Πόσο καλύτερα από το Δημόσιο λειτουργεί ο ιδιωτικός τομέας;

Κάποιοι με μένος και… ιερά οργή, άλλοι πιο ψύχραιμα, οι περισσότεροι αντιδράσαμε στην… ασύμμετρη στάση εργασίας την οποία προκήρυξαν την Τρίτη οι εργαζόμενοι στο Μετρό, δημιουργώντας κομφούζιο στην πρωτεύουσα που ταλαιπώρησε αναίτια εκατομμύρια πολιτών και οδήγησε σε σημαντική απώλεια εργατοωρών.

Είναι αλήθεια ότι από ιδρύσεως του ελληνικού κράτους ο δημόσιος τομέας λειτουργούσε και λειτουργεί κατά τρόπο προβληματικό και ανορθολογικό. Γι΄ αυτό και το Δημόσιο και οι υπάλληλοί του υπήρξαν ανέκαθεν προσφιλής στόχος για όσους ήθελαν να ασκήσουν δικαιολογημένη κριτική για τα κακώς κείμενα στη χώρα ή να βρουν άλλοθι και δικαιολογίες για όσα άσχημα συμβαίνουν γύρω μας.

Μερικά, ωστόσο, ερωτήματα που ευλόγως απασχολούν όλους όσοι δεν προσεγγίζουν το ζήτημα με εύκολες ιδεοληπτικές προκαταλήψεις είναι τα εξής:

*Πόσο διαφορετικά από το Δημόσιο λειτουργεί ο ιδιωτικός τομέας;

*Αν κοιτάξουμε γύρω μας θα διαπιστώσουμε κάποιο χάσμα που χωρίζει την αποτελεσματικότητα των δημόσιων από τους ιδιωτικούς υπαλλήλους;

*Σε άλλες χώρες (π.χ. Γερμανία ή ΗΠΑ) διαφέρει ριζικά η παραγωγικότητα ανάμεσα στις δύο αυτές κατηγορίες;

Τις απαντήσεις τις ξέρουμε λίγο ως πολύ όλοι όσοι συναλλάσσονται με ιδιωτικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα και κυρίως με τις μεγαλύτερες εξ αυτών που υποτίθεται ότι απευθύνονται σε μεγαλύτερο αριθμό πελατών και άρα η προσέλκυση των τελευταίων αποτελεί σημαντικό όρο για την οικονομική τους βιωσιμότητα.

Αντιμέτωπος με ανεκπαίδευτο και κακοπληρωμένο προσωπικό που προσλαμβάνουν πολλές επιχειρήσεις, ο Έλληνας πολίτης – καταναλωτής προϊόντων ή συνδρομητής υπηρεσιών, χρειάζεται να τραβήξει των παθών του τον τάραχο στην προσπάθεια του να βρει κάποια άκρη.

Μεγάλο μέρος της εγχώριας επιχειρηματικής τάξης, εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι ο υγιής ανταγωνισμός δεν ισχύει στη χώρα μας για να κερδοσκοπήσουν με εύκολους τρόπους. Βλέπετε οι αρμόδιες αρχές που είναι επιφορτισμένες να ελέγξουν την εφαρμογή των κανόνων που διέπουν τα συναλλακτικά ήθη, αποστρέφουν το πρόσωπό τους από τις εναρμονισμένες πρακτικές που κατά κόρον ακολουθούνται. Όπως και από τα εμπόδια που ορθώνονται σε τυχόν νέους παίκτες που προσπαθούν να μπουν στην ούτως ή αλλιώς μικρή σε μέγεθος ελληνική αγορά.

Αλλά για να μιλήσουμε με παραδείγματα, θα πρέπει να πούμε ότι όποιος πέσει θύμα ηλεκτρονικής απάτης και δει στην πιστωτική του κάρτα του χρέωση για αγορά που δεν έκανε ο ίδιος, θα… νοσταλγήσει τις ουρές στην εφορία, που, κακά τα ψέματα, έχουν μειωθεί λόγω του Taxisnet, από τις άπειρες ώρες που θα χάσει για να αποδείξει ότι δεν είναι… ελέφαντας και να πετύχει να του επιστραφούν τα χρήματα.

