσα στις οποίες ήταν αναμφισβήτητα η αναποφασιστικότητα να πιάσει τον ταύρο από τα κέρατα. Προέκριναν μάλλον το γεγονός ότι είναι πολιτικός της νέας εποχής που δεν αρέσκεται στις συγκρούσεις.

Όλα δείχνουν ότι η νίκη του κ. Ανδρουλάκη δεν είναι τίποτε λιγότερο και τίποτε περισσότερο από έκφραση του αισθήματος πολιτικής αυτοσυντήρησης των κοινωνικών δυνάμεων που εκφράστηκαν τα τελευταία 47 χρόνια από το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, του Κώστα Σημίτη, του Γιώργου Παπανδρέου, του Ευάγγελου Βενιζέλου και της Φώφης Γεννηματά.

Γι΄ αυτό και εάν υπάρχει ένα κεντρικό συμπέρασμα που εξάγεται από την κάλπη για την ηγεσία του Κινήματος Αλλαγής, νομίζω ότι αυτό συμπυκνώνεται στην παράφραση μιας διάσημης φράσης του Χαριλάου Τρικούπη που στην προκείμενη περίπτωση είναι ότι το ΠΑΣΟΚ «προώρισται να ζήσει και θα ζήσει».

Επειδή, ωστόσο, στην πολιτική οι εξελίξεις δεν είναι ποτέ ευθύγραμμες, το πως θα ζήσει το ΠΑΣΟΚ -και για την ακρίβεια αν θα αποκτήσει εκ νέου πρωταγωνιστικό ρόλο ή θα συνεχίσει να περιορίζεται σε ρόλο κομπάρσου στην πολιτική ζωή του τόπου- εξαρτάται εν πολλοίς από την ηγετική στόφα που θα επιδείξει ο νέος αρχηγός του.

Υπό αυτή την έννοια, ο κ. Ανδρουλάκης, ο οποίος όλα δείχνουν ότι θα είναι εκείνος που θα κόψει πρώτος το νήμα και την επόμενη Κυριακή, καλείται να πάρει γενναίες πρωτοβουλίες αφενός για να επιτύχει την ενότητα της Κεντροαριστεράς και αφετέρου για να προβάλλει αξιόπιστη εναλλακτική πρότασης εξουσίας. Κάτι που αδυνατεί να κάνει δυόμισι χρόνια τώρα το κόμμα που αναδείχθηκε τον Ιούλιο του 2019 στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Άλλωστε, μόνον όποιος εθελοτυφλεί μπορεί να παραγνωρίζει ότι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ σπατάλησε τη μοναδική ευκαιρία που της δόθηκε, καθώς αποδείχθηκε ανίκανη να εκμεταλλευθεί την τύχη που επεφύλαξε η μνημονιακή κρίση σε ένα κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς, το οποίο αποδείχθηκε ανίκανο να καλύψει το κενό που βρήκε στον χώρο του Κέντρου, που είναι χώρος ευθύνης και λογικής.

Όπως και να έχει, πάντως, η προσπάθεια για να αποκατασταθεί η τάξη πραγμάτων στον χώρο του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς δεν τέλειωσε αυτή την Κυριακή ούτε θα τελειώσει την επόμενη με την πανηγυρική κατά τα φαινόμενα ανάδειξη του νέου αρχηγού στο Κίνημα Αλλαγής. Με τη στάση που τήρησαν, οι 270 χιλιάδες πολίτες που πήγαν στην κάλπη έβαλαν πολύ ψηλά τον πήχη στον επόμενο πρόεδρο του, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να τον υπερβεί αν θέλει να δικαιώσει την εντολή που ζήτησε και έλαβε.

Ανεξαρτήτως, εξάλλου, εκλογικού αποτελέσματος, το μόνο βέβαιο είναι ότι οι επόμενες βουλευτικές κάλπες θα δώσουν το έναυσμα για μια ριζική αναδιάρθρωση του υφιστάμενου εκλογικού σκηνικού, το οποίο, όπως μαρτυρούν όλες τις έρευνες της κοινής γνώμης και κατέδειξαν οι κάλπες του ΚΙΝΑΛ, βρίσκεται σε φάση μετάβασης.

«…Τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε;»

 

Το μεσημέρι της Πέμπτης έγινε (ένα ακόμη) «πανεκπαιδευτικό» συλλαλητήριο στο κέντρο της Αθήνας, όπως και στη Θεσσαλονίκη. Κάποιες λίγες χιλιάδες συμπολίτες μας, οι οποίοι δεν αντιπροσώπευαν ούτε το ένα εκατοστό όσων με τον έναν ή τον άλλο σχετίζονται με τον χώρο της εκπαίδευσης, αψήφησαν τα υγειονομικά πρωτόκολλα και τις απαγορεύσεις των συναθροίσεων για να διαδηλώσουν κατά των ρυθμίσεων του νομοσχεδίου της υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως για την ανώτατη εκπαίδευση.

Ευδιάκριτη θέση ανάμεσα στους διαδηλωτές είχαν προβεβλημένα στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης που με τη συμμετοχή τους στις συγκεντρώσεις και στις πορείες ήταν προφανές ότι ήθελαν να δώσουν πολιτική κάλυψη στη διοργάνωση των συλλαλητηρίων τα οποία έλαβαν χώρα σε μια μέρα που ήταν διάχυτη η αγωνία στην κοινή γνώμη για την έξαρση των κρουσμάτων του κορωνοϊού που παρατηρείται ιδίως στην Αττική και πιο συγκεκριμένα στο κέντρο της πρωτεύουσας.

