Μικροί ηγέτες κατακρημνίζουν ακόμη και μεγάλες χώρες

Αν και τον καγχασμό δύσκολα μπορούμε να τον αποφύγουμε, δεν ξέρω ειλικρινά αν πρέπει να γελάσουμε ή να κλάψουμε με τα παθήματα της παλαιότερης και εμβληματικότερης κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας του πλανήτη, δηλαδή της Μεγάλης Βρετανίας, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει μπει σε μια άνευ προηγουμένου πολιτική περιδίνηση που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει που θα την οδηγήσει.

Είτε κλάψουμε, είτε γελάσουμε, πάντως, θεωρώ πως δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί ότι η απαρχή των δεινών της «Γηραιάς Αλβιώνος» συμπίπτει με την απόφαση που έλαβε για έξοδο από την μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια. Μια απόφαση, η οποία, αν και επισφραγίστηκε από τη λαϊκή ετυμηγορία, αφού η πλειονότητα των Βρετανών ψήφισε, έστω οριακά, υπέρ του Brexit, δεν παύει να είναι αποτέλεσμα μιας ευρύτατης επιχείρησης για τη λαϊκίστικη χειραγώγηση της κοινής γνώμης.

Στα έξι χρόνια που μεσολάβησαν από το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου 2016, με το οποίο περίπου το 52% των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου ψήφισε για να αποχωρήσει η χώρα τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο… παράδεισος που είχαν τάξει στους Βρετανούς οι υποστηρικτές του Brexit, απεδείχθη μια χίμαιρα χωρίς προηγούμενο. 

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι και οι τέσσερις συντηρητικοί πρωθυπουργοί που διαχειρίστηκαν έκτοτε τις τύχες του λαού τους απεδείχθηκαν ο ένας χειρότερος από τον άλλο, χωρίς ουδείς εξ αυτών να καταφέρει να ολοκληρώσει τη συμφωνία εξόδου.

Ο απίθανος Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος άνοιξε την πόρτα του φρενοκομείου με το δημοψήφισμα, έδωσε αμέσως μετά την σκυτάλη στην περιορισμένων ικανοτήτων Τερίζα Μέι, την οποία -μέσω της απόρριψης από τη Βουλή των Κοινοτήτων των συμφωνιών για αποχώρηση από την ΕΕ- ανέτρεψε ο ανεκδιήγητος Μπόρις Τζόνσον. Για να υποχρεωθεί κι εκείνος σε παραίτηση και αντικατάσταση από αλλοπρόσαλλη Λιζ Τρας, η οποία -τι ειρωνεία!- έμεινε μόλις λίγες εβδομάδες στην Ντάουνινγκ Στριτ, παρόλο που οδηγήθηκε εκεί με την ψήφο των οπαδών της παράταξης της.

Η τύχη της τελευταίας, η οποία υποχρεώθηκε σε παραίτηση έπειτα από μια σειρά από άστοχες πρωτοβουλίες, ήταν μάλλον προδιαγεγραμμένη. Το γεγονός ότι νίκησε στις πρόσφατες εσωκομματικές εκλογές των Τόρις δεν ήταν ικανή συνθήκη για να την καταστήσει αξιόπιστη ηγετική προσωπικότητα. Καιροσκόπος, οπορτουνίστρια και λαϊκίστρια, η Τρας, η οποία στα νιάτα της τασσόταν ακόμη και κατά της βρετανικής μοναρχίας, το 2016 ήταν ενάντια στο Brexit, χωρίς αυτό να την εμποδίσει να στηρίξει εν συνεχεία με φανατισμό την αποχώρηση της χώρας της από την Ε.Ε.

Υπερακοντίζοντας μάλιστα τις απόψεις των Brexiters, ήταν η υπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου που προώθησε νόμο με τον οποίο το Λονδίνο μπορούσε να μην τηρεί το πρωτόκολλο για τη Βόρεια Ιρλανδία, παραβλέποντας τον κίνδυνο που για έναν εμπορικό πόλεμο ανάμεσα στη Βρετανία και τους υπόλοιπους Ευρωπαίους που μπορούσε να ξεσπάσει. Βλέπετε, οι νεοφώτιστοι είναι πάντα φανατικότεροι από εκείνους που συναντούν στη νέα θρησκεία που ασπάζονται…

Με τον ίδιο, άλλωστε, υπερφίαλο φανατισμό η Λιζ Τρας θεώρησε ότι επειδή βρέθηκε στη Ντάουνιγκ Στριτ θα μπορούσε από τη μια στιγμή στην άλλη να μεταμορφωθεί σε νέα Μάργκαρετ Θάτσερ. Τα οικονομικά μέτρα μείωσης της φορολογίας τα οποία απερίσκεπτα έσπευσε να ανακοινώσει σε μια απέλπιδα προσπάθεια να κλείσει τη δημοσκοπική ψαλίδα που τη χώριζε από το Κόμμα των Εργατικών, οδήγησαν στο αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.

Οι αδυσώπητες αγορές, οι οποίες δεν καταλαβαίνουν από… νταούλια, ούτε… κολώνουν μπροστά σε αυτοαποκαλούμενες «Θάτσερ», αποδόμησαν εν ριπή οφθαλμού την εκτός εποχής οικονομική πολιτική της Τρας. Ενώ η κωλοτούμπα της αναίρεσης της πολιτικής της που έσπευσε να κάνει η οπορτουνίστρια πρωθυπουργός δεν στάθηκε αρκετή για να διασώσει την καρέκλα της. Το προβάδισμα των Εργατικών, οι οποίοι έπειτα από πολλά χρόνια διαθέτουν αξιόπιστη ηγεσία, διευρύνθηκε σε θηριώδη επίπεδα και η ανάγκη για νέα αλλαγή στον βρετανικό πρωθυπουργικό θώκο κατέστη αναπόφευκτη.

Με όλα όσα βλέπουμε τα τελευταία χρόνια να διαδραματίζονται στη Βρετανία, ίσως δεν εκπλαγούμε ακόμη και με την… παλινόρθωση στην πρωθυπουργία του Μπόρις Τζόνσον που άρχισε -ναι, ναι, στα σοβαρά!- να συζητείται μετά την παραίτηση της Τρας. 

Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης προεξοφλούν ότι όλοι οι επίδοξοι αρχηγοί των Τόρις είναι κατώτεροι των περιστάσεων και το καλύτερο που έχουν να κάνουν είναι να προσφύγουν στο εκλογικό σώμα για να αποφασίσει εκείνο τον επόμενο πρωθυπουργό.

Όποια λύση, πάντως, και αν δοθεί σε αυτό το μεγάλο αδιέξοδο ενώπιον του οποίου έχει βρεθεί η βρετανική πολιτική ζωή, το μόνο βέβαιο είναι ότι όσα προηγήθηκαν της πρωθυπουργίας της Λιζ Τρας και όσα θα ακολουθήσουν θα αποτελούν case study στην πολιτική επιστήμη για το πως μικροί ηγέτες είναι ικανοί να κατακρημνίζουν ακόμη και μεγάλες χώρες…

Υ.Γ.: Έχουμε ζήσει κι εμείς ανάλογες καταστάσεις αλλά σίγουρα σε μικρότερη κλίμακα, αφού αποφύγαμε έστω και την ύστατη ώρα το Grexit, ενώ έχουμε και το… άλλοθι ότι -στο τέλος, τέλος- δεν είμαστε και πρώην κοσμοκράτειρα αυτοκρατορία…

Οι δημοσκοπήσεις ευνοούν τους τολμηρούς!

             Από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και επί 75 συναπτά έτη, τόσο ο πληθυσμός των Ηνωμένων Πολιτειών, όσο και το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων που ζουν εκεί, παρουσίαζαν ανοδικές τάσεις. Η πορεία αντιστράφηκε για πρώτη φορά το 2020, τη χρονιά, δηλαδή κατά την οποία ξέσπασε η πανδημία του κορωνοϊού.

Σύμφωνα με τα δεδομένα του αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC), που δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα, πέρυσι το προσδόκιμο ζωής των Αμερικανών πολιτών μειώθηκε κατά ένα χρόνο και οκτώ μήνες σε σύγκριση με τον αμέσως προηγούμενο χρόνο. Για την ακρίβεια, από τα 78,8 έτη που ήταν το 2019 ο μέσος όρος ζωής όσων ζουν στις ΗΠΑ, το 2020 υποχώρησε στα 77.

Οι εκατοντάδες χιλιάδες επιπλέον θάνατοι που προκάλεσε η λοίμωξη Covid-19, η οποία έγινε η τρίτη αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, σε συνδυασμό με τους πρόσθετους περιορισμούς στη μετανάστευση που συνόδευσαν την πανδημία, είχαν ως αποτέλεσμα να παραμείνει την πρώτη χρονιά της πανδημίας σχεδόν στάσιμος ο αμερικανικός πληθυσμός. Ο οποίος, όπως συμβαίνει με τις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου, αντιμετωπίζει τα πολυσήμαντα φαινόμενα της υπογεννητικότητας και της γήρανσης.

Στα δύο χρόνια τώρα που επελαύνει η πανδημία οι ανθρώπινες απώλειες σε όλο τον πλανήτη έχουν ξεπεράσει τα 5,4 εκατομμύρια. Και δυστυχώς, όπως όλα δείχνουν, η μακάβρια λίστα με τους θανάτους θα μακρύνει πολύ ακόμη, παρά τη μεγάλη πρόοδο της επιστημονικής γνώσης που συντελέστηκε αυτό το διάστημα, κυρίως με τα εμβόλια, δευτερευόντως με κάποια θεραπευτικά σχήματα που έσωσαν αρκετές ζωές και ενδεχομένως με τα πολυαναμενόμενα χάπια που μπαίνουν οσονούπω στη μάχη.

Αναλογιζόμενος κανείς το βαρύτατο τίμημα το οποίο έχουν πληρώσει σχεδόν χωρίς εξαίρεση όλες οι χώρες της υφηλίου, δεν μπορεί παρά να απορεί με τη συμπεριφορά τόσων συνανθρώπων μας που έχουν τη δυνατότητα να εμβολιαστούν και δεν το κάνουν. Όπως δεν μπορεί και να μην εκπλήσσεται από το γεγονός ότι τα ζητήματα της πανδημίας εξακολουθούν να γίνονται στη χώρα μας αντικείμενο οξείας κομματικής αντιπαράθεσης.

Από το ξέσπασμα της πανδημίας έως τώρα, σχεδόν δεν έχει περάσει μέρα που να μην έχει καταγραφεί μια διαφωνία ανάμεσα στην κυβέρνηση και στην αξιωματική αντιπολίτευση. Από τις μάσκες και τα παγούρια των μαθητών, έως την καθιέρωση της περιορισμένης υποχρεωτικότητας των εμβολιασμών και τους περιορισμούς στην κυκλοφορία των πολιτών, από το lockdown και το click away έως τα SMS και τα κίνητρα για τον εμβολιασμό των νέων, δεν έχει υπάρξει ούτε ένα σημείο στο οποίο να συνέπεσαν οι απόψεις και οι εκτιμήσεις των κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων.

Κατά έναν πολύ παράδοξο τρόπο ό,τι και να έχει κάνει ως τώρα η κυβέρνηση, η αξιωματική αντιπολίτευση δεν χάνει την ευκαιρία να καταγράψει την αντίρρηση ή τη διαφωνία της όταν δε ασκεί οξεία κριτική ή δεν εξαπολύει ανηλεή πολεμική. Όμως, όσο προφανές είναι ότι η κυβέρνηση δεν τα έκανε όλα σωστά, αφού και λάθη έγιναν και ατολμίες εμφανίστηκαν και παλινωδίες παρατηρήθηκαν, εξίσου βέβαιο είναι ότι ούτε η αντιπολίτευση κατείχε την απόλυτη αλήθεια ή γνώριζε τη χρυσή συνταγή που θα αναχαίτιζε την πανδημία και θα εξαφάνιζε κρούσματα, νοσηλείες και ανθρώπινες απώλειες.    