Τα πράγματα μπορεί να αποδειχθούν ακόμη χειρότερα για όποιον παραγγείλει ηλεκτρονικά κάποιο προϊόν, το οποίο μπορεί να αποδειχθεί ελαττωματικό. Για να την επιστροφή των χρημάτων που έχει υποχρεωτικά προκαταβάλει, μπορεί να χάσει περισσότερες ώρες από όσες έχασαν οι Αθηναίοι οδηγοί με την προαναφερθείσα στάση εργασίας.

Το στερεότυπο «όλες οι γραμμές μας είναι κατειλημμένες» θα το ακούσεις έως και εκατοντάδες φορές έως ότου ένας αγχωμένος υπάλληλος απαντήσει στην κλήση διαμαρτυρίας του για να σου επιβεβαιώσει ότι ο πελάτης είναι ο «αδύναμος κρίκος» στη σχέση με το ελληνικό επιχειρείν.

Αν διανοηθείς να τους προειδοποιήσεις ότι μπορεί να προσφύγεις στον Συνήγορο του Πολίτη ή του Καταναλωτή όχι μόνον δεν ιδρώνει το αυτί τους, αλλά, αν δεν σε βρίσουν, σίγουρα θα σε ειρωνευθούν. Το ίδιο θα υποστείς αν ζητήσεις, όπως έχεις δικαίωμα, να μην σου τηλεφωνούν στο σταθερό ή στο κινητό τηλέφωνο σου επιμένοντας φορτικά και με αγένεια να σου πωλήσουν κάποιο προϊόν που δεν θέλεις ή να σε κάνουν συνδρομητή μιας υπηρεσίας που δε σε ενδιαφέρει.

Τηλεφωνικά κέντρα που έχουν συγκροτήσει –συχνά με πρόσωπα έξω από το συμβατικό στελεχιακό τους δυναμικό (outsourcing)- εταιρίες κινητής τηλεφωνίας, πώλησης ρεύματος ή φυσικού αερίου, συνδρομητικής τηλεόρασης, καθώς και τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρίες, συναγωνίζονται στο ποιος θα γίνει πιο πιεστικός προς τους υποψήφιους πελάτες, οι οποίοι θα πρέπει να… λογοδοτήσουν όταν διανοούνται να απαντήσουν ότι δεν θέλουν τη συγκεκριμένη υπηρεσία.

«Μα, είστε τόσο πλούσιος που δεν θέλετε να πληρώνετε πιο φθηνά το ρεύμα σας;», είναι ένα από τα συνήθη σχόλια με τα οποία έχουν προφανώς διδαχθεί να αντιδρούν όταν ευγενικά τους πληροφορείς ότι δεν σε ενδιαφέρει η προσφορά τους και δεν έχεις χρόνο για να το συζητήσεις. Αν τους πεις ότι αυτό που κάνουν, εκτός από ενοχλητικό, είναι παράνομο, όχι μόνον δεν ζητούν συγνώμη αλλά μάλλον καγχάζουν με την… αφέλεια σου να μιλάς για νομιμότητα σε μια χώρα με τόσο εκτεταμένη ανομία.

Και όμως, από το 2006 και κατ΄ εφαρμογήν σχετικής Κοινοτικής Οδηγίας, ισχύει το άρθρο 11 του Νόμου 3471/2006, «δεν επιτρέπεται η πραγματοποίηση μη ζητηθεισών επικοινωνιών, με ή χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, για σκοπούς απευθείας εμπορικής προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών και για κάθε είδους διαφημιστικούς σκοπούς».

Με την ίδια διάταξη, μάλιστα, κάθε πάροχος υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, «οφείλει να τηρεί έναν ειδικό κατάλογο (“Μητρώο”) με στοιχεία των συνδρομητών του, οι οποίοι έχουν ζητήσει να μην δέχονται τηλεφωνικές κλήσεις για απ' ευθείας εμπορική προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών και για κάθε είδους διαφημιστικούς σκοπούς».

