«Τον ξένο και τον εχθρό τον είδαμε στον καθρέπτη»

Σπεύδω να διευκρινίσω ότι τον τίτλο, ο οποίος αποτελεί ρήση του Νομπελίστα ποιητή μας Γιώργου Σεφέρη, τον «δανείστηκα» από μια πρόσφατη παρέμβαση του καθηγητή Θάνου Βερέμη στην παρουσίαση του συλλογικού βιβλίου «Κύπρος 1974 – 2024, πενήντα χρόνια μετά την εισβολή» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ελληνοεκδοτική» και περιέχει τριάντα ενδιαφέροντα διηγήματα τα οποία υπογράφονται από ισάριθμους συγγραφείς.

Ο διαπρεπής καθηγητής της Ιστορίας παρέπεμψε στον μεγάλο μας ποιητή, ο οποίος, ως γνωστόν, υπήρξε και διακεκριμένος διπλωμάτης, δίνοντας με τον τρόπο αυτό απάντηση στο ερώτημα για το πως οδηγηθήκαμε στα δραματικά γεγονότα της Κυπριακής Τραγωδίας και φυσικά στη συνεχιζόμενη για μισό αιώνα τουρκική κατοχή.

«Οι Τούρκοι είναι Τούρκοι και όλοι ξέρουμε την αδηφαγία της ηγεσίας τους. Το ερώτημα είναι εμείς τι κάνουμε και γιατί δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε μεταξύ μας ώστε να υποστηρίξουμε τα δικά μας συμφέροντα», εξήγησε ο κ. Βερέμης προκαλώντας την επιδοκιμασία του ακροατηρίου στην πικρή αναγνώριση ότι τα πράγματα θα είχαν πάρει άλλη τροπή για την Κύπρο αν οι εκάστοτε ηγεσίες στην Αθήνα και στη Λευκωσία τα εύρισκαν μεταξύ τους και κινούνταν στη ίδια γραμμή.

Η πραγματικότητα ήταν ωστόσο διαφορετική και ήδη από τις παραμονές της υπογραφής των Συνθηκών Ζυρίχης και Λονδίνου οι Έλληνες διχάστηκαν. Ένας διχασμός που αποσταθεροποιούσε τη νεοσχηματισθείσα Κυπριακή Δημοκρατία και είχε ως αποκορύφωμα το άφρον πραξικόπημα της ανατροπής του Μακαρίου από τη Χούντα των Αθηνών που έδωσε το πρόσχημα στην Άγκυρα για να εισβάλει στην ελληνική Μεγαλόνησο και να κατέχει μισό αιώνα τώρα το 40% των εδαφών της.

Το Κυπριακό δεν είναι, δυστυχώς, το μόνο από τα εθνικά μας ζητήματα στα οποία ιδεοληπτικές εμμονές και μικροκομματικοί υπολογισμοί γίνονται αντικείμενο σφοδρών εσωτερικών συγκρούσεων και εμποδίζουν τη χάραξη μιας ενιαίας εθνικής γραμμής.

Το λεγόμενο «Μακεδονικό» είναι μια από τις πλέον χαρακτηριστικές υποθέσεις, όπως εξάλλου επιβεβαιώθηκε με τα πρόσφατα γεγονότα που ακολούθησαν τη εκλογική νίκη των εθνικιστών στα Σκόπια.

Αντί, λοιπόν, να στείλει συντονισμένα αυστηρό τελεσίγραφο για σεβασμό του διεθνούς δικαίου προς την προκλητική νεοεκλεγείσα Πρόεδρο της Βόρειας Μακεδονίας Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, η οποία αμφισβήτησε εν τοις πράγματι τη Συμφωνία των Πρεσπών, η ελληνική πολιτική τάξη επιδόθηκε σε αντιπαραθέσεις που δύσκολα μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι εξυπηρετούν τα εθνικά μας συμφέροντα.

Η 71χρονη νομικός και πανεπιστημιακός, η οποία κέρδισε με άνεση την κούρσα για το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα στα Σκόπια, αρνήθηκε να ορκιστεί στην ονομασία που καθιέρωσε η Συμφωνία των Πρεσπών για τη χώρα της και είναι «Βόρεια Μακεδονία». Δικαιολόγησε, ωστόσο, τη στάση της επικαλούμενη το υποτιθέμενο δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού, καθώς, όπως ισχυρίστηκε στις μετέπειτα εξηγήσεις της, λειτούργησε ως «Μακεδόνας πρόεδρος».

