Η αβεβαιότητα συνιστά τη νέα «κανονικότητα» του 2025

    «Αίσιον και ευτυχές το νέο έτος», ήταν παραδοσιακά η ευχή που απηύθυναν τέτοιες μέρες οι προηγούμενες γενιές οι οποίες είχαν μεν βγει τραυματισμένες από το καμίνι του πολυαίμακτου Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, πλην όμως εκείνη η σκληρή δοκιμασία είχε «οπλίσει» τους επιβιώσαντες με μεγάλες προσδοκίες και ανυπέρβλητη αισιοδοξία ότι ένας «Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος» πρόβαλε στον ορίζοντα.

    Ακόμη και η δική μας χώρα, η οποία λόγω του Εμφυλίου άργησε να ακολουθήσει αυτή τη ρότα, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 άρχισε να βιώνει μια ιστορικών διαστάσεων μεταμόρφωση του παραδοσιακού αναπτυξιακού μοντέλου, η οποία αύξανε βαθμιαία την πεποίθηση ότι η ανοδική τροχιά της ευημερίας θα ήταν αέναη. Η πλειονότητα των ανθρώπων πίστευαν ότι τα παιδιά που αποκτούσαν θα ζούσαν καλύτερα από τους ίδιους.  

    Με μικρά ή μεγαλύτερα σκαμπανεβάσματα, όπως ήταν οι πετρελαϊκές κρίσεις του 1973 και του 1979, ο στασιμοπληθωρισμός της δεκαετίας του 1980, που γονάτισε την παγκόσμια οικονομία, όπως και μεταγενέστερα, το 2009, η κατάρρευση της Lehman Brothers, οι περισσότεροι άνθρωποι, τόσο στον δυτικό όσο και στον ανατολικό κόσμο, μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων της Ευρώπης, το 1989, έβλεπαν το επίπεδο της ζωής τους να βελτιώνεται χρόνο με τον χρόνο. 

    Η βαθμιαία επέλαση της παγκοσμιοποίησης μπορεί να προκάλεσε αρκετά «θύματα», καθώς έθεσε εκτός του παραγωγικού ιστού πολλές παραδοσιακές επιχειρήσεις του πρωτογενούς (σ.σ.: αγροτικές καλλιέργειες) και του δευτερογενούς (σ.σ.: μεταποίηση) τομέα της οικονομίας, αλλά συνολικά αύξησε την παραγωγή, το εμπόριο αλλά και τον διανεμόμενο πλούτο. 

    Παρόλο που ο πλούτος δεν κατανεμήθηκε ισότιμα ανάμεσα στις χώρες και, πολύ περισσότερο, στους ανθρώπους, γεγονός είναι ότι η συνολική ευημερία κινήθηκε ανοδικά. Είναι αλήθεια ότι οι περισσότεροι πλούσιοι έγιναν πλουσιότεροι. Εξίσου αλήθεια, όμως, είναι ότι τους καρπούς της αυξημένης ευημερίας γεύθηκαν τόσο τα μέλη της νεοσχηματισθείσας μεσαίας τάξης όσο και τα κατώτερα εισοδηματικά στρώματα που απέκτησαν πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες, όπως και σε δικαιώματα τα οποία για τους προγόνους τους ήταν αδιανόητα.        

    Ο Ψυχρός Πόλεμος, όπως και κάποιες περιφερειακές συρράξεις οι οποίες ωστόσο έμειναν σχετικά μακριά από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που ενεπλάκησαν μόνον εμμέσως σε αυτές, δεν αποτέλεσαν τροχοπέδη για την ευημερία, η οποία εύρισκε έρεισμα στη σταθερότητα την οποία απολάμβανε ο πλανήτης για διάστημα μεγαλύτερο από επτά δεκαετίες και το οποίο ήταν μάλλον το μεγαλύτερο στην παγκόσμια ιστορία. 

    Οι τυπικοί και άτυποι θεσμοί της παγκόσμιας διακυβέρνησης παρέμεναν σε μεγάλο βαθμό σεβαστοί και απαραβίαστοι. Τα σύνορα μεταξύ των χωρών ήταν σε γενικές γραμμές απαραβίαστα. Με αποτέλεσμα όλα αυτά τα χρόνια οι περισσότερες από τις αλλαγές που συντελέστηκαν να αφορούν τη δημιουργία νέων κρατών τα οποία επιτύγχαναν την αυτοδιάθεσή τους απαλλασσόμενα από την κατοχή ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, όπως συνέβη τη δεκαετία του 1960 με πολλές αφρικανικές χώρες, αλλά και με την Κύπρο, που απέκτησαν την ανεξαρτησία τους.