Η ειρωνεία, βεβαίως, είναι ότι οι εταιρίες τηλεφωνίας που είναι υποχρεωμένες να τηρούν το προαναφερθέν «Μητρώο», στο οποίο έχεις ζητήσει να περιληφθείς και να μη δέχεσαι οχλήσεις, είναι οι πρώτες που παραβιάζουν τον νόμο, ποντάροντας, προφανώς, ότι ο πολίτης τον οποίο ενοχλούν δεν θα μπορέσει να βρει το δίκιο του.

Τι διαφορετικό, άραγε, κάνουν οι ελάχιστοι απεργοί οι οποίοι ακινητοποιούν για ψύλλου πήδημα επί τέσσερις ώρες όλους τους συρμούς του Μετρό; Και εκείνοι στο ίδιο ποντάρουν: Ότι ο νόμος που προβλέπει συνέπειες για καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος στην απεργία δεν εφαρμόζεται.

«Έθνος ανάδελφον», αλλά…

Αναμφισβήτητα είναι πολύ ενθαρρυντικό το συναινετικό πνεύμα το οποίο εκπέμφθηκε από το Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής της περασμένης Τρίτης που συνήλθε για να συζητήσει τις προκλήσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπη η χώρα μας εξαιτίας της κλιμακούμενης τουρκικής επιθετικότητας.

Διαχρονικά, άλλωστε, η ελληνική πολιτική τάξη δεν μας έχει συνηθίσει στον νηφάλιο διακομματικό διάλογο και στην αποφυγή της πλειοδοσίας πατριωτισμού. Ειδικά, μάλιστα, στα χρόνια της πολυεπίπεδης κρίσης που βιώνουμε την τελευταία δεκαετία, η αδυναμία συνεννόησης ανάμεσα στις εγχώριες πολιτικές δυνάμεις υπήρξε ο κυρίαρχος κανόνας που χαρακτήριζε τη δημόσια ζωή που γινόταν άνω κάτω ακόμη και όταν, εκόντες – άκοντες, οι περισσότεροι ενστερνίζονταν τις πολιτικές των Μνημονίων.

Όπως και σε όλα τα υπόλοιπα, έτσι και στα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής, τα οποία στην Ελλάδα αρεσκόμεθα να χαρακτηρίζουμε «εθνικά θέματα», είναι λογικό και επιτρεπτό να υπάρχουν και να διατυπώνονται διαφορετικές οπτικές, ακόμη και διαφωνίες για τους κάθε φορά τακτικούς διπλωματικούς χειρισμούς που γίνονται ή που θα έπρεπε να γίνουν.

Το παράλογο και το ανεπίτρεπτο είναι οι κατηγορίες περί ενδοτικότητας που συχνά εκτοξεύονται από όσους είναι «έξω από τον χορό». Όπως και η συνήθης άρνηση των κυβερνώντων να ενημερώσουν την αντιπολίτευση για τις πραγματικές διαστάσεις των θεμάτων που αντιμετωπίζει η εξωτερική μας πολιτική. Ή, ακόμη χειρότερα, οι εύκολες καταγγελίες περί πατριδοκαπηλίας που εξακοντίζονται ως αντίλογος στην κριτική.

Το «Μακεδονικό» ζήτημα που ταλαιπώρησε οικτρά την πολιτική μας ζωή επί σειρά ετών είναι μια χαρακτηριστική υπόθεση, στην οποία οι μικροκομματικοί υπολογισμοί δεν επέτρεψαν τη συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων, δηλητηρίασαν την ατμόσφαιρα, δίχασαν τους πολίτες και, εν τέλει, έβλαψαν το εθνικό συμφέρον.

Τα πράγματα θα ήταν σίγουρα καλύτερα αν ο συμβιβασμός της Συμφωνίας των Πρεσπών που επελέγη με τους βόρειους γείτονες μας ήταν προϊόν ψύχραιμης συνεννόησης που θα είχε γίνει αποδεκτή από την πλειονότητα της κοινής γνώμης και όχι κατάληξη η οποία προήλθε από συνδυασμό ακραίου βολονταρισμού και κακώς εννοούμενου κομματικού ωφελιμισμού που κατακερμάτισε το εθνικό μέτωπο.