Και εμείς πως αντιδράσαμε στην αναμφισβήτητα… κουτοπόνηρη και αυθεντικά λαϊκίστικη συμπεριφορά της εθνικίστριας Προέδρου της γειτονικής χώρας, με την οποία έσπευσε να συμφωνήσει ο επίσης νεοεκλεγείς πρωθυπουργός και αρχηγός του VMRO Κριστιάν Μίτσκοσκι;

Δεν ασχοληθήκαμε, όπως θα ήταν το λογικό και το αναμενόμενο, με το πως η αυθάδης κυρία Σιλιάνοφσκα θα έπαιρνε το μάθημα ότι η παραβίαση των διεθνών συνθηκών δεν μπορεί παρά να έχει συνέπειες και για την ίδια και για τη χώρα της.

Αντιθέτως, στην ελληνική δημόσια σφαίρα αναδείχθηκε ως κυρίαρχο το έλασσον ζήτημα για τη σκοπιμότητα επικύρωσης ή μη από το ελληνικό Κοινοβούλιο κάποιων ήσσονος πολιτικής σημασίας πρωτοκόλλων που απορρέουν από τη Συνθήκη.

Για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας, δεν μπορεί κάποιος να επιχειρηματολογήσει στα σοβαρά ότι αν -ανεξάρτητα από τους λόγους που δεν το έκανε- η κυβέρνηση Μητσοτάκη είχε επικυρώσει τα συγκεκριμένα πρωτόκολλα, τότε ο Μίτσκοσκι και η Σιλιάνοφσκα θα άφηναν κατά μέρος τις εθνικιστικές ιδεοληπτικές και αλυτρωτικές εμμονές τους με τις οποίες κατέλαβαν την εξουσία.

Όπως και να έχει και πέρα από τους ισχυρισμούς των φανατικών υποστηρικτών της, η Συμφωνία των Πρεσπών δεν ήταν σε καμία περίπτωση ένα ξεκάθαρο διπλωματικό κείμενο που έλυσε το «Μακεδονικό», ένα ζήτημα το οποίο επί δεκαετίες είχε λάβει μια δυναμική που ήταν δύσκολο να αναστραφεί.

Για την ακρίβεια, οι γείτονες μας είχαν επί πολλές δεκαετίες εγκολπωθεί το κατασκευασμένο αφήγημα ότι, αν και Σλάβοι που ήρθαν τα μέρη μας πολύ αργότερα, υπήρξαν απόγονοι των… αυθεντικών αρχαίων Μακεδόνων του βασιλιά Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κάτι το οποίο, κακά τα ψέματα, ήταν δύσκολο να ξεριζωθεί.

Υπό αυτό το πρίσμα, το περιεχόμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών ήταν ένας -μάλλον αποτυχημένος- συμβιβασμός τον οποίο επέβαλε ο διεθνής παράγων -ΗΠΑ και ΕΕ- σε πείσμα της βούλησης των λαών και στις δύο χώρες που η πλειοψηφία τους ήταν αναφανδόν κατά της Συμφωνίας.

Οι ασφυκτικές πιέσεις, ωστόσο, και οι απροκάλυπτοι εκβιασμοί που ασκήθηκαν σε πολιτικούς στα Σκόπια αλλά και στην Αθήνα, κατά την περίοδο που προηγήθηκαν της επικύρωσης της Συμφωνίας από τα δύο Κοινοβούλια, δεν στάθηκαν ικανοί να αλλάξουν το αρνητικό κλίμα.

Η κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ στα Σκόπια καλοδέχτηκε την εξαγορά των βουλευτών της αντιπολίτευσης ώστε να σχηματιστεί η απαιτούμενη πλειοψηφία. Την ίδια ώρα, στην Αθήνα η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα «επένδυε» τόσο στον διχασμό που πιθανολογούσε ότι θα προκαλέσει στη ΝΔ το γεγονός ότι η ηγεσία της φλέρταρε με μια λύση, όσο και στο αποτέλεσμα που υπέθετε ότι θα έφερναν οι πιέσεις που ασκούνταν και εδώ από τον διεθνή παράγοντα.

Μοιάζει ασύλληπτο, αλλά είναι γεγονός ότι τον πρώτο και μόνον έξω από το κόμμα του που ενημέρωσε ο τότε πρωθυπουργός για το περιεχόμενο της συμφωνίας, που είχε δεχθεί, ήταν -γιατί άραγε;- ο… Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος.