    Η εναλλαγή των ηγετών και των πολιτικών δυνάμεων που ασκούσαν τη διακυβέρνηση στις σημαντικότερες χώρες διαδραμάτιζε αναμφίβολα ρόλο στις εκάστοτε εξελίξεις. Με τη διαφορά, όμως, ότι, ατενίζοντας κανείς εκ των υστέρων τη μεγάλη εικόνα, αντιλαμβάνεται ότι ο ρόλος αυτός δεν ήταν αρκετός για να ανατρέψει τον ρου της ιστορίας. 

    Πόσο, για παράδειγμα, διαφορετικός ήταν ο πλανήτης, αλλά και η ίδια η χώρα, όταν στις ΗΠΑ ήταν Πρόεδρος ο Κάρτερ από την εποχή του Ρήγκαν; Ή όταν η Γαλλία κυβερνήθηκε από τον Ντε Γκώλ σε σχέση με την εποχή του Μιττεράν, η Βρετανία από την Θάτσερ ή τον Μπλερ και η Γερμανία από τον Μπραντ ή τον Κολ.

    Η προσδοκία ότι τα πράγματα θα πήγαιναν καλύτερα ήταν τόσο ισχυρή που οι περισσότεροι πολίτες ψήφιζαν και επέλεγαν τις ηγεσίες τους κατά βάση με αυτό το κριτήριο. Ο ηγέτης και η πολιτική δύναμη που κάθε φορά εξέφραζαν περισσότερο το συγκεκριμένο «αφήγημα» ήταν εκείνοι που κέρδιζαν τις εκλογές. Την ίδια ώρα, όμως, οι γεωπολιτικές συνθήκες μέσα στις οποίες ζούσαν οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν, κατά βάση, σταθερές. Και έτσι τα αιτήματα της πλειονότητας ήταν οικονομικής φύσης και στόχευαν πρωτίστως στην αύξηση της ευημερίας.

    Η εικόνα αυτή, που μας συντρόφευσε για αρκετές δεκαετίες, άλλαξε δραματικά τα τελευταία χρόνια. Η αναστάτωση που επέφερε η λεγόμενη «αραβική άνοιξη», που μόνον τέτοια δεν αποδείχθηκε, η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, η αποτρόπαια απαγωγή των Ισραηλινών ομήρων από τη Χαμάς και η ασύμμετρη ισοπέδωση της Γάζας, λειτούργησαν ως αφορμές για να ανοίξει το χρονοντούλαπο της Ιστορίας και να ξεπεταχθούν από τα σωθικά του καινούργιοι μισαλλόδοξοι εθνικισμοί και νέες τυφλές θρησκευτικές διαμάχες που επωάζονταν επί χρόνια και πλέον δύσκολα θα τιθασευτούν. Το κακό τζίνι βγήκε από το μπουκάλι και οι ελπίδες να επιστρέψει μάλλον φρούδες.

    Απότοκο όλων αυτών, σε συνδυασμό, βεβαίως, με τα τραγικά πολιτικά λάθη των αντιπάλων του, υπήρξε η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ. Ο Πρόεδρος που κέρδισε τις εκλογές με υποσχέσεις ότι το σύνθημα MAGA (Make America Great Again) θα σήμαινε ότι δεν θα συμμετείχε σε πολέμους, διότι η κυβέρνηση του θα επικέντρωνε το ενδιαφέρον της στα εσωτερικά προβλήματα της χώρας, πριν καν αναλάβει καθήκοντα εξαπέλυσε πρωτόγνωρες απειλές προς πολλές κατευθύνσεις. Απείλησε τον Παναμά ότι θα του αποσπάσει τον έλεγχο της ομώνυμης διώρυγας αν δεν μειώσει τα τέλη διέλευσης των αμερικανικών πλοίων. Στράφηκε κατά της Δανίας ανακοινώνοντας μονομερώς την απόφασή του να θέσει υπό τον έλεγχό του το στρατηγικό νησί της Γροιλανδίας. «Προειδοποίησε» τον Καναδά ότι, αν δεν συμμορφωθεί με τις υποδείξεις του, θα χάσει την κρατική οντότητά του και θα μετατραπεί σε 51η Πολιτεία των ΗΠΑ.