Είναι ευτύχημα, λοιπόν, που μόλις έναν χρόνο μετά την διχαστικά τοξική αντιπαράθεση για το «Μακεδονικό» η πολιτική τάξη της χώρας δείχνει ωριμότητα και εκφράζει σοβαρή διάθεση να συνομιλήσει, να διαβουλευθεί και να συνεννοηθεί, αποφεύγοντας τις αλληλοκατηγορίες και τις διαφωνίες για χάρη των διαφωνιών.

Η αλήθεια είναι ότι οι πολιτικές δυνάμεις δεν μπορούν παρά να έχουν συναισθανθεί ότι η απειλή την οποία δέχεται η χώρα μας σε αυτή τη φάση είναι ίσως η ισχυρότερη που έχει δεχθεί τα τελευταία 45 χρόνια. Στο πρόσφατο παρελθόν γίναμε μάρτυρες και άλλων προκλήσεων από τους εξ Ανατολών γείτονες.

Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, της Συμφωνίας που συνήψε το καθεστώς Ερντογάν με τα ενεργούμενά του στην Τρίπολη, που παριστάνουν την κυβέρνηση της πολύπαθης Λιβύης, η κατάσταση έχει φθάσει σε αυτό που θεωρείται «μη περαιτέρω».

Αν δεν κηρυχθεί άκυρη η παντελώς αγεωγράφητη επινόηση της Άγκυρας να αποκτήσει θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη, θα είναι η πρώτη φορά στην πρόσφατη ιστορία των διεθνών σχέσεων που μια χώρα παραβλέπει τόσο απροκάλυπτα το διεθνές δίκαιο και καταπατά τόσο προκλητικά τα δικαιώματα γειτόνων της.

Υπό αυτή την έννοια, όλοι πλέον συνειδητοποιούν ότι οποιαδήποτε αδιανόητη απόπειρα του Ερντογάν να εφαρμόσει την παράνομη Συμφωνία που ο ίδιος υπαγόρευσε στις μαριονέτες του που εδρεύουν στην Τρίπολη, δεν μπορεί να μείνει αναπάντητη από την Ελλάδα, η οποία, εφόσον η Άγκυρα ανοίξει την «πόρτα του φρενοκομείου», παραβιάζοντας τα ελληνικά σύνορα, δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να πλήξει τον επίδοξο εισβολέα.

Το τελευταίο διάστημα, είναι πολλοί και από διαφορετικές πλευρές εκείνοι που επισημαίνουν ότι σε ένα τέτοιο απευκταίο ενδεχόμενο, η χώρα μας θα είναι μόνη της. Και προειδοποιούν ότι σε ένα πιθανό θερμό επεισόδιο οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν θα βρουν από πουθενά συνδρομή στην υπεράσπιση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Οι επισημάνσεις και οι προειδοποιήσεις αυτού του είδους, που θυμίζουν έντονα τη ρήση του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας (1985-1990) Χρήστου Σαρτζετάκη, σύμφωνα με την οποία «εμείς οι Έλληνες είμεθα “Έθνος ανάδελφον”», δεν πρέπει να μας κάνουν να διστάζουμε, αλλά αντιθέτως θα πρέπει να μας κινητοποιούν.

Το αρραγές εθνικό μέτωπο, οι σχεδιασμένες διπλωματικές πρωτοβουλίες και η διακήρυξη προς κάθε κατεύθυνση της αποφασιστικότητας να αποκρουσθεί κάθε προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένου εις βάρος των κατοχυρωμένων από το διεθνές δίκαιο συμφερόντων μας, είναι το τρίπτυχο που μπορεί να εγγυηθεί ταυτοχρόνως τόσο την εθνική αξιοπρέπεια όσο και την ειρήνη.