Η αλήθεια είναι ότι και σε άλλες χώρες παρατηρήθηκαν διαφωνίες και συγκρούσεις για τα περιοριστικά μέτρα και τα εμβολιαστικά προγράμματα. Μόνον, όμως, που οι περισσότερες κυβερνήσεις, οι οποίες, ανεξαρτήτως πολιτικού χρώματος, χειρίστηκαν την πανδημία, ήρθαν αντιμέτωπες με ακραίες ομάδες αρνητών και όχι με κανονικές πολιτικές δυνάμεις που άσκησαν παλαιότερα κυβερνητικά καθήκοντα ή φιλοδοξούν βάσιμα να ασκήσουν στο μέλλον.  

Σε καμία περίπτωση, βεβαίως, δεν είναι κακό ούτε η διαφωνία ούτε η κριτική. Αντιθέτως, θα έλεγε κανείς ότι και τα δύο είναι μέσα στα καθήκοντα της αντιπολίτευσης, η οποία έχει υποχρέωση να αναδεικνύει τα κακώς κείμενα και να στηλιτεύει τις αστοχίες, τα λάθη και τις παραλείψεις των κυβερνώντων. Έχει, ωστόσο, σημασία πως εκφράζεται η διαφωνία και πως διατυπώνεται η κριτική.

Ένα σοβαρό, για παράδειγμα, ερώτημα είναι αν η συμπαράταξη με τους αντιεμβολίαστους υγειονομικούς προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο ή πυροδοτεί το κύμα των αρνητών. Για να μην πούμε για το λάθος μήνυμα που εκπέμπεται με τον επίμονο ισχυρισμό για προσλήψεις όταν είναι γνωστό ότι δεν υπάρχει διαθέσιμο προσωπικό από τις ειδικότητες (εντατικολόγοι και πνευμονολόγοι) που είναι αναγκαίες για να λειτουργήσουν καλύτερα οι ΜΕΘ.

Δεν θα είναι υπερβολή αν ισχυριστεί κάποιος ότι μόνον ένα μέρος από τον χρόνο που αφιερώθηκε τις τελευταίες εβδομάδες στους καβγάδες για τις ΜΕΘ αν είχε χρησιμοποιηθεί σε μια διακομματική προσπάθεια για να ενισχυθεί η προσέλευση στα εμβολιαστικά κέντρα όσων συμπολιτών μας εξακολουθούν να διστάζουν ή φοβούνται, τότε οι υφιστάμενες ΜΕΘ θα αρκούσαν για να νοσηλεύσουν όσους τις χρειαζόταν, παρότι έχουν εμβολιαστεί.

Κατόπιν αυτού είναι εύκολο να φανταστεί κανείς τα πολιτικά οφέλη που θα μπορούσε να αποκομίσει ο Αλέξης Τσίπρας αν ηγείτο του αγώνα υπέρ των εμβολιασμών. Πάντως, ο αρχηγός των Βρετανών Εργατικών Κιρ Στάρμερ, που στηρίζει τα περιοριστικά μέτρα που παίρνει ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον και δεν αρέσουν στα στελέχη του Συντηρητικού Κόμματος, έχει περάσει μπροστά στις δημοσκοπήσεις.

Εκτός και αν μας που πουν ότι πρόκειται κι εκεί για… συνωμοσία των «πετσομένων» δημοσιογράφων και δημοσκόπων που σπρώχνουν τον Στάρμερ, όπως υποτίθεται ότι κάνουν εδώ με τον Νίκο Ανδρουλάκη. Όπως και να έχει, πάντως, ο νεοεκλεγείς αρχηγός του ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ δείχνει να τολμάει, αφού, όπως διαβάζουμε στο «Θέμα» που κυκλοφορεί, τάσσεται υπέρ του υποχρεωτικού εμβολιασμού στο Δημόσιο.

Και μπράβο του, διότι, εκτός του ότι προοδευτικοί πολίτες είναι οι λογικοί πολίτες, συμβαίνει στις κάλπες να προσέρχονται οι ζωντανοί και όχι οι… τεθνεώτες!

Να τελειώνουμε με τους (κάθε λογής) Κουρουμπλήδες

Ούτε ένας, ούτε δύο, ενενήντα εννέα Συντηρητικοί βουλευτές από το κόμμα του Βρετανού πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον καταψήφισαν αυτή την εβδομάδα τα νέα μέτρα για την αναχαίτιση της πανδημίας του κορωνοϊού που εσπευσμένα εισηγήθηκε η κυβέρνησή τους έπειτα από ένα μεγάλο διάστημα αμεριμνησίας κατά το οποίο δεν ίσχυε σχεδόν κανένας περιορισμός, αφού ακόμη και σε κλειστούς χώρους η χρήση μάσκα ήταν απολύτως προαιρετική.

Υπό άλλες συνθήκες, η εισήγηση του Τζόνσον, ο οποίος είναι βαριά εκτεθειμένος στα μάτια των σκεπτόμενων Βρετανών πολιτών για τον απερίσκεπτο και αλλοπρόσαλλο τρόπο με τον οποίο χειρίζεται την πανδημία ήδη από το ξέσπασμά της, θα απορρίπτονταν και η κυβέρνηση θα κλυδωνίζονταν αφού θα μπορούσε να τεθεί θέμα απώλειας της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.

Χάρις, ωστόσο, στην υπεύθυνη στάση των Εργατικών, του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τα μέτρα υπερψηφίστηκαν με ευρεία πλειοψηφία και, έτσι, η κυβέρνηση του λαϊκιστή Βρετανού πρωθυπουργού, παρέμεινε στη θέση της, ενδεχομένως μέχρι την επόμενη μεγάλη κρίση που θα την οδηγήσει στην πτώση.

Ο ηγέτης των Εργατικών Κιρ Στάρμερ απέφυγε να οξύνει την κατάσταση και να οδηγήσει τα πράγματα στα άκρα, επωφελούμενος την ανταρσία των «Τόρις». Κι αυτό παρότι ο αντίπαλός του βρισκόταν στο καναβάτσο καθώς, μεταξύ πολλών άλλων, αντιμετώπιζε και καταγγελίες ότι πέρυσι διοργάνωσε, εν μέσω lockdown, πάρτι στην Ντάουνινγκ Στριτ.