Το βράδυ της ίδιας μέρας είδαν το φως της δημοσιότητας δύο νέες δημοσκοπήσεις οι οποίες δεν έκαναν τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από το να επιβεβαιώσουν ένα -από πρώτη όψη- παράδοξο σκηνικό που διαδραματίζεται τον τελευταίο ενάμιση χρόνο: η κυβερνητική παράταξη αντί να φθείρεται, όπως συνήθως συμβαίνει όσο απομακρυνόμαστε από τις εκλογές, ενισχύεται, ενώ ο επικεφαλής της, Κυριάκος Μητσοτάκης, εδραιώνει μια όλο και πιο αδιαμφισβήτητη κυριαρχία.

Στον αντίποδα, στις συγκεκριμένες μετρήσεις, όπως και σε όλες τις προηγούμενες του τελευταίου χρόνου, ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζει κάμψη της εκλογικής δύναμης που συγκέντρωσε στις τελευταίες εκλογές, καθώς ένας στους τρεις που τον ψήφισε δηλώνει ότι δεν προτίθεται να το ξανακάνει. Ενώ και η απήχηση του αρχηγού του, Αλέξη Τσίπρα, βρίσκεται σε σαφή υποχώρηση με αποτέλεσμα όχι μόνον να αυξάνεται το προβάδισμα του βασικού του αντιπάλου, αλλά η επίδοσή του στο ερώτημα για τον καταλληλότερο πρωθυπουργό να υπολείπεται ακόμη και έναντι του… «κανένα».

Για όποιον δυσκολεύεται να κατανοήσει τους λόγους για τους οποίους παρατηρείται αυτή η εικόνα, αρκεί μια ματιά στα επιμέρους ευρήματα των δημοσκοπήσεων για να βρει επεξηγηματικές απαντήσεις. Στο ερώτημα, για παράδειγμα, σχετικά με την αστυνόμευση των πανεπιστημιακών χώρων που αποφάσισε να επιβάλει η κυβέρνηση και για την οποία οργανώθηκαν τα πρόσφατα συλλαλητήρια, η πλειονότητα της κοινής γνώμης απαντά ότι διάκειται ευνοϊκά. Και αυτό δεν χωρά καμία αμφιβολία, διότι στο σύνολο των ερωτηθέντων θετική απάντηση έδωσε (σύμφωνα με τη μέτρηση της Metron Analysis) το 64%, ενώ αρνητική μόνον το 31%.

Οι υπερασπιστές της νομοθετικής πρωτοβουλίας της κυβέρνησης υπερτερούν σε όλες ανεξαιρέτως τις ηλικιακές κατηγορίες, ενώ σε αυτούς περιλαμβάνονται και τέσσερις στους δέκα (39%) από όσους στις τελευταίες εκλογές έριξαν την ψήφο τους στην κάλπη του ΣΥΡΙΖΑ. Το ακόμη πιο ενδιαφέρον εύρημα είναι ότι υπέρ της κυβερνητικής πρωτοβουλίας τάσσεται το 84% όσων ψήφισαν ΚΙΝΑΛ, το 73% όσων αυτοπροσδιορίζονται ως «κεντρώοι» και το 46% όσων δηλώνουν «κεντροαριστεροί». Με λίγα λόγια η μεγάλη πλειονότητα εκείνων στους οποίους υποτίθεται ότι στοχεύει ο ΣΥΡΙΖΑ για να γίνει και πάλι πλειοψηφία κινούνται στην αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη που χαράσσουν η ηγεσία και τα στελέχη του τα οποία συμμετείχαν στα συλλαλητήρια.

Η αστυνόμευση των πανεπιστημιακών χώρων δεν είναι βεβαίως το μόνο ζήτημα με το οποίο η αξιωματική αντιπολίτευση βρίσκεται σε δυσαρμονία με την πλειοψηφική βούληση της ελληνικής κοινωνίας του 2021. Από τη μίζερη και αντιφατική κριτική για τους χειρισμούς της κυβέρνησης στη διαχείριση της πανδημίας και την επίμονη προσπάθεια να κατασκευαστεί μια εικόνα που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, όπως οι χαρακτηρισμοί περί «Ψωροκώσταινας», μέχρι τη «νευρόσπαστη» αντιπολιτευτική τακτική, με την οποία επιχειρεί ματαίως να πείσει τους Έλληνες ότι ζουν υπό συνθήκες αστυνομικού κράτους, είναι αρκετές οι περιπτώσεις που δείχνουν τον ΣΥΡΙΖΑ να συγκρούεται όχι με την κυβέρνηση αλλά με την πραγματικότητα.

Υπό αυτή την έννοια, δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη, παρόλο που είναι περισσότερο από προφανές ότι έχει υποπέσει σε ουκ ολίγα λάθη και αστοχίες, δείχνει ισχυρή ανθεκτικότητα στη φθορά του χρόνου, αφενός διότι είναι έντονος ακόμη ο αρνητικός απόηχος της ΣΥΡΙΖΑΝΕΛικής διακυβέρνησης και αφετέρου επειδή η αξιωματική αντιπολίτευση αδυνατεί να αντιπαραβάλει μια συνεκτική εναλλακτική πρόταση εξουσίας που να απαντά στις πραγματικές και ουσιαστικές ανάγκες της σημερινής κοινωνίας.

Δυστυχώς, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να μη θέλει και να μη μπορεί να κατανοήσει τα προτάγματα του σήμερα. Γι΄ αυτό και όταν δεν βρίσκει βολικό άλλοθι στην αμφισβήτηση των δημοσκοπήσεων, συμπεριφέρεται σαν τον βουκόλο της γνωστής λαϊκής ρήσης που αναρωτιόνταν για τα ζωντανά του: «Με τον ήλιο τα βγάζω, με τον ήλιο τα μπάζω, τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε;».