Αντιθέτως, ο Αλέξης Τσίπρας δεν επεδίωξε συνάντηση και συναίνεση ούτε με την αξιωματική αντιπολίτευση ή με την ηγεσία κάποιου άλλου κόμμα, ούτε κατέφυγε στη σύγκληση του Συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για να ακούσει τι είχαν να πουν και οι άλλες παρατάξεις.

Αρκέστηκε στις παρασκηνιακές επαφές με κάθε λογής πολιτικά «ρετάλια» τα οποία προσείλκυσε για να καταφέρει εν τέλει να σχηματίσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία, η οποία ήταν σαφές για όσους δεν είχαν αυταπάτες ότι βρισκόταν σε δυσαρμονία με τη λαϊκή βούληση.

Έξι χρόνια μετά το πρόβλημα του «Μακεδονικού» είναι και πάλι εδώ. Διότι δεν ήταν δυνατόν να επιλυθεί με τη μεσοβέζικη λύση που επιλέχθηκε και ορίζει ότι η Ελλάδα συνορεύει με μια χώρα η οποία μπορεί ναι μεν λέγεται «Βόρεια Μακεδονία», αλλά οι πολίτες της είναι, όπως διατείνονται η Σιλιάνοφσκα και ο Μίτσκοφσκι, «Μακεδόνες» οι οποίοι ομιλούν «μακεδονική» γλώσσα.

Όλα αυτά, αντί να μας προβληματίζουν και να μας οδηγούν σε αναστοχασμό, μας κάνουν, δυστυχώς, να συγκρουόμαστε μεταξύ μας. Ίσως για να δικαιωθεί ο Σεφέρης που τόσο εύστοχα είχε επισημάνει ότι «τον ξένο και τον εχθρό τον είδαμε στον καθρέπτη».

«Η κόλαση είναι οι… άλλοι» ή «ενός Πολάκη μύριοι Γκλέτσοι έπονται»

Όταν το 2014 ο Σταύρος Θεοδωράκης πήρε την πρωτοβουλία να ιδρύσει το «Ποτάμι», έναν μετριοπαθή πολιτικό σχηματισμό που έστελνε μηνύματα καταλλαγής απέναντι στην αφόρητη οξύτητα που είχε δημιουργήσει η μνημονιακή επέλαση, οι ένθεν κακείθεν φανατικοί ξιφουλκούσαν εναντίον του, καταμαρτυρώντας του τα μύρια όσα, κυρίως μέσα από την ανωνυμία του Διαδικτύου.

Σφοδρότεροι επικριτές του ήταν οι τότε επελαύνοντες προς την εξουσία φίλοι και οπαδοί του ΣΥΡΙΖΑ που δεν εννοούσαν να χωνέψουν τον πιθανολογούμενο κίνδυνο ότι ίσως έχαναν τα λάφυρα που προσδοκούσαν να τους επιφέρει η επερχόμενη εκλογική νίκη. 

Παρά ταύτα, μάλλον αφελώς σκεπτόμενος, ο Θεοδωράκης έτρεφε την αυταπάτη ότι μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 ο Αλέξης Τσίπρας, που δεν είχε αυτοδύναμη πλειοψηφία, θα τον προτιμούσε ως κυβερνητικό εταίρο.

Φυσικά, ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ προτίμησε τους ΑΝΕΛ του Πάνου Καμμένου. Με τους οποίους, άλλωστε, μοιράζονταν πολύ περισσότερα από όσα κοινά θα μπορούσε να βρει ο Τσίπρας στους «ποταμίσιους».

Με τον Καμένο μοιράζονταν πρωτίστως τις λαϊκίστικες διακηρύξεις περί κατάργησης του Μνημονίου «με ένα νόμο και ένα άρθρο». Αλλά και την ασύμμετρη μισαλλοδοξία εναντίον των μνημονιακών «εχθρών», χωρίς τους οποίους δεν θα είχαν έρεισμα ύπαρξης ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε οι ΑΝΕΛ.

Το σκηνικό επαναλήφθηκε και μετά την εκλογική αναμέτρηση του Σεπτεμβρίου του 2015 που ακολούθησε την μεγάλη κωλοτούμπα των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ οι οποίοι χωρίς αιδώ μετέτρεψαν σε «ναι» το «όχι» του δημοψηφίσματος, υπογράφοντας το τρίτο και δυσμενέστερο Μνημόνιο.

Ο Θεοδωράκης ανέμενε και πάλι ματαίως πρόσκληση από την Κουμουνδούρου. Η οποία δεν ήρθε ποτέ αφού ο συνεταιρισμός Τσίπρα - Καμμένου είχε ακόμη πολύ μέλλον μπροστά του.