    Μεγάλες επιπτώσεις για τη συλλογική ευημερία στον πλανήτη θα υπάρξουν αν μετά τις 20 Ιανουαρίου 2025 που θα γίνει η «αλλαγή φρουράς» στον Λευκό Οίκο υλοποιηθούν οι απειλές Τραμπ για την επιβολή δασμών στα προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ. Οι ευρωπαϊκές χώρες, η Κίνα και τα υπόλοιπα κράτη που θα δουν να μπαίνουν εμπόδια στη διακίνηση των δικών τους προϊόντων δεν θα μείνουν με σταυρωμένα χέρια. Θα προχωρήσουν σε αντίποινα και ο γενικευμένος εμπορικός πόλεμος που θα ακολουθήσει και θα θυμίζει εποχές Μεσοπολέμου θα έχει επηρεάσει αρνητικά την παγκόσμια παραγωγή και άρα τα εισοδήματα μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων και εργαζομένων σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου.  

    Με αυτά και με πολλά άλλα, ο πλανήτης υποδέχεται σε λίγα 24ωρα το 2025 μέσα σε συνθήκες τρομακτικής αβεβαιότητας, που ενισχύεται από το γεγονός ότι την ίδια ώρα η Ευρώπη ταλανίζεται από φαινόμενα πολιτικής κοινωνικής και οικονομικής αστάθειας. Η Γαλλία βρίσκεται ουσιαστικά από τον Ιούνιο χωρίς κυβέρνηση και είναι αμφίβολο αν θα αποκτήσει σύντομα για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση που την απειλεί. Η Γερμανία οδηγείται σε πρόωρες εκλογές και κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει ότι τον Φεβρουάριο που θα στηθούν οι κάλπες θα καταφέρει να αποκτήσει βιώσιμο κυβερνητικό σχήμα που θα την ξεκολλήσει από την οικονομική στασιμότητα προτού βουλιάξει σε πιο βαθιά ύφεση.

    Όσο για τα καθ΄ ημάς, μπορεί οι μακροοικονομικοί δείκτες να δείχνουν ότι κινούμαστε σε αντίθετη πορεία από την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά αυτό, όπως καταγράφεται σε όλες τις μετρήσεις, δεν αυξάνει την πεποίθηση των Ελλήνων ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα την επόμενη χρονιά. Κάθε άλλο. Η απαισιοδοξία είναι στα ύψη. 

    Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν έχουμε παρά να συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι τόσο οι διεθνείς όσο και οι εγχώριοι παράγοντες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η αβεβαιότητα συνιστά τη νέα «κανονικότητα» του 2025. Και άρα μάλλον δύσκολα θα αποδειχθεί «αίσιον και ευτυχές το νέον έτος».

Θα ανάψει και άλλο «πράσινο φως» ο Τραμπ για «επιθετικές εξαγορές» από τον Ερντογάν;

