Την άνοιξη του 2020, όταν βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή της εξάπλωσης της πανδημίας, οι προβλέψεις ορισμένων ειδικών ότι ο ιός θα μπορούσε να προσβάλει έως και 500 χιλιάδες Έλληνες έμοιαζαν εφιαλτικές.
Τα κρούσματα στη χώρα μας προσεγγίζουν τον εντυπωσιακό αριθμό των 1,2 εκατ. μολύνσεων και, με όλα όσα συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα, ουδείς μπορεί πλέον να προβλέψει που θα φθάσουν. Όπως και οι θάνατοι που λίαν συντόμως θα σπάσουν το φράγμα των 21 χιλιάδων απωλειών και δεν χρειάζεται να παραστήσει κανείς τον μάγο για να εικάσει ότι, δυστυχώς, θα αυξηθούν κι άλλο.
Μπορεί η δυσμενής αυτή πραγματικότητα να αφορά τον δικό μας «μικρόκοσμο», πλην, όμως, η κατάσταση δεν είναι διαφορετική ακόμη και στη μεγάλη εικόνα. Σε ολόκληρο τον πλανήτη τα κρούσματα του κορωνοϊού πλησιάζουν τα 300 εκατομμύρια και οι ανθρώπινες απώλειες πολύ σύντομα θα ξεπεράσουν τα 5,5 εκατ., αριθμός που αποτελεί ένα σύνολο θανάτων που η ανθρωπότητα έχει να γνωρίσει πολλές δεκαετίες.
Η επέλαση της νέας μετάλλαξης «Omicron» σαρώνει σχεδόν ολόκληρη την υφήλιο, δίνοντας ημερήσιο αριθμό κρουσμάτων που μέχρι πρότινος έμοιαζε ασύλληπτος. Στις ΗΠΑ προσέγγισαν τις 500 χιλιάδες μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο. Ενώ στις εκατοντάδες χιλιάδες ανέρχονται οι επιδόσεις που καταγράφουν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία και τις δεκάδες χιλιάδες η Ισπανία, η Ιταλία, ο Καναδάς και η Ιταλία. Από κοντά και η Ελλάδα που εδώ και μέρες δίνει σταθερά πενταψήφιο αριθμό μολύνσεων και την Πέμπτη ξεπέρασε τις 35 χιλιάδες.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία είναι ότι πολύ υψηλός αριθμός λοιμώξεων παρουσιάζεται ακόμη και σε χώρες, όπως η Δανία ή η Πορτογαλία, οι οποίες μέχρι πρότινος έδιναν την εντύπωση ότι είχαν θέσει υπό έλεγχο την πανδημία και δεν αντιμετώπιζαν μεγάλο πρόβλημα επειδή ο πληθυσμός τους έχει μεγάλη εμβολιαστική κάλυψη.
Σε πείσμα, λοιπόν, τόσο των κάθε είδους αρνητών και καταστροφολόγων, όσο και όσων αυτοεπαινούνται και εμφανίζονται ως φωτεινοί παντογνώστες, το συμπέρασμα το οποίο εξάγεται από όλα αυτά είναι ότι όλο το… παιχνίδι το κάνει ο ιός. Και το κάνει ερήμην τόσο εκείνοι που τον υποτιμούν και πέφτουν θύματα των τσαρλατάνων που εξ αρχής τον θεώρησαν «γριπούλα» όσο και εκείνων που βιάστηκαν να προαναγγείλουν το σύντομο τέλος του, διαψευδόμενοι οικτρά από τις συνεχείς μεταλλάξεις του.
Γι΄ αυτό και ίσως η πλέον ευδιάκριτη διαχωριστική γραμμή που χωρίζει τους σοβαρούς από τους ασόβαρους ανθρώπους, είτε πρόκειται για επιστήμονες και πολιτικούς, είτε για δημοσιολόγους και απλούς πολίτες, είναι μεταξύ της αυτάρεσκης και φανατικής βεβαιότητας, από τη μια, και, από την άλλη, της μετριοπαθούς αμφιβολίας που χαρακτηρίζει όσους ενδιαφέρονται για την ουσία της επιστημονικής γνώσης.
Κακά τα ψέματα, η μέχρι τώρα εξέλιξη της πανδημίας έδειξε ότι κανείς, όχι φυσικά μόνον στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη, δεν κατείχε, ούτε κατέχει ακόμη, την απόλυτη συνταγή που θα μπορούσε να αναχαιτίσει την επέλαση του ιού και να αποτρέψει τη διασπορά των επιπτώσεων του στις κοινωνίες και τις οικονομίες όλης της υφηλίου.
Υπήρξαν φωτισμένοι επιστήμονες και ερευνητές που άνοιξαν δρόμους για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά έναν σαφή οδικό χάρτη που να οδηγεί στο σύντομο τέλος της ουδείς κατάφερε να χαράξει. Άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο, σχεδόν όλοι τρέχουμε πίσω από τις εξελίξεις που προκαλεί η εξάπλωση της Covid-19.
Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ο ιός διείσδυσε και εξακολουθεί να διεισδύει με την ίδια πάνω κάτω ευκολία τόσο στις ανοικτές κοινωνίες του δυτικού κόσμου όσο και στις χώρες που διοικούνται από αυταρχικές ηγεσίες. Η Κίνα, για παράδειγμα, που τον «γέννησε», είτε επί σκοπώ είτε από ατύχημα, παρά τα σκληρά και απάνθρωπα μέτρα που έχει λάβει δεν έχει ακόμη καταφέρει να υψώσει αδιαπέραστο τείχος.
Σε καμία περίπτωση, όμως, οι παραδοχές αυτές δεν μπορεί να ερμηνευτούν ως ισοπεδωτική εξίσωση όλων των απόψεων. Κάθε άλλο. Εξάλλου, μια από τις βασικότερες συνέπειες της πανδημίας είναι ότι έφερε στο φως ανορθολογικές πρακτικές που δεν υποψιαζόμασταν ότι είναι τόσο διάχυτες γύρω μας και αντιεπιστημονικούς τρόπους σκέψεις που δεν περνούσε από το μυαλό μας ότι έχουν τόσο μεγάλη έκταση.
Εν ολίγοις, το βασικότερο… παιχνίδι που έκανε ο ιός είναι μάλλον ότι μας βοήθησε να γνωριστούμε. Και με τον εαυτό μας. Και με τους γύρω μας. Δεν είναι και λίγο. Ακόμη και αν το προσεγγίσει κάποιος με τη διάσταση που έχει η αρχαιοελληνική ρήση «ουδέν κακόν αμιγές καλού».
Όταν με το καλό τελειώσει η πανδημία, που θα τελειώσει, όπως τελείωσαν όλες οι πανδημίες του παρελθόντος, θα γνωριζόμαστε καλύτερα. Και θα ξέρουμε ποιοι ανήκουν στις τάξεις των ορθολογιστών και ποιοι κατατάσσονται στις κατηγορίες των ασυναίσθητων, των «ψεκασμένων», των ιδεοληπτικών και των αθεράπευτα λαϊκιστών.
Αίσιον και ευτυχές το (επερχόμενο) 2022!