Έπρεπε να έρθει η ώρα να περάσει από τη Βουλή η διαβόητη Συμφωνία των Πρεσπών και να κορυφωθούν τα τσαλίμια του αρχηγού των ΑΝΕΛ για να αναγνωρίσει ο Τσίπρας τη χρησιμότητα του «Ποταμιού». 

Επιφυλάσσοντας στο κόμμα του ρόλο ανταλλακτικού δεκανικιού στην καταρρέουσα κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ο επικεφαλής του «Ποταμιού» επιτάχυνε την προϊούσα φθορά στην οποία είχε μπει ο φέρελπις σχηματισμός που είχε ιδρύσει πέντε χρόνια νωρίτερα.

Η συνέχεια ήταν, εν πολλοίς, αναμενόμενη. Ο Τσίπρας εξαργύρωσε πολιτικά τα όποια οφέλη θα μπορούσαν να υπάρξουν από μια Συμφωνία, όπως υπογράφηκε στις Πρέσπες με τις ευλογίες της Ε.Ε. και των ΗΠΑ. Ενώ ο Θεοδωράκης επιφορτίστηκε μόνον με ζημία, η οποία μάλιστα απεδείχθη τόσο μεγάλη ώστε να τερματιστεί πολύ άδοξα η πολιτική διαδρομή την οποία διέγραψε το «Ποτάμι».

Η όψιμη αναγνώριση της καλής του διάθεσης από τους παλαιούς σφοδρούς επικριτές του δεν διέσωσε τον πολιτικό Σταύρο Θεοδωράκη. Οπότε, η επιστροφή του εκεί που το ταλέντο του ήταν αδιαμφισβήτητο, δηλαδή στη δημοσιογραφία και στις πετυχημένες τηλεοπτικές εκπομπές μέσα από τις οποίες αναδείχθηκε, ήταν μοιραία εξέλιξη για εκείνον.

Εξίσου μοιραία, όμως, είναι, όπως φάνηκε, και η επανάληψη των χυδαίων επιθέσεων εναντίον του την οποία εξαπέλυσε ένας ολόκληρος στρατός διαδικτυακών χουλιγκάνων μόλις έγινε γνωστό ότι πήρε συνέντευξη από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για την τραγωδία των Τεμπών. 

Μπορεί τα λάφυρα της εξουσίας να μην είναι τόσο ορατά όσο ήταν πριν από οκτώ χρόνια, δεν παύουν όμως να ανεβάζουν την αδρεναλίνη όσων τα ορέγονται.

Πριν καν μεταδοθεί η εκπομπή, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχαν κατακλυσθεί από ρυπαρές αναρτήσεις ανώνυμων και επώνυμων τρολ για υποτιθέμενο «ξέπλυμα του Μητσοτάκη». Λες και ο ρόλος του δημοσιογράφου είναι να βασανίζει τον συνομιλητή του για να ομολογήσει και δεν περιορίζεται στην υποβολή ερωτήσεων και ο συνεντευξιαζόμενος κρίνεται από τις απαντήσεις που δίνει. 

Οι αντιδράσεις συνεχίστηκαν και μετά την μετάδοση της εκπομπής, αλλά τα περισσότερα από όσα γράφηκαν μαρτυρούσαν ότι η πλειονότητα των επικριτών δεν την είχαν δει.

Το πιο εξοργιστικά ενδιαφέρον, ωστόσο, ήταν ότι όταν ο Σταύρος Θεοδωράκης διευκρίνισε πως ανάλογη εκπομπή είχε συμφωνήσει να κάνει και με τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, οι φίλοι του τελευταίου -και ανάμεσα τους και δημοσιογράφοι που παριστάνουν τους επαγγελματίες!- εξεμάνησαν, φθάνοντας μέχρι του σημείου να καλούν τον πρώην πρωθυπουργό να μην ανταποκριθεί στο αίτημα του δημοσιογράφου.

Τέτοια είναι η… δημοκρατικότητα και η… δεοντολογική προσήλωση που χαρακτηρίζει μια πλειάδα συμπολιτών μας οι οποίοι, κατά τα άλλα, κήδονται δήθεν του κύρους της χώρας και τάχατες εξεγείρονται επειδή μια οργάνωση, η οποία εμφορείται από τις ίδιες με εκείνους ιδέες, έχει κατατάξει την Ελλάδα στην 108η θέση από την άποψη της ελευθερίας της ενημέρωσης.