    Στην πιο πρόσφατη δημοσκόπηση που είδε το φως της δημοσιότητας (Pulse για τον Σκάι), τρεις στους τέσσερις Έλληνες (75%) δήλωσαν ότι τους απασχολούν τα ελληνοτουρκικά θέματα, ενώ επτά στους δέκα συμπατριώτες μας (69%) απάντησαν ότι έχουν ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στη Συρία και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.
    Είναι δύο ευρήματα που καταδεικνύουν ότι η ελληνική κοινή γνώμη δεν είναι καθόλου αδιάφορη για τα όσα συμβαίνουν στη διεθνή σκηνή και πολύ περισσότερο ότι δεν αποστρέφει, όπως ορισμένοι νομίζουν, το πρόσωπό της από τις δυσμενείς εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα τελευταία στη στενή αλλά και στην ευρύτερη γειτονιά μας. 
    Μπορεί η πλειονότητα της κοινωνίας μας να αξιολογεί ως πιο σημαντικά για τη δική της καθημερινότητα άλλα ζητήματα, όπως είναι η φρενήρης ακρίβεια που κατατρώει τα εισοδήματα των περισσοτέρων και κυρίως των πιο αδύναμων στρωμάτων, ή η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η δημόσια υγεία, πλην, όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αντιλαμβάνεται τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τα όλο και πιο βαριά σύννεφα που συσσωρεύονται στον διεθνή ορίζοντα.
    Είναι χαρακτηριστικό, άλλωστε, ότι από την ίδια μέτρηση προκύπτει ότι ο ένας στους δύο συμπολίτες μας (49%) προεξοφλεί ότι η νέα χρονιά που ξεκινάει σε ένδεκα μέρες θα είναι για την ανθρωπότητα και τον κόσμο λίγο ως πολύ χειρότερη από τη φετινή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κόσμος που μας περιβάλει έχει γίνει πολύ πιο σκληρός και βίαιος τα τελευταία χρόνια. Οπότε όσο και να θέλει να είναι κάποιος αισιόδοξος, η πραγματικότητα δεν του το επιτρέπει.  
    Οι αιματηρές πολεμικές συγκρούσεις στην Ουκρανία, στη Γάζα, στον Λίβανο και η πρόσφατη καθεστωτική ανατροπή στη Δαμασκό συνθέτουν ένα σκηνικό αστάθειας, που όμοιο έχει πολλές δεκαετίες να ζήσει η ανθρωπότητα. Ένα σκηνικό το οποίο γίνεται ακόμη πιο αβέβαιο εξαιτίας της σχεδόν παντελούς απουσίας αξιόλογων ηγετικών προσωπικοτήτων στην ευρωπαϊκή ήπειρο αλλά και της ανεκδιήγητης συμπεριφοράς που έχει ο εκλεγμένος Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής και των διεθνών σχέσεων.
    Μόνον και μόνον οι έπαινοι που επιφυλάσσει ο Τραμπ για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τον Τούρκο πρόεδρο ο οποίος απροκάλυπτα πλέον εκμυστηρεύεται δημόσια τους νεοοθωμανικούς επεκτατικούς σχεδιασμούς του για κατάκτηση εδαφών, που ξεκινούν από τη γειτονική του Συρία και φθάνουν έως τη Λιβύη και το μακρινό Σουδάν, είναι προφανές ότι κάνουν ακόμη πιο ασυγκράτητο τον «Σουλτάνο» της Άγκυρας.
    Είναι, εξάλλου, ο ίδιος ο Αμερικανός Πρόεδρος ο οποίος επιβεβαίωσε την υποψία όλων ότι οι τζιχαντιστές που υποχρέωσαν τον δικτάτορα Άσαντ να εγκαταλείψει άρον άρον τη Δαμασκό δεν ήταν τίποτε περισσότερο από υποκινούμενα ανδρείκελα του Ερντογάν. Ανδρείκελα που, χάρις στην αφειδή τουρκική βοήθεια, είχαν εδραιωθεί στην αυτόνομη περιοχή του Ιντίλμπ, εφαρμόζοντας τα ισλαμιστικά ήθη και έθιμα (γυναίκες καλυμμένες με μαντήλες, κλπ) τα οποία, ας μην αυταπατώμεθα, αργά ή γρήγορα θα τα δούμε να επικρατούν σε όλη τη Συρία.
    Ο απίστευτος ισχυρισμός περί «επιθετικής εξαγοράς» της Συρίας από την Τουρκία, τον οποίο χρησιμοποίησε ο Τραμπ για να περιγράψει την κατάσταση στην πολύπαθη μεσανατολική χώρα που ταλανίζεται από εμφύλιες συρράξεις ήδη από το 2011, αποτελεί την απόλυτη αποθέωση του κυνισμού. Και το ακόμη πιο απογοητευτικό είναι ότι δεν έμεινε εκεί. Υποστήριξε επιπλέον ότι ο Ερντογάν «είναι πολύ έξυπνος άνθρωπος» και ότι «στην Τουρκία ήθελαν αυτή την ανατροπή εδώ και χιλιάδες χρόνια και τα κατάφεραν». Για να καταλήξει λέγοντας ότι «η Άγκυρα θα κρατήσει το κλειδί για ό,τι συμβαίνει στη Συρία».
    Περιέβαλε, βεβαίως, όλο αυτό το φιλοερντογανικό «αφήγημα» με τις γνωστές λαϊκίστικες φιοριτούρες ότι «δεν θα ήθελε να σκοτωθούν Αμερικανοί στρατιώτες στη Συρία». Στην πραγματικότητα, όμως, μόνον αφελείς μπορεί να καταπιούν τις δήθεν «πασιφιστικές ευαισθησίες» του Τραμπ ότι «δεν είναι δικός μας αυτός ο πόλεμος». Διότι πρέπει να εθελοτυφλεί κανείς για να μην αντιλαμβάνεται ότι ο εκλεγμένος Πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν αυτός που επί της ουσίας άναψε το «πράσινο φως» για να αλλάξουν τα σύνορα στη Μέση Ανατολή.
    Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι την ίδια ώρα ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου έκανε δηλώσεις μέσα από το συριακό έδαφος, στέλνοντας μήνυμα ότι δεν θα μείνει έξω από τη λεία του διαμοιρασμού των εδαφών της Συρίας. Τα εμβληματικά Υψίπεδα του Γκολάν που επί δεκαετίες, όπως θυμόμαστε οι παλαιότεροι που μεγαλώσαμε ακούγοντας τόσες και τόσες φορές γι΄ αυτή τη διαφιλονικούμενη περιοχή στη μεθόριο του Ισραήλ με τη Συρία, ελέγχονται πλέον από τις ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις που θα είναι αφέλεια να αναμένει κανείς ότι θα αποσυρθούν από εκεί σε προβλεπτό χρόνο. 
    Όπως όλα δείχνουν, μάλιστα, τα χειρότερα είναι μπροστά μας, καθώς οι επεκτατικές διαθέσεις τόσο του Νετανιάχου όσο και του Ερντογάν προοιωνίζονται περισσότερο αίμα και μεγαλύτερη γεωπολιτική αναστάτωση στη Μέση Ανατολή. Οι απειλές ορισμένων στελεχών του Αμερικανικού Κογκρέσου για επιβολή κυρώσεων στην Άγκυρα εφόσον εξαπολυθεί επίθεση κατά των Κούρδων της Συρίας, οι οποίοι εξοπλισμένοι με αμερικανικά όπλα αμύνθηκαν γενναία απέναντι στο «Ισλαμικό Κράτος», δεν φαίνεται να ιδρώνει το αυτί του Τούρκου Προέδρου.
    Ακόμη περισσότερο αδιάφορος δείχνει, δυστυχώς, ο κύκλος του Τραμπ για τους σχεδιασμούς του Ερντογάν να προχωρήσει σε υπογραφή με τα ανδρείκελα του στη Δαμασκό συμφωνίας για την οριοθέτηση ΑΟΖ εις βάρος των νομίμων συμφερόντων της Ελλάδας και της Κύπρου. Το προηγούμενο του διαβόητου παράνομου τουρκολυβικού συμφώνου δεν αφήνει ελπίδες ότι θα επικρατήσει το διεθνές δίκαιο.     