Αρκεί να αποδείξουμε σε εχθρούς και φίλους ότι, εκτός από «ανάδελφο», είμαστε και Έθνος δραστήριο…

Βγαλμένη από τις θεωρίες των «ψεκασμών», η μάχη κατά του 5G

Σε περισσότερες από μια δημοσκοπήσεις που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια καταγράφηκε το αποκαρδιωτικό εύρημα ότι ένας στους τρεις συμπατριώτες μας απαντούσε θετικά στο ερώτημα αν «μας ψεκάζουν» για να μας επιβάλουν άνωθεν συνήθειες και συμπεριφορές, όπως η προσήλωση στο Μνημόνιο που, ωστόσο, ποτέ δεν επετεύχθη!

Τούτου δοθέντος, μάλλον δεν πρέπει να πέφτουμε από τα σύννεφα με την πρόσφατη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμάτας το οποίο καταψήφισε συμφωνία για την πιλοτική εφαρμογή του τηλεπικοινωνιακού δικτύου πέμπτης γενιάς (5G), επειδή μια ομάδα… ψεκασμένων πολιτών της περιοχής θεώρησε ότι το εν λόγω εγχείρημα είναι ένα «πείραμα που θέτει σε κίνδυνο την υγεία» όσων ζουν εκεί.

Χωρίς την παραμικρή επιστημονική τεκμηρίωση, μια δυναμική, όσο και ετερόκλητη, μειοψηφία επέβαλε τη βούλησή της σε μια ολόκληρη πόλη, παρόλο που οι ισχυρισμοί της ήταν προφανές ότι βρίσκονται σε απόλυτη σύγκρουση με την κοινή λογική αλλά και τα διεθνώς ισχύοντα.

Σε μια χρονική περίοδο που σε ολόκληρο τον πλανήτη εξελίσσεται ένας έντονος ανταγωνισμός για το ποιος θα πάρει καλύτερη θέση ή και θα αποκτήσει τα πρωτεία στη νέα τεχνολογική εποχή που διανοίγεται μπροστά μας, κάποιοι από εμμονή και ημιμάθεια επιμένουν να κρατούν τη χώρα μας στη θέση του ψηφιακού ουραγού.

Για να έχουμε μια επίγνωση της σημασίας που έχει το πέρασμα στην τεχνολογία του δικτύου πέμπτης γενιάς (5G) που θα οδηγήσει σε εκατονταπλάσιες ταχύτητες διαδικτυακής μετάδοσης δεδομένων, αρκεί ίσως η προχθεσινή ανακοίνωση του Λευκού Οίκου που εκδόθηκε για να γνωστοποιηθεί η επίσκεψη που πρόκειται να πραγματοποιήσει ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στις 7 Ιανουαρίου στην Ουάσιγκτον.

«Ο Πρόεδρος Τραμπ θα τονίσει τη σημασία της ασφάλειας των επικοινωνιών, ειδικά σε σχέση με την (τεχνολογία) 5G…», αναφερόταν στην -κατά τα λοιπά γενικόλογη- ανακοίνωση που –τι ειρωνεία- κυκλοφορούσε την ίδια ώρα που συνεδρίαζε το Δημοτικό Συμβούλιο Καλαμάτας. Και σε αυτήν δεν υπάρχει άλλο ζήτημα που να επισημαίνεται με τόση σαφήνεια, όσο το 5G, ως αντικείμενο της συνάντησης με τον Αμερικανό Πρόεδρο. Ούτε τα ελληνοτουρκικά, ούτε τα γεωπολιτικά, ούτε τα ενεργειακά.

Η μεγαλύτερη, εξάλλου, ανησυχία που εκφράστηκε από την αμερικανική πλευρά όταν πριν από έναν μήνα βρέθηκε στη Σαγκάη ο κ. Μητσοτάκης και είχε επαφές με εκπροσώπους επιχειρηματικών κολοσσών της Κίνας δεν αφορούσε τίποτε άλλο παρά την αποφυγή συμφωνιών με τις κινεζικές τηλεπικοινωνιακές εταιρίες.