Προσπαθήστε λίγο να το κάνετε όλο αυτό εικόνα, βάζοντας στην εξίσωση τις ελληνικές αναλογίες. Ας υποθέσουμε ότι η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη υποχρεώνεται να πάρει σκληρά μέτρα που την φέρνουν σε αντιπαράθεση με το εκλογικό ακροατήριο της και μια μερίδα βουλευτών της ετοιμάζεται να καταψηφίσει εισηγήσεις της π.χ. για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των ενστόλων. Άραγε, τι θα έκανε η εγχώρια αξιωματική αντιπολίτευση σε μια τέτοια περίπτωση;

Αν κρίνουμε από το γεγονός ότι στους 21 μήνες, που διαρκεί ήδη η πανδημία, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει υπερψηφίσει ούτε ένα από τα –θετικά ή και λιγότερο θετικά- μέτρα κατά της πανδημίας, η απάντηση είναι πολύ εύκολη: Οι βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα καταψήφιζαν με τα δύο χέρια ακόμη και προτάσεις που έχουν διατυπωθεί από τα χείλη δικών της στελεχών.

Τις τελευταίες ημέρες, για παράδειγμα, ένας από τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ περιφέρεται στα κανάλια εγκαλώντας την κυβέρνηση επειδή δεν επαναφέρει το αμφιλεγόμενο μέτρο της τηλεργασίας στον δημόσιο τομέα, κάνοντας, μάλιστα, παραλληλισμούς με το ό,τι ισχύει διεθνώς με τις εταιρίες τεχνολογίας. Όταν, ωστόσο, θεσπίστηκε για πρώτη φορά το συγκεκριμένο μέτρο ο περί ού ο λόγος βουλευτής, όπως και όλοι οι συνάδελφοί του, το είχε καταψηφίσει.

Όπως καταψήφισαν ομοθυμαδόν την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών στους υγειονομικούς, το οικονομικό κίνητρο για τους εμβολιασμούς των νέων, τα πρόστιμα για τους ηλικιωμένους που παραμένουν ανεμβολίαστοι, τις ποινές για τους αρνητές γονείς που δεν στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο. Και τόσα πολλά άλλα που βασικό απότοκό τους δεν ήταν άλλο από τη συγκάλυψη λαθών και παραλείψεων της κυβέρνησης, η οποία προβάλει ως δύναμη ευθύνης και σοβαρότητας.

Δεν πρέπει να έχει υπάρξει άλλη αξιωματική αντιπολίτευση σε όλη την υφήλιο που στη διάρκεια της πανδημίας να έχει πει «όχι σε όλα» και να έχει επιχειρήσει τόσο απεγνωσμένα να εκμεταλλευθεί μια πολύ δύσκολη κατάσταση που ισχύει παγκοσμίως και για την οποία ουδείς είχε έτοιμη τη συνταγή αντιμετώπισης ή βρήκε να εφαρμόσει άλλο αποτελεσματικό αντίδοτο εκτός από τον μαζικό εμβολιασμό.

Ως αποκορύφωμα όλου αυτού του αρνητικού αντιπολιτευτικού κατήφορου ήρθε το παραλήρημα του βουλευτή Παναγιώτη Κουρουμπλή, ο οποίος σε ένα ξέφρενο κρεσέντο λαϊκισμού μίλησε για «δολοφονίες». Ναι, το διέπραξε ο πολιτικός που ως υπουργός Υγείας ήθελε να κάνει υποχρεωτικές ορισμένες προληπτικές εξετάσεις, όπως η κολονοσκόπηση, και απειλούσε ότι όσοι δεν τις έκαναν, εφόσον νοσούσαν, θα τιμωρούνταν με την ποινή της συμμετοχής στο κόστος νοσηλείας.

Η αλήθεια είναι ότι ο κ. Κουρουμπλής δεν είναι ούτε ο πρώτος διδάξας ούτε ο μοναδικός εκπρόσωπος της αμετροεπούς κοινοβουλευτικής μεγαλοστομίας. Τα τελευταία χρόνια μπουχτίσαμε από τέτοιες υπερβολές. Αποτελεί ωστόσο ένα κλασικό παράδειγμα πολιτικού που έκανε καριέρα με την «ικανότητά» του να υποστηρίζει τα πάντα αλλά και τα αντίθετα.

Είναι αυτό το χαρακτηριστικό του, άλλωστε, που τον οδήγησε να γίνει ένας από τους πρώτους βουλευτές που αποσκίρτησαν από το ΠΑΣΟΚ, καταψηφίζοντας το πρώτο Μνημόνιο όταν διείδε την επερχόμενη πτώση της κυβέρνησης του, χωρίς να διστάσει αργότερα, όταν έγινε υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ, να πει «ναι» στο τρίτο και χειρότερο Μνημόνιο που επιβλήθηκε στη χώρα.

Ο παμπόνηρος, όπως τον περιγράφουν όσοι τον γνωρίζουν καλά, 70χρονος πολιτικός από το Ματσούκι Αιτωλοακαρνανίας, διερμηνεύοντας την πολεμική ατμοσφαιρα που δημιουργούσε το κόμμα του γύρω από το ζήτημα των ΜΕΘ, θεώρησε ότι ήταν η ώρα να κερδίσει ο ίδιος τις εντυπώσεις. Όπως συμβαίνει όμως με τους περισσότερους λαϊκιστές, που θέλουν να είναι πάντα στον αφρό, έτσι και ο κ. Κουρουμπλής ξεπέρασε, μάλλον χωρίς να το αντιληφθεί, τα εσκαμμένα.

Με την άρνησή του, μάλιστα, να ανασκευάσει, ο κ. Κουρουμπλής έδωσε την ευκαιρία στον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ να τον διαγράψει, προβαίνοντας, ίσως, στην πρώτη υπεύθυνη πράξη του από την έναρξη της πανδημίας. Ο ίδιος, εξάλλου, ο Αλέξης Τσίπρας και οι πιο στενοί του συνεργάτες έχουν ως τώρα δώσει αρκετά αρνητικά δείγματα γραφής στον τρόπο με τον οποίο τοποθετούνταν στα θέματα της πανδημίας.