    Υπό αυτές τις συνθήκες, η ελληνική διπλωματία και το ελληνικό λόμπι στις ΗΠΑδεν έχουν άλλη επιλογή παρά να κινητοποιηθούν -χωρίς χρονοτριβή και πριν να είναι αργά- ώστε να ματαιωθεί το «πράσινο φως» που έχει λάβει ο Ερντογάν από τον Τραμπ για να προχωρήσει σε νέες «επιθετικές εξαγορές». Το επιτάσσει και η κοινή γνώμη που είναι ευαισθητοποιημένη και δικαίως αγωνιά για τις εξελίξεις.

Πόσο θεμιτό είναι να διατίθενται αλλού κονδύλια, όταν δεν έχουμε νερό να πιούμε;

 

Κονδύλι ύψους 11,25 εκατ. ευρώ έθεσε τις προηγούμενες ημέρες στη διάθεση των δήμων το υπουργείο Εσωτερικών με στόχο την άμεση υλοποίηση δράσεων για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, όπως αναφέρεται στην απόφαση που υπέγραψε ο αρμόδιος υπουργός Θοδωρής Λιβάνιος.

Κάθε δυνητικός δικαιούχος, όπως διευκρινίζεται στη σχετική ανακοίνωση, έχει δικαίωμα υποβολής μίας μόνο πρότασης μέχρι του ποσού των 150.000 ευρώ και αποκλειστικά για ανόρυξη νέων ή αναβάθμιση υφιστάμενων υδρευτικών γεωτρήσεων, όπως και για ενοικίαση συστημάτων αφαλάτωσης νερού.

Είναι βέβαιο ότι ο κ. Λιβάνιος εξάντλησε τις δυνατότητες που του παρέχει ο προϋπολογισμός του υπουργείου του. Πλην, όμως, αυτό δεν αναιρεί την αίσθηση η οποία δημιουργείται σε όποιον έχει επίγνωση της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί σε ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής επικρατείας, ότι, δηλαδή, τα εν λόγω ποσά δεν αποτελούν παρά… σταγόνα στον ωκεανό των προβλημάτων που έχει δημιουργήσει η παρατεταμένη ανομβρία. 