Οι ΗΠΑ διόλου ενοχλήθηκαν που τα ελληνικά λιμάνια περνούν στον ολοένα και στενότερο έλεγχο της ασιατικής υπερδύναμης. Δεν έδειξαν το παραμικρό ενδιαφέρον που οι Έλληνες εφοπλιστές αιμοδοτούν την κινεζική ναυπηγική ζώνη με πολλά δισ. ετησίως. Ούτε φάνηκε να επηρεάζονται από τη διείσδυση στη χώρα μας του κινεζικού τραπεζικού κεφαλαίου.

Εκείνο που ήθελαν να εμποδίσουν –και το πέτυχαν!- ήταν να μην υπάρξει συμφωνία για την υιοθέτηση από την Ελλάδα της –φθηνότερης σε σχέση με τους δυτικούς ανταγωνιστές τους- τεχνολογίας 5G που προωθούν οι Κινέζοι μέσω εταιριών τους όπως η Huawei που έχει μπει στο στόχαστρο των ΗΠΑ και απετέλεσε την αιτία για τον σκληρό εμπορικό πόλεμο που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και το Πεκίνο.

Η Huawei, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο κατασκευαστή εξοπλισμού τηλεπικοινωνιακών δικτύων στον κόσμο, έχει χαρακτηριστεί επανειλημμένα από Αμερικανούς αξιωματούχους απειλή τόσο για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ όσο και για τις χώρες που θα αγοράσουν την τεχνολογία της κινεζικής εταιρίας, η οποία θα μπορεί, έτσι, να ελέγχει και να υπονομεύει την ασφάλεια τους.

Σε πείσμα όλων αυτών των σοβαρών διακυβευμάτων που απασχολούν τη διεθνή κοινότητα, στη χώρα μας τον τόνο τον δίνουν οι κάθε λογής «ψεκασμένοι» που με τις παραληρηματικού τύπου παράλογες εμμονές τους μπαίνουν εμπόδιο στην πρόοδο και στην ανάπτυξη.

Είναι, σε γενικές γραμμές, οι ίδιοι οι άνθρωποι που στελεχώνουν με πάθος τις τάξεις του αντεμβολιαστικού κινήματος με αποτέλεσμα να επανέρχονται ασθένειες οι οποίες, χάρις στα εμβόλια, είχαν εξαφανιστεί.

Είναι, πάνω – κάτω, τα ίδια πρόσωπα που αντιμάχονται την παραγωγή ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειες, δημιουργώντας φανατικές ομάδες που στρέφονται κατά των ανεμογεννητριών με «επιχειρήματα» για την πρόκληση… στειρότητας σε ζώα και ανθρώπους, που προσομοιάζουν με αυτά των Καλαματιανών κατά του 5G.

Πρόκειται για ένα συνονθύλευμα ατόμων που καταπίνει αμάσητη οποιαδήποτε εύπεπτη θεωρία συνωμοσίας δίνει άλλοθι σε όσους αρέσκονται στην μανιχαϊστικού τύπου ευκολία πως «για ό,τι μας συμβαίνει δεν φταίμε ποτέ εμείς». Αντιθέτως, εκείνοι που σε όλες τις περιπτώσεις ευθύνονται είναι οι… «άλλοι».

Υπό το κράτος, άλλωστε, αυτής ακριβώς της νοοτροπίας μείναμε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα καθηλωμένοι στην κρίση, κυνηγώντας τις χίμαιρες της σεισάχθειας και αναδεικνύοντας σε «ήρωες» πολιτικούς κλόουν που μας κορόιδευαν μπροστά στα μάτια μας.

Τη… δόξα αυτών των κλόουν, που είναι ακόμη παρόντες στο προσκήνιο και σε περισσότερα από ένα κόμματα, είναι προφανές ότι ζήλεψαν και οι προερχόμενοι από πολλές παρατάξεις δημοτικοί σύμβουλοι της Καλαμάτας οι οποίοι, προασπιζόμενοι την… καρπερότητα των συμπατριωτών τους, κατεκίνησαν το «αντισυλληπτικό» 5G.

Το ότι με αυτά και με αυτά η Ελλάδα γεράζει και συρρικνώνεται πληθυσμιακά θέλει ανοικτό πνεύμα και σύνθετη σκέψη για να απασχολήσει το μυαλό όσων βολεύονται με τις θεωρίες περί «ψεκασμών».