Όπως και να έχει, πάντως, η εξέλιξη που είχε η υπόθεση του Αιτωλοακαρνάνα πολιτικού είναι μάλλον ευοίωνη. Διότι μπορεί αποτελέσει αφορμή για να… τελειώνουμε με τους (κάθε λογής) Κουρουμπλήδες που η συμπεριφορά τους δίνει άλλοθι στους αρνητές. Κάτι που κάνει τη χώρα μας να έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά εμβολιασμού και μοιραία ένα από τα υψηλότερα ποσοστά θνητότητας από τους νοσούντες με Covid.

Αν τους δίναμε τον Πιερρακάκη οι Βρετανοί μπορεί να μας… επέστρεφαν και τα Μάρμαρα

 Για να μην παραπονούμαστε διαρκώς για όσα άσχημα συμβαίνουν γύρω μας σε σχέση με την πανδημία, αλλά κυρίως για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης των καταστάσεων που επικρατούν έξω από τον μικρόκοσμό μας, έχω την αίσθηση ότι είναι καλό να στρέφουμε συχνά την προσοχή μας για να πληροφορούμαστε τα καλά αλλά και τα κακά που συμβαίνουν στον υπόλοιπο πλανήτη.

Στην αρχή της εβδομάδας είχα την ευκαιρία να ταξιδέψω για επαγγελματικούς λόγους στο Λονδίνο και να πάρω μια καλή γεύση για το πόσο διαφορετικά -το γράφω όσο πιο κομψά γίνεται- αντιμετωπίζει η Μεγάλη Βρετανία το μείζον ζήτημα της πανδημίας. Αν κάποιοι στη χώρα μας υποστηρίζουν ότι «η ελληνική κυβέρνηση έχει πετάξει λευκή πετσέτα», ούτε μπορούν φανταστούν πόσο αποστασιοποιημένη από τον χειρισμό της πανδημίας είναι η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον.

Ας ξεκινήσουμε κατ΄ αρχήν από τους επισκέπτες που θέλουν να ταξιδέψουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και χρειάζεται να συμπληρώσουν το περίφημο «Passenger Locator Form (PLF)» που έχουν επιβάλει οι περισσότερες χώρες. Για να πας στη Βρετανία δεν αρκεί να είσαι εμβολιασμένος, απαιτείται για την έκδοση του PLF να προπληρώσεις, καταβάλλοντας ένα ποσό που αντιστοιχεί περίπου σε 30 ευρώ, ένα τεστ το οποίο υποτίθεσαι ότι υποχρεούσαι να κάνεις δύο ημέρες μετά την άφιξή σου στη χώρα.

Χωρίς να προπληρώσεις το τεστ δεν μπορείς να ολοκληρώσεις τη συμπλήρωση του PLF, αφού σου ζητά τον κωδικό παραγγελίας του τεστ που «έκλεισες» έτσι ώστε να λάβεις το σχετικό kit στη διεύθυνση στην οποία σκοπεύεις να διαμείνεις όταν φθάσεις στον προορισμό σου. Από τη στιγμή, όμως, που θα πληρώσεις, είναι πλέον όλα εντάξει. Είτε παραλάβεις, είτε όχι το kit, είτε κάνεις το τεστ, είτε δεν το κάνεις, δεν υπάρχει καμία διαφορά. Θεωρητικώς είσαι υποχρεωμένος να το κάνεις και να ανεβάσεις το αποτέλεσμά του στην αντίστοιχη πλατφόρμα, πλην, όμως, αυτό δεν το ελέγχει κανείς και πουθενά.

Για να καταλάβετε, από τα μέλη της ομάδας που συνταξιδέψαμε από και προς την Ελλάδα, κάποιοι το παρέλαβαν, το έκαναν και το δήλωσαν. Ορισμένοι το παρέλαβαν αλλά δεν μπόρεσαν να ανεβάσουν το αποτέλεσμα στην πλατφόρμα που ήταν δύσχρηστη. Ενώ άλλοι επέστρεψαν πίσω στη χώρα μας χωρίς να παραλάβουν το kit με το τεστ που είχαν πληρώσει. Και φυσικά χωρίς να υποβληθούν στο τεστ να δηλώσουν αν ήταν θετικοί ή αρνητικοί στον ιό, όπως υποτίθεται ότι έπρεπε να κάνουν με βάση τους ισχύοντες ταξιδιωτικούς κανονισμούς.

Ευρύτερα, άλλωστε, στη Βρετανία η προστασία από την πανδημία είναι θέμα της καλής προαίρεσης του καθενός κατοίκου ή επισκέπτη. Οι περιορισμοί έχουν αρθεί παντού και, είτε πρόκειται για ανοικτούς ή κλειστούς χώρους, μάσκες φορούν ελάχιστοι. Ακόμη και σε χώρους που ο συνωστισμός είναι αναπόφευκτος, όπως για παράδειγμα στα μέσα μεταφοράς, δεν υπάρχει κανείς περιορισμός και δεν ισχύει καμία υποχρεωτικότητα. Το ίδιο και στα καταστήματα στα οποία η πλειονότητα των εργαζομένων αλλά και των καταναλωτών έχουν ακάλυπτα τα πρόσωπά τους. Η πρόσβαση όλων είναι παντού ίδια και πιστοποιητικό εμβολιασμού ή διενέργειας αρνητικού τεστ δεν ζητάει κανείς πουθενά.

Το μόνο παρήγορο ίσως είναι ότι το ποσοστό εμβολιασμού στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι κάπως υψηλό, αφού οι πλήρως εμβολιασμένοι ξεπερνούν το 70%, ποσοστό δηλαδή που είναι πάνω από δέκα μονάδες μεγαλύτερο από το αντίστοιχο στη χώρα μας. Ενώ συγκριτικά πολύ υψηλότερο, σε σχέση με το δικό μας, είναι και το ποσοστό των Βρετανών που έχουν νοσήσει από κορωνοϊό και οι οποίοι πλησιάζουν τα 10 εκατομμύρια και αντιστοιχούν στο 14,5% του πληθυσμού του Ηνωμένου Βασιλείου.