Παραπόταμοι και ποταμοί στερεύουν, σε λίμνες και λοιπούς ταμιευτήρες τα νερά υποχωρούν σε βαθμό εξαφανίσεως, όπως συνέβη ήδη στην Κορώνεια και στη Δοϊράνη. Ενώ από ορισμένες γεωτρήσεις αντλείται πλέον υφάλμυρο νερό που είναι ακατάλληλο για πόση και άρδευση. Το κόστος άντλησης αυξάνεται κατακόρυφα υποχρεώνοντας τους δήμους να αναπροσαρμόσουν την τιμή με την οποία χρεώνουν τους καταναλωτές. 

Οι αγρότες σε πολλές περιοχές της χώρας, όπως στη Βόρεια Ελλάδα, στην πολύπαθη Θεσσαλία, στην Πελοπόννησο, στην Κρήτη, στη Νάξο, κ.α., βρίσκονται σε απόγνωση. Εξαιτίας της έλλειψης νερού, υποχρεώνονται να μειώσουν σημαντικά την παραγωγή τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων, αλλά και το κόστος και την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της εγχώριας γεωργικής παραγωγής.

Ανοίγω εδώ μια παρένθεση για να θυμίσω ότι όταν πριν από 12 χρόνια, που η Ελλάδα βρισκόταν στη δίνη του Μνημονίου, μάς είχε επισκεφθεί ο πρόεδρος του Ισραήλ Σιμόν Πέρες, ο οποίος, στη συνάντηση που είχε με τον Έλληνα ομόλογό του Κάρολο Παπούλια, εξέφρασε την απορία και την έκπληξή του πως μια χώρα με τόσες λίμνες και τόσα ποτάμια είναι τόσο πολύ ελλειμματική στην αγροτοδιατροφική παραγωγή. 

Εν αντιθέσει, φυσικά, με τη δική του χώρα, η οποία διαθέτει ένα μοναδικό ποτάμι, τον ιστορικό Ιορδάνη, και παρά ταύτα, με βασικό όπλο τη βέλτιστη διαχείριση των λιγοστών υδάτινων πόρων που διαθέτει και τις καλλιεργητικές καινοτομίες που εφαρμόζει, είναι παγκοσμίως γνωστή για το «αγροτικό θαύμα» το οποίο έχει συντελεστεί στα εδάφη του κράτους του Ισραήλ τις τελευταίες επτάμισι δεκαετίες που παρήλθαν από την ίδρυσή του.

Την προηγούμενη φορά που η δική μας χώρα βίωσε, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ανάλογες με τις σημερινές συνθήκες ακραίας λειψυδρίας, είχε σημάνει συναγερμός και είχαν προγραμματιστεί πολλά έργα, όπως φράγματα, ταμιευτήρες και λιμνοδεξαμενές, που η ολοκλήρωσή τους θα περιόριζε τις επιπτώσεις από τυχόν μελλοντική επανάληψη του φαινομένου.

Δυστυχώς, όμως, αρκετά από τα προγραμματισμένα έργα έμειναν ημιτελή ή δεν κατασκευάστηκαν ποτέ, καθώς τα επόμενα χρόνια, που άρχισε να βρέχει κάπως συχνότερα, άλλαξαν οι προτεραιότητες. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι τα έργα που έχουν μακρόπνοο ορίζοντα δεν λειτουργούν ψηφοθηρικά. Με αποτέλεσμα τη θέση τους συχνά να παίρνουν άλλα που είναι «αμεσότερης» απόδοσης, όπως οι εισοδηματικές ενισχύσεις, οι αναθέσεις έργων σε ημέτερους, ακόμη και η… χρηματοδότηση πανηγυριών.

Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα είναι αποδέκτρια μιας χωρίς προηγούμενο ροής πόρων από την Ευρωπαϊκή Ένωση με προέλευση το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το ΕΣΠΑ που την περίοδο 2021-2027 υπολογίζεται να ξεπεράσουν το ιλιγγιώδες ποσό των 70 δισ. ευρώ. Υπό αυτή τη συνθήκη, η χώρα θα έπρεπε να θυμίζει ένα απέραντο «εργοτάξιο» στο οποίο τα έργα διαχείρισης των υδάτων θα ανέμενε κάποιος να αποτελούν βασική προτεραιότητα. Κάθε άλλο, όμως, παρά αυτό συμβαίνει, μάλλον διότι έχουν επικρατήσει άλλες προτεραιότητες.   