Δεν μπορώ να προβλέψω αν τελικώς ο κ. Τσίπρας θα δώσει συνέντευξη στον Σταύρο Θεοδωράκη. Αν κρίνω από την κατάληξη που είχε η «σύγκρουση» του με τον Παύλο Πολάκη, εκτιμώ ότι θα ενδώσει στις απαιτήσεις του οπαδικού στρατού του και πιο συγκεκριμένα όλων εκείνων που επέβαλαν την επιστροφή στο ψηφοδέλτιο των Χανίων του πρώην αναπληρωτή υπουργού Υγείας. Χωρίς φυσικά ο αποκληθείς και «αψύς Σφακιανός» να μεταμεληθεί ή να αναιρέσει στο παραμικρό τη στοχοποίηση όσων ο ίδιος θεωρεί ότι αντιστρατεύονται τον ισοπεδωτικό λαϊκισμό και την ολοκληρωτική αντίληψη που χαρακτηρίζουν τον ίδιο και -δυστυχώς- το πολυπληθές ακροατήριό του.

Το γεγονός ότι αμέσως μετά το συγχωροχάρτι το οποίο εξασφάλισε ο Πολάκης, τη σκυτάλη της στοχοποίησης όσων δεν συμφωνούν με τον ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε -αδαπάνως, μέχρι στιγμής- ο «πολύς» Απόστολος Γκλέτσος, συνιστά τρανή απόδειξη ότι το εγχείρημα της υποτιθέμενης στροφής Τσίπρα προς το Κέντρο μπήκε στη ναφθαλίνη. 

Το τζίνι της τοξικής εχθροπάθειας έχει βγει από το μπουκάλι και κυκλοφορεί ανεξέλεγκτο και ασύδοτο.

Ο διάσημος Γάλλος φιλόσοφος είχε πολύ παραστατικά περιγράψει τέτοιες καταστάσεις με τη μνημειώδη ρήση σύμφωνα με την οποία «η κόλαση είναι οι… άλλοι». 

Ενδεχομένως, αν ζούσε στην Ελλάδα του 2023 και καλείτο να περιγράψει τον κυκεώνα μέσα στον οποίο θα διανύσουμε τη δίμηνη προεκλογική περίοδο που έχουμε μπροστά μας κατά πάσα πιθανότατα θα αναφωνούσε ότι «ενός Πολάκη μύριοι Γκλέτσοι έπονται»…

Η απέραντη υποκρισία με το Συμβούλιο Αρχηγών

Για όποιον δεν αυταπατάται, η συναίνεση στα λεγόμενα «εθνικά θέματα», στην πραγματικότητα, δηλαδή, η αναζήτηση κοινού τόπου μεταξύ των κομμάτων στους χειρισμούς των ζητημάτων εξωτερικής πολιτικής, δεν υπήρξε ποτέ το ισχυρό χαρτί που ελληνικού πολιτικού συστήματος.

Κατά τη διάρκεια των δύο αιώνων που συμπληρώνονται την επόμενη χρονιά από την Εθνική Παλιγγενεσία, είναι, κακά τα ψέματα, πολύ σπάνιες οι φορές που οι εγχώριες πολιτικές δυνάμεις έβαλαν στην άκρη τα κομματικά συμφέροντα και άφησαν εκτός του πεδίου αντιπαράθεσής τους την εξωτερική πολιτική.

Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια, τα βασικά κόμματα ήταν το «Αγγλικό», το «Γαλλικό» και το «Ρωσικό». Αλλά και μεταγενέστερα, ακόμη και σε περιόδους κατά τις οποίες δύσκολα διέκρινε κανείς τις διαφορές που χώριζαν τις κομματικές ηγεσίες, οι τελευταίες «εφεύρισκαν» λόγους για να διαφωνήσουν μεταξύ τους.

Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η αντιπολίτευση επέκρινε τις πράξεις και τις παραλείψεις της κυβέρνησης, καταψηφίζοντας τις εισηγήσεις της, ανεξαρτήτως πολύ φορές του γεγονότος ότι, αν είχε την ευθύνη των χειρισμών, και η ίδια θα έκανε πάνω κάτω τα ίδια πράγματα.

Τα παραδείγματα με τη διαρκή επανάληψη του φαινομένου που μπορεί να παραθέσει κάποιος είναι πολλά. Για να μείνουμε μόνον στην περίοδο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αρκεί να υπενθυμίσουμε τα γεγονότα που σχετίζονται με το Κυπριακό και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, καθώς και το μνημονιακό δρόμο που υποχρεωτικά ακολουθήσαμε μετά τη χρεωκοπία του 2009-2010.