Κατά τα λοιπά, η… ΥΟLO (Yου Only Live Once) συμπεριφορά, που εξ αρχής είχε χαράξει ο ακραία λαϊκιστής πρωθυπουργός Τζόνσον και την οποία άλλαξε ελαφρώς μόνον όταν νόσησε και ο ίδιος, έχει επανέλθει στο Ηνωμένο Βασίλειο και συνεχίζεται σαν να μην τρέχει τίποτε. Οι συνολικοί θάνατοι έχουν ξεπεράσει τους 145 χιλιάδες, αλλά, ίσως και εξαιτίας και του σήματος που εκπέμπει ο ένοικος της Ντάουνινγκ Στριτ 10, έχει πάψει να αποτελεί είδηση το γεγονός ότι κάθε μέρα χάνουν τη ζωή τους περί τους 200 Βρετανούς. Αριθμός, ο οποίος, πάντως, είναι εμφανώς μικρότερος συγκριτικά με τις καθημερινές βαρύτερες ανθρώπινες απώλειες που έχουμε στην Ελλάδα και οι οποίες, όπως όλα δείχνουν οφείλονται στο χαμηλότερο δικό μας εμβολιαστικό ποσοστό.

Συγκρίνοντας, ωστόσο, κανείς τις καταστάσεις στις δύο χώρες, το χαριτολόγημα για… ανταλλαγή των δύο πρωθυπουργών που κυριάρχησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά την εμφάνιση του Κυριάκου Μητσοτάκη σε βρετανικό τηλεοπτικό πρωινάδικο, ίσως να αποκτούσε πραγματική υπόσταση αν οι Βρετανοί πολίτες είχαν υπόψιν τους τον συγκριτικά πολύ καλύτερο τρόπο με τον οποίο λειτουργούν στην Ελλάδα οι πλατφόρμες για την πανδημία που οργάνωσε από το μηδέν η ομάδα που πλαισιώνει τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη.

Με τα μύρια όσα οργανωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η άλλοτε κραταιά Μεγάλη Βρετανία στη μεταBrexit εποχή, δεν αποκλείεται αν τους… δανείζαμε τον Πιερρακάκη να μας… επέστρεψαν ακόμη και τα Μάρμαρα του Παρθενώνα που έκλεψε ο διαβόητος Λόρδος Έλγιν και τώρα μας λένε ότι είναι ιδιοκτησία του Βρετανικού Μουσείου…

Οι… απερίσπαστοι συνωμοσιολόγοι θα δώσουν, άραγε, λογαριασμό;

Μέχρι πριν από δύο εβδομάδες, ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, θέλοντας να υποβαθμίσει τον επελαύνοντα κορωνοϊό, ο οποίος σάρωνε ήδη τον πλανήτη από άκρη σε άκρη, επέμεινε να τον αποκαλεί «κινέζικο ιό», σε μια διττή προσπάθεια που κατέτεινε, αφενός, στην υποβάθμιση της σημασίας του φαινομένου και, αφετέρου, στην επιβεβαίωση της ιδεοληπτικής εμμονής του κατά του δημόσιου συστήματος υγείας.

Όπως εμμέσως παραδεχόταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο βασικός λόγος για τον οποίο αρνούνταν να δει κατάματα την πραγματικότητα που δημιουργούνταν πια σε πολλές χώρες μακριά από την Κίνα, ήταν επειδή φοβόταν ότι οι διαφαινόμενες επιπτώσεις θα διακινδύνευαν την επανεκλογή του, αφού τα μέτρα τα οποία θα έπρεπε να ληφθούν θα επιβάρυναν την αμερικανική οικονομία και αυτό θα μετρούσε στην ψήφο που δώσουν τον Νοέμβριο οι Αμερικανοί πολίτες.

Ήρθαν, όμως, έτσι τα πράγματα που η εικασία του Ντόναλντ Τραμπ κινδυνεύει να λειτουργήσει ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Διότι εκείνο το οποίο υποτίθεται ότι ήθελε να αποφύγει με την άρνηση της βοώσας πραγματικότητας, δηλαδή το αποκαλούμενο «πολιτικό κόστος» από τη λήψη μέτρων που θα έπλητταν την οικονομία των ΗΠΑ, απεδείχθη όχι μόνον ότι ήταν αναπόφευκτο, αλλά, εν τέλει, το τίμημα που θα κληθούν να πληρώσει η χώρα αλλά και ο Πρόεδρός της θα είναι ακόμη βαρύτερο.

Οι δραματικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών δείχνουν ότι η οικονομική ζημιά μεγάλωσε κατά πολύ από την καθυστέρηση ανάληψης δράσης για την ανάσχεση της πανδημίας. Ενώ οι πολύ περισσότερες ανθρώπινες ζωές που, δυστυχώς, θα χαθούν και μάλιστα αδίκως, εξαιτίας της ιδεοληπτικής εμμονής του Αμερικανού Προέδρου, αναπόφευκτα δυσχεραίνουν τα πολιτικά σχέδια του αμετροεπούς πολιτικού. Ο οποίος στην αρχή αρνούνταν το lockdown, τώρα πλέον ανεβάζει πολύ ψηλά τον πήχη με τους πιθανούς θανάτους, σε μια κουτοπόνηρη απόπειρα να μην περάσει από κάτω.

Η περίπτωση της ιδεοληπτικής άρνησης του Ντόναλντ Τραμπ να αναγνωρίσει την πραγματικότητα και να προασπίσει το συμφέρον των πολιτών του, αλλά και του ίδιου, δεν είναι η μοναδική. Την είδαμε στη γειτονική μας Τουρκία του Ερντογάν, την είδαμε στη Μεγάλη Βρετανία του Μπόρις Τζόνσον, που ανέκρουσαν πρύμναν, ακολουθώντας την οπορτουνιστική τακτική του Αμερικανού Προέδρου. Τη βλέπουμε στη μακρινή Βραζιλία του ανεκδιήγητου Μπολσονάρου, ο οποίος συνεχίζει ασυγκίνητος μπροστά στο παγκόσμιο «γαϊτανάκι του θανάτου».