Πόσο θεμιτό είναι, για παράδειγμα, να διατίθενται ευρωπαϊκοί πόροι για να αλλάξουν κάποιοι συμπολίτες μας τις παλαιές οικιακές συσκευές, για την προμήθεια των οποίων τα χρήματα πηγαίνουν σε εισαγωγές; Ή γιατί πρέπει να γίνουν δωρεάν απογευματινά ιατρεία με κοινοτικά χρήματα και δεν χρηματοδοτείται με αυτά η πρόσληψη μόνιμου προσωπικού; Και, πολύ περισσότερο, ποια ανάγκη οδηγεί στο να εκπαιδευτούν δημόσιοι υπάλληλοι στην τεχνητή νοημοσύνη; 

Όλα αυτά θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν εφόσον νωρίτερα είχαν βρεθεί χρήματα για να κατασκευαστεί ένα φράγμα στη Νάξο που θα σώσει και το τουριστικό προϊόν αλλά και την αξιοσημείωτη παραγωγή του νησιού σε ονομαστά αγροτικά προϊόντα. 

Ανοίγω εδώ μια δεύτερη παρένθεση για να παραθέσω κάποια από όσα είπε σε μια πρόσφατη συνέντευξη του (στη «Βιομηχανική Επιθεώρηση») ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας για τον τρόπο με τον οποίο χρηματοδοτήθηκε η ανάπτυξη της χώρα μας μετά την κατάρρευση στην οποία την οδήγησαν η γερμανική κατοχή και ο εμφύλιος που ακολούθησε. 

«Στη Νομισματική Επιτροπή, κυβέρνηση και Τράπεζα της Ελλάδος λειτουργούσαν μαζί. Συμμετείχε ο υπουργός Συντονισμού μαζί με τον υπουργό Οικονομικών, τον υπουργό Βιομηχανίας, τον διοικητή της ΤτΕ: τις εισηγήσεις τις έκανε η ΤτΕ, αλλ’ επρόκειτο συνολικά για ένα όργανο κυβερνητικής πολιτικής. Λεγόταν Νομισματική Επιτροπή κατ’ ευφημισμόν, αλλά στην ουσία τα έκανε όλα», επεσήμανε ο κ. Στουρνάρας.

Όπως εξήγησε, η λεγόμενη Νομισματική Επιτροπή «κατένεμε πιστώσεις, όχι μόνον σε κλάδους, ακόμη και σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις. Μάλιστα τότε διευκρινιζόταν ότι το να είναι μια επιχείρηση κερδοφόρα δεν σήμαινε και ότι θα έπαιρνε δάνειο, έπρεπε “να είναι και παραγωγική”. Υπό τη διάσταση της εθνικής οικονομίας. Δεν θέλουμε να χρηματοδοτούμε κερδοσκοπικές λειτουργίες, αυτή ήταν η ιδέα».

Αν όλα αυτά συνέβαιναν σε μια περίοδο που οι πόροι τους οποίους είχε στη διάθεσή της η χώρα ήταν ασύλληπτα πενιχροί σε σχέση με τον σημερινό πακτωλό των διαθέσιμων κονδυλίων, εύλογα διερωτάται κάποιος αν εφαρμόζεται και στις μέρες μας το κριτήριο «να είναι παραγωγική» κάθε μια από τις επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους.

Διότι, αν μάθουν τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης οι δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ δεν θα έχουμε νερό να πιούμε και να ποτίσουμε τους κάμπους και τα δένδρα της αυλής μας, δεν νομίζω ότι μπορούμε να μιλάμε για παραγωγική ανάπτυξη.

Τι ξέρουν οι αγορές και είναι τόσο ψύχραιμες;

Στο περιθώριο των εργασιών της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, που γίνονται κάθε Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, οργανώνονται δεκάδες, ίσως και εκατοντάδες, διαδηλώσεις στις οποίες εκφράζουν ειρηνικά τις διαμαρτυρίες τους άνθρωποι από κάθε γωνιά του πλανήτη που διεκδικούν δικαιώματα και ελευθερίες ή καταγγέλλουν την παραβίασή τους.

Στη φετινή Συνέλευση, η μακράν πιο μαζική διαδήλωση που οργανώθηκε έξω από τα κεντρικά γραφεία του διεθνούς οργανισμού που βρίσκονται στη 2η Λεωφόρο της αμερικανικής μεγαλούπολης, ήταν εκείνη που οργανώθηκε από πολλές εκατοντάδες επικριτές της αυταρχικής κυβέρνησης του Μπέντζαμιν Νετανιάχου. 