Άλλη λιγότερο και άλλη περισσότερη, οι (τρεις, πλέον) μεγάλες παρατάξεις που διαχειρίστηκαν τα μείζονα αυτά ζητήματα, τα οποία άπτονται άμεσα και καθοριστικά με τη θέση της χώρας στο διεθνές στερέωμα, ακολούθησαν την ίδια πορεία. Μια πορεία που συχνά ήταν αντίθετη με όσα υποστήριζαν όταν ήταν στην αντιπολίτευση.

Τι να θυμηθούμε και τι να ξεχάσουμε; Τις αιματηρές ταραχές στην Αθήνα κατά την περίοδο 1955-1959 και το ανελέητο ξύλο που έπεφτε στους δρόμους της πρωτεύουσας εις βάρος αντιπολιτευόμενων διαδηλωτών που ήθελαν την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα; Τις επανειλημμένες εντάσεις γύρω από το λεγόμενο «Μακεδονικό»;

Ή το γεγονός ότι με λίγες εξαιρέσεις –μια από τις οποίες είναι η… Θεοδώρα Τζάκρη που τα ψήφισε όλα!- η συντριπτική πλειονότητα όσων διετέλεσαν βουλευτές τη δεκαετία 2009 – 2019 ψήφισε τουλάχιστον ένα Μνημόνιο και καταψήφισε ένα άλλο; Για όσους δεν θυμούνται οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ ψήφισαν το πρώτο και το δεύτερο, της ΝΔ μόνον το δεύτερο και του ΣΥΡΙΖΑ μόνο το τρίτο.

Χωρίς διάθεση συμψηφισμού, πρέπει να παραδεχτούμε ότι ο κατάλογος με τα μικρότερα ή τα μεγαλύτερα «ανομήματα» και τις παλινωδίες όλων των παρατάξεων στους χειρισμούς της εξωτερικής πολιτικής είναι μεγάλος. Άλλοτε υπαινικτικά και άλλοτε ευθέως οι κατηγορίες για «μειοδοσίες» –ου μην αλλά και «προδοσίες»- διατυπώθηκαν από περισσότερες της μιας πλευρές.

Τούτων δοθέντων, ωστόσο, έχω την αίσθηση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση με τη στάση που τήρησε στη Βουλή κατά τη διαδικασία επικύρωσης της συμφωνίας για τη μερική οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο, δεν ακολούθησε απλώς την πεπατημένη, αλλά μάλλον «υπερέβη τα εσκαμμένα».

«Υπερέβη τα εσκαμμένα», πρώτον, διότι ήρθε σε αντίθεση με όσα ο ίδιος ο αρχηγός του Αλέξης Τσίπρας μόλις πρόσφατα υποστήριξε δημοσίως -και ενώ είχε χάσει τις εκλογές- για μερική οριοθέτηση. Και, δεύτερον, διότι δεν έμεινε στο δικό του πολιτικά αμήχανο «παρών» -αν ήταν τόσο κακή η συμφωνία, ας την καταψήφιζε…-, αλλά υπέβαλε αίτημα ονοματικής ψηφοφορίας για να καθυστερήσει επί ένα εικοσιτετράωρο την υπερψήφισή της.

Αγνόησε, έτσι την ιδιαιτερότητα των στιγμών που συνιστά η πολυήμερη πρόκληση των ερευνών του Ορούτς Ρέις μέσα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, αλλά τις κυβερνητικές εκκλήσεις να αναθεωρήσει τη στάση και να μην παρεμποδίσει ασκόπως την έγκαιρη υπερψήφιση της συμφωνίας.

Δεν θέλει ειδική αναλυτική δεινότητα για να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι πίσω από αυτές τις πολιτικές ακροβασίες της Κουμουνδούρου δεν κρύβονται παρά προφανείς μικροκομματικές σκοπιμότητες. Όπως είχαν κάνει και στην περίοδο του «Μακεδονικού», στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ επενδύουν και πάλι τώρα στην εικαζόμενη αντίδραση των «σκληρών» στελεχών της γαλάζιας Κοινοβουλευτικής Ομάδας που με προεξάρχοντα τον Αντώνη Σαμαρά είναι επιφυλακτικοί στην έναρξη διαλόγου με την Άγκυρα.