Εξίσου μεγάλο δυστύχημα, όμως, είναι και το ότι αντίστοιχα στρεβλή ερμηνεία των όσων μας συμβαίνουν κάνουν και υποτιθέμενοι «διανοούμενοι» του εγχώριου καλλιτεχνικού στερεώματος οι οποίοι, σε μια επίδειξη δήθεν πνεύματος αντίστασης σε όσες παραδοχές κάνουμε όλοι εμείς οι υπόλοιποι που παίρνουν τοις μετρητοίς τις απόψεις και τις νουθεσίες των ειδικών επιστημόνων, καταφεύγουν σε ασύλληπτες θεωρίες συνωμοσίας για όσα –υποτίθεται ότι- υποκρύπτονται πίσω από την πανδημία και τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης που συστήνονται για τον περιορισμό της εξάπλωσης.

Μετά τον Σταμάτη Κραουνάκη που διαπίστωσε ότι ο κορωνοϊός είναι «εργαστηριακή επίθεση μείωσης πληθυσμών» και ότι «το εμβόλιο υπάρχει», αλλά ο ίδιος έχει βρει το δικό του φάρμακο που είναι η… πρόπολη, εμφανίστηκε στο προσκήνιο ο Γιώργος Κιμούλης για να μας «αποκαλύψει» ότι όλος αυτός ο εφιάλτης τον οποίο ζει ολόκληρος ο πλανήτης δεν είναι παρά «εργαλείο περίσπασης». Και γι΄ αυτό ο γνωστός ηθοποιός και σκηνοθέτης βάζει εισαγωγικά στη λέξη «πανδημία», επειδή προφανώς αμφισβητεί την ύπαρξή της.

Εκ πρώτης άποψης, είναι απορίας πως μπορεί να συγκλίνουν οι θέσεις πολιτικάντηδων της Ακροδεξιάς και με οι απόψεις καλλιτεχνών που εμφανίζονται να είναι στρατευμένοι στην Αριστερά. Με δεδομένη, όμως, τη σύγκλιση των άκρων που ζήσαμε στη χώρα μας την περασμένη δεκαετία, ίσως δεν πρέπει να απορεί κανείς. Η ώσμωση που έφερε ο λεγόμενος «αντιμνημονιακός» αγώνας φαίνεται ότι έχει αφήσει βαθύ αποτύπωμα στο κοινωνικό σώμα. Γι΄ αυτό και σε πείσμα των σχηματικών διαχωρισμών, η παρανοϊκή Ακροδεξιά και η παλαβή Ακροαριστερά βρίσκουν κοινή γλώσσα.

Υπό άλλες συνθήκες, οι δήθεν αντισυμβατικές προσεγγίσεις καλλιτεχνών που, αν και δηλώνουν αριστεροί, δεν έχουν πρόβλημα να χρησιμοποιούν τα… αστικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να προπαγανδίσουν τις θεωρίες τους, ίσως να μην είχαν καμία σημασία. Στην παρούσα συγκυρία, ωστόσο, δεν περνούν απαρατήρητες εξαιτίας του γεγονότος ότι η δημοφιλία του facebook, ειδικά αυτή την εποχή του εγκλεισμού των πολλών, είναι εκτεταμένη και αρκετοί συμπολίτες μας νομίζουν ότι «ενημερώνονται» μέσω αυτού.

Είναι ευτύχημα, πάντως, ότι οι… απερίσπαστοι συνωμοσιολογικοί ισχυρισμοί τους φαίνεται να βρίσκουν πολύ μικρή ανταπόκριση στην πολύπαθη ελληνική κοινωνία που δοκιμάστηκε σκληρά την προηγούμενη δεκαετία, εξαιτίας και του γεγονότος ότι η κρίση παρατάθηκε από αυταπάτες, ψευδαισθήσεις και φαντασιώσεις. Η συντριπτική πλειονότητα των συμπατριωτών μας εμπιστεύονται, πλέον, το επιστημονικό δυναμικό και τις αρχές της χώρας, συμμορφώνονται με τις υποδείξεις τους και τηρούν αγόγγυστα τα επώδυνα μέτρα της απομόνωσης και της κοινωνικής αποστασιοποίησης.

Μιας, ωστόσο, και έχει γίνει του συρμού η μισαλλόδοξη καμπάνια «μετά θα λογαριαστούμε» που διακινείται από κάποιους που κινούνται στο ίδιο ιδεολογικό στίγμα με τους… απερίσπαστους συνωμοσιολόγους της εποχής μας, θα είχε ενδιαφέρον, όταν τελειώσει ο εφιάλτης που ζούμε, να έδιναν λογαριασμό στους συμπολίτες μας που τους θαυμάζουν και τους ανέδειξαν σε πνευματικούς ταγούς. Λέτε να το κάνουν;

Όταν τελειώσει ο εφιάλτης…

Πολλά μπορεί να πει κανείς για αυτόν τον μάλλον μακρόσυρτο εφιάλτη που βιώνει ο πλανήτης από τη μια άκρη του ως την άλλη με την επέλαση της πανδημίας του κορωνοϊού. Η μόνη βεβαιότητα, ωστόσο, είναι πως, όταν αργά ή γρήγορα θα τελειώσει, τίποτε δεν θα είναι ίδιο όπως ήταν προτού να ενσκήψει αυτή η τεράστια δοκιμασία στην οποία υποβαλλόμαστε όλοι μας ανεξαιρέτως.

Δεν είναι υπερβολή να παραδεχθούμε ότι είμαστε αντιμέτωποι με μια μοναδική στην ιστορία της ανθρωπότητας δοκιμασία η οποία τείνει να μετατρέψει τον πλανήτη σε μια απέραντη φυλακή, στην οποία εκούσια ή ακούσια μπαίνουμε όλοι: πλούσιοι και φτωχοί, πατρίκιοι και πληβείοι, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, θρησκευόμενοι και άθεοι, αριστεροί και δεξιοί, βόρειοι και νότιοι, αφεντικά και υπάλληλοι.