Όντας στη διακυβέρνηση, με τη συμφωνία των Πρεσπών διέσπασαν την εθνική ενότητα προσδοκώντας ανομολόγητα οφέλη από τον εσωτερικό διχασμό της ΝΔ. Και παρότι διαψεύστηκαν τότε οι προσδοκίες του, με την ίδια συλλογιστική κινούνται και τώρα, ζητώντας μάλιστα από τους βουλευτές να πάρουν θέση ο καθένας χωριστά, κάτι που αν συμβεί η δική τους «γραμμή» για «παρών» θα γίνει κομμάτια και θρύψαλα.

Το πλέον παράδοξο όλων, όμως, είναι ότι έπειτα από τους πρωτοφανείς αυτούς κοινοβουλευτικούς τακτισμούς ζητούν από τη σημερινή κυβέρνηση να κάνει αυτό που οι ίδιοι –και σωστά ίσως- δεν έκαναν με τις διχαστικές «Πρέσπες»: να συγκαλέσει, δηλαδή, το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών.

Γιατί άραγε; Για να συζητήσουν τί οι διαφωνούντες αρχηγοί; Ποιο νόημα έχει το Συμβούλιο όταν οι πολιτικές δυνάμεις δεν μπορούν να ψηφίσουν από κοινού για θέματα για τα οποία όταν είχαν την ευθύνη έκαναν τα ίδια πράγματα; Μήπως θα άλλαζαν γνώμη ο Αλέξης Τσίπρας, ο Δημήτρης Κουτσούμπας ή ο Κυριάκος Βελόπουλος εάν τους καλούσε η Πρόεδρος Κατερίνα Σακελλαροπούλου να καθίσουν δίπλα δίπλα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τη Φώφη Γεννηματά, που –χωρίς να συμπίπτουν οι θέσεις τους- λένε «ναι» στη συμφωνία με την Αίγυπτο;

Τα ερωτήματα είναι ρητορικά και οι απαντήσεις προφανείς. Όσο προφανής είναι και η απέραντη υποκρισία της αξιωματικής αντιπολίτευσης να προτείνει Συμβούλιο Αρχηγών.

«Έθνος ανάδελφον», αλλά…

Αναμφισβήτητα είναι πολύ ενθαρρυντικό το συναινετικό πνεύμα το οποίο εκπέμφθηκε από το Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής της περασμένης Τρίτης που συνήλθε για να συζητήσει τις προκλήσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπη η χώρα μας εξαιτίας της κλιμακούμενης τουρκικής επιθετικότητας.

Διαχρονικά, άλλωστε, η ελληνική πολιτική τάξη δεν μας έχει συνηθίσει στον νηφάλιο διακομματικό διάλογο και στην αποφυγή της πλειοδοσίας πατριωτισμού. Ειδικά, μάλιστα, στα χρόνια της πολυεπίπεδης κρίσης που βιώνουμε την τελευταία δεκαετία, η αδυναμία συνεννόησης ανάμεσα στις εγχώριες πολιτικές δυνάμεις υπήρξε ο κυρίαρχος κανόνας που χαρακτήριζε τη δημόσια ζωή που γινόταν άνω κάτω ακόμη και όταν, εκόντες – άκοντες, οι περισσότεροι ενστερνίζονταν τις πολιτικές των Μνημονίων.

Όπως και σε όλα τα υπόλοιπα, έτσι και στα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής, τα οποία στην Ελλάδα αρεσκόμεθα να χαρακτηρίζουμε «εθνικά θέματα», είναι λογικό και επιτρεπτό να υπάρχουν και να διατυπώνονται διαφορετικές οπτικές, ακόμη και διαφωνίες για τους κάθε φορά τακτικούς διπλωματικούς χειρισμούς που γίνονται ή που θα έπρεπε να γίνουν.

Το παράλογο και το ανεπίτρεπτο είναι οι κατηγορίες περί ενδοτικότητας που συχνά εκτοξεύονται από όσους είναι «έξω από τον χορό». Όπως και η συνήθης άρνηση των κυβερνώντων να ενημερώσουν την αντιπολίτευση για τις πραγματικές διαστάσεις των θεμάτων που αντιμετωπίζει η εξωτερική μας πολιτική. Ή, ακόμη χειρότερα, οι εύκολες καταγγελίες περί πατριδοκαπηλίας που εξακοντίζονται ως αντίλογος στην κριτική.

Το «Μακεδονικό» ζήτημα που ταλαιπώρησε οικτρά την πολιτική μας ζωή επί σειρά ετών είναι μια χαρακτηριστική υπόθεση, στην οποία οι μικροκομματικοί υπολογισμοί δεν επέτρεψαν τη συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων, δηλητηρίασαν την ατμόσφαιρα, δίχασαν τους πολίτες και, εν τέλει, έβλαψαν το εθνικό συμφέρον.

Τα πράγματα θα ήταν σίγουρα καλύτερα αν ο συμβιβασμός της Συμφωνίας των Πρεσπών που επελέγη με τους βόρειους γείτονες μας ήταν προϊόν ψύχραιμης συνεννόησης που θα είχε γίνει αποδεκτή από την πλειονότητα της κοινής γνώμης και όχι κατάληξη η οποία προήλθε από συνδυασμό ακραίου βολονταρισμού και κακώς εννοούμενου κομματικού ωφελιμισμού που κατακερμάτισε το εθνικό μέτωπο.

Είναι ευτύχημα, λοιπόν, που μόλις έναν χρόνο μετά την διχαστικά τοξική αντιπαράθεση για το «Μακεδονικό» η πολιτική τάξη της χώρας δείχνει ωριμότητα και εκφράζει σοβαρή διάθεση να συνομιλήσει, να διαβουλευθεί και να συνεννοηθεί, αποφεύγοντας τις αλληλοκατηγορίες και τις διαφωνίες για χάρη των διαφωνιών.

Η αλήθεια είναι ότι οι πολιτικές δυνάμεις δεν μπορούν παρά να έχουν συναισθανθεί ότι η απειλή την οποία δέχεται η χώρα μας σε αυτή τη φάση είναι ίσως η ισχυρότερη που έχει δεχθεί τα τελευταία 45 χρόνια. Στο πρόσφατο παρελθόν γίναμε μάρτυρες και άλλων προκλήσεων από τους εξ Ανατολών γείτονες.

Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, της Συμφωνίας που συνήψε το καθεστώς Ερντογάν με τα ενεργούμενά του στην Τρίπολη, που παριστάνουν την κυβέρνηση της πολύπαθης Λιβύης, η κατάσταση έχει φθάσει σε αυτό που θεωρείται «μη περαιτέρω».

Αν δεν κηρυχθεί άκυρη η παντελώς αγεωγράφητη επινόηση της Άγκυρας να αποκτήσει θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη, θα είναι η πρώτη φορά στην πρόσφατη ιστορία των διεθνών σχέσεων που μια χώρα παραβλέπει τόσο απροκάλυπτα το διεθνές δίκαιο και καταπατά τόσο προκλητικά τα δικαιώματα γειτόνων της.

Υπό αυτή την έννοια, όλοι πλέον συνειδητοποιούν ότι οποιαδήποτε αδιανόητη απόπειρα του Ερντογάν να εφαρμόσει την παράνομη Συμφωνία που ο ίδιος υπαγόρευσε στις μαριονέτες του που εδρεύουν στην Τρίπολη, δεν μπορεί να μείνει αναπάντητη από την Ελλάδα, η οποία, εφόσον η Άγκυρα ανοίξει την «πόρτα του φρενοκομείου», παραβιάζοντας τα ελληνικά σύνορα, δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να πλήξει τον επίδοξο εισβολέα.

Το τελευταίο διάστημα, είναι πολλοί και από διαφορετικές πλευρές εκείνοι που επισημαίνουν ότι σε ένα τέτοιο απευκταίο ενδεχόμενο, η χώρα μας θα είναι μόνη της. Και προειδοποιούν ότι σε ένα πιθανό θερμό επεισόδιο οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν θα βρουν από πουθενά συνδρομή στην υπεράσπιση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Οι επισημάνσεις και οι προειδοποιήσεις αυτού του είδους, που θυμίζουν έντονα τη ρήση του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας (1985-1990) Χρήστου Σαρτζετάκη, σύμφωνα με την οποία «εμείς οι Έλληνες είμεθα “Έθνος ανάδελφον”», δεν πρέπει να μας κάνουν να διστάζουμε, αλλά αντιθέτως θα πρέπει να μας κινητοποιούν.

Το αρραγές εθνικό μέτωπο, οι σχεδιασμένες διπλωματικές πρωτοβουλίες και η διακήρυξη προς κάθε κατεύθυνση της αποφασιστικότητας να αποκρουσθεί κάθε προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένου εις βάρος των κατοχυρωμένων από το διεθνές δίκαιο συμφερόντων μας, είναι το τρίπτυχο που μπορεί να εγγυηθεί ταυτοχρόνως τόσο την εθνική αξιοπρέπεια όσο και την ειρήνη.

Αρκεί να αποδείξουμε σε εχθρούς και φίλους ότι, εκτός από «ανάδελφο», είμαστε και Έθνος δραστήριο…