Οι χιλιάδες ανθρώπινες ζωές, τις οποίες είναι σφόδρα πιθανό ότι θα θρηνήσουμε παγκοσμίως, η μικρότερη ή μεγαλύτερη ταλαιπωρία που θα υποστούν τα εκατομμύρια, ενδεχομένως, των συνανθρώπων που θα νοσήσουν από τον ιό, όπως και οι ανυπολόγιστες ακόμη ζημιές, τις οποίες θα καταγράψουν οι περισσότεροι κλάδοι της οικονομίας, είναι οι προφανείς αρνητικές συνέπειες για τις οποίες όλοι πλέον μιλούν και, άλλοι έγκαιρα και άλλοι με χαρακτηριστική καθυστέρηση, σπεύδουν να προλάβουν.

Την ίδια ώρα, όμως, οι εξίσου σημαντικές επιπτώσεις που θα επιφέρουν οι βαθιές αλλαγές, οι οποίες για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα επιβάλλονται βιαίως στην προσωπική και στην επαγγελματική ζωή των περισσότερων εξ ημών, είναι αδύνατο να προβλεφθούν. Η έκταση των εξωγενών παρεμβάσεων στην καθημερινότητα ανθρώπων που ζουν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Υδρογείου, μπορεί εν τέλει να αποδειχθεί μεγαλύτερη και από εκείνη που συνέβη στη διάρκεια του δύο Παγκοσμίων Πολέμων του προηγούμενου αιώνα.

Άλλωστε, ποτέ άλλοτε στο παρελθόν δεν έχουν υποχρεωθεί τόσο πολλοί άνθρωποι να κλειστούν στα σπίτια τους από την απειλή ενός αόρατου εχθρού. Μεγάλους λοιμούς έζησε και άλλες φορές η ανθρωπότητα. Δεν υπάρχει, όμως, κανένα προηγούμενο με τόσο εκτεταμένη υποχρεωτική αλλαγή στον τρόπο ζωής και εργασίας των ανθρώπων, όπως αυτός που επιβάλλεται αυτή την περίοδο στη μια μετά την άλλη τις χώρες όλου του κόσμου.

Η δημοσιογραφική γραφίδα φαντάζει πολύ αδύναμη για να προδιαγράψει τα «αχαρτογράφητα νερά» στα οποία έχουμε βρεθεί να κολυμπούμε όλοι μας. Μόνον ερωτήματα μπορεί να θέσει. Ερωτήματα τα οποία μάλλον θα αργήσουν να απαντήσουν και οι εκπρόσωποι μιας σειράς επιστημονικών κλάδων, όπως οι κοινωνιολόγοι, οι ψυχίατροι, οι πολιτικοί επιστήμονες και τόσοι άλλοι, που θα χρειαστεί να εμπλακούν σε αυτή την ιδιαίτερη περιπέτεια στην οποία έχει εισέλθει η ζωή του ανθρώπινου είδους.

Ποιο, για παράδειγμα, είναι το αύριο των οικογενειών που εκόντες άκοντες ζουν ως έγκλειστοι μέσα στα ίδια τους τα σπίτια; Ποια διάσταση θα πάρει το μεγάλο πρόβλημα της αποτρόπαιας ενδοοικογενειακής βίας, όταν οι βαλλόμενοι άνθρωποι δεν μπορούν να απομακρυνθούν από τις εστίες τους έστω και για τόσο λίγο όσο χρειάζεται για να δώσουν «τόπο στην οργή»;

Αλλά και ευρύτερα: Πόσον καιρό θα κάνουν να σηκώσουν κεφάλι και να ξαναβγούν από τις κρυψώνες τους οι ημιμαθείς του Διαδικτύου που λάνσαραν ένα σωρό ανόητες θεωρίες συνωμοσίας για την προέλευση του ιού; Πόσο θα μετανοήσουν για την ευκολία των απόψεών τους οι φανατικοί αρνητές του δημόσιου συστήματος υγείας;

Ποια θα είναι η τύχη λαϊκιστών πολιτικών, όπως ο Μπόρις Τζόνσον, ο Ντόναλντ Τραμπ ή ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που καθυστέρησαν να πάρουν μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας στις χώρες τους επειδή είχαν εμπιστοσύνη στο… DNA των λαών τους και όχι στην επιστημονική κοινότητα που προειδοποιούσε για τα επερχόμενα δεινά;

Ας οπλιστούμε λοιπόν με υπομονή και κουράγιο. Ο εφιάλτης κάποια στιγμή θα τελειώσει. Και, όπως συνέβη αρκετές φορές με τραγωδίες του παρελθόντος, μαζί με τις πολλές ζημιές είναι σίγουρο ότι θα αφήσει πίσω του και αρκετά «κέρδη».

Ο φονικότατος, για παράδειγμα, πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος μπορεί να τερμάτισε την «Μπελ Επόκ», κατήργησε όμως τις προϋπάρχουσες αυτοκρατορίες στην Ευρώπη και ανέδειξε νέα έθνη που ήταν καταπιεσμένα, ενώ γέννησε τον υπερρεαλισμό στην Τέχνη και έδωσε το έναυσμα για σειρά από νέες επιστημονικές ανακαλύψεις σε πολλούς τομείς.

Αντιστοίχως, ο φρικαλέος δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος έκλεισε το κεφάλαιο της οικονομικής και πολιτικής κρίσης του Μεσοπολέμου που βίωνε πριν το ξέσπασμά του ο τότε κόσμος και εγκαινίασε τη μεγαλύτερη περίοδο ειρήνης, ανάπτυξης και διάχυτης –οικονομικής και όχι μόνον- ευημερίας που γνώρισε ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων του πλανήτη.

Με τη σοφία που τους διέκρινε οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Και το πιθανότερο είναι ότι το τέλος του εφιάλτη, που δεν ξέρουμε ακόμη πόσο θα κρατήσει, θα μας βρει, αν όχι όλους, σίγουρα τους περισσότερους, πιο σοφούς και πιο προσγειωμένους.

Τηρώντας, λοιπόν, όλους τους κανόνες της επιστήμης και της λογικής, που θα μας βοηθήσουν να φέρουμε πιο κοντά το τέλος του εφιάλτη, ας αισιοδοξήσουμε ότι το αύριο που θα έρθει μαζί του θα είναι σίγουρα πιο ευοίωνο. Να είμαστε υγιείς, να το απολαύσουμε!