Οι διαδηλωτές που είχαν συγκεντρωθεί εκεί και φώναζαν συνθήματα ανεμίζοντας τις γαλανόλευκες σημαίες του κράτους του Ισραήλ, δεν διαμαρτύρονταν ούτε για το άλυτο εδώ και επτά δεκαετίες Παλαιστινιακό, ούτε για την εν γένει στάση της χώρας -κλειδί για τις γεωπολιτικές ισορροπίες στη πολύπαθη και πάντα ταραγμένη Μέση Ανατολή.

Η κινητοποίησή τους ήταν συνέχεια των πολύμηνων μαζικών διαδηλώσεων που οργανώνονται στο Ισραήλ από τη στιγμή που ο Νετανιάχου έβαλε μπροστά τα σχέδια του για να καθυποτάξει τη Δικαιοσύνη της χώρας του η οποία όρθωνε αναχώματα στις αθέμιτες πρωτοβουλίες του ίδιου του πρωθυπουργού και των ακροδεξιών συμμάχων του, με τη βοήθεια των οποίων κατάφερε να ξαναπάρει την εξουσία έπειτα από την τέταρτη κατά σειράν εκλογική αναμέτρηση η οποία έγινε σχεδόν μέσα σε μια διετία πολιτικής αστάθειας. 

Ο βασικός πυρήνας των αλλαγών τις οποίες έκανε, ξεσηκώνοντας σχεδόν τους μισούς συμπατριώτες, ήταν ότι η Δικαιοσύνη δεν θα μπορεί εφεξής να ακυρώνει τον διορισμό υπουργών και άλλων αξιωματούχων που έχουν στο παθητικό τους καταδίκες για σκάνδαλα.  

Σε πείσμα των στερεοτύπων που επικρατούν στη χώρα μας, αλλά και αλλού, το κράτος του Ισραήλ είναι από την ίδρυσή του μια υψηλών προδιαγραφών κοινοβουλευτική δημοκρατία, στην οποία οι θεσμοί λειτουργούν με τρόπο που δύσκολα συναντά κανείς, όχι μόνον στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, όπου ο κανόνας είναι τα δικτατορικά καθεστώτα, αλλά ακόμη και σε δυτικές χώρες. Για παράδειγμα, αρκετές από τις αποκαλύψεις για τα κατά καιρούς σκάνδαλα της διακυβέρνησης Νετανιάχου έγιναν από τη συχνότητα του κρατικού ραδιοφώνου, κάτι το οποίο είναι μάλλον αδιανόητο ακόμη και για αρκετές ευρωπαϊκές χώρες – της Ελλάδας προφανώς συμπεριλαμβανόμενης.

Η αλήθεια είναι ότι το Ισραήλ είναι εδώ και αρκετό καιρό μια βαθιά διχασμένη χώρα, με σχεδόν τον μισό πληθυσμό της να συμφωνεί με τις κάθε είδους ακρότητες του Νετανιάχου και την υπόλοιπη κοινωνία που βγήκε για πολλούς μήνες στους δρόμους να είναι εντελώς αντίθετη με τις πολιτικές που ασκεί τόσο στο εσωτερικό πεδίο όσο και σε σχέση με τους γειτονικούς λαούς και κυρίως με τους Παλαιστινίους με τους οποίους, παρά τις διαφορές που έχουν, η ιστορία τούς έχει καταδικάσει να ζουν δίπλα δίπλα. 

Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, εκδηλώθηκε το περασμένο Σάββατο το φρικιαστικό απονενοημένο διάβημα των παράφρονων φανατικών που ηγούνται της «Χαμάς», της ακραίας τρομοκρατικής οργάνωσης, η οποία υποτίθεται ότι υπερασπίζεται τα δίκαια του Παλαιστινιακού λαού. Οι πέραν κάθε λογικής σφαγές αμάχων και οι απάνθρωπες κακοποιήσεις ανυπεράσπιστων παιδιών και γυναικών, στις οποίες επιδόθηκαν, απετέλεσαν το καλύτερο εφαλτήριο για να εξαπολυθούν οι επιθέσεις κατά της λωρίδας της Γάζας που είναι σε εξέλιξη και θα οδηγήσουν σε ακόμη μεγαλύτερες σφαγές ανθρώπων οι οποίοι δίχως αμφιβολία δεν σχετίζονται στην πλειονότητά τους με τα εγκλήματα και τις θηριωδίες που προηγήθηκαν.

Ο νέος κύκλος του αίματος που άνοιξε είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί πότε και πως θα μπορέσει να κλείσει. Βλέπετε, δεν είναι μόνον οι φανατικοί που έχουν πάρει το πάνω χέρι στην Κνεσέτ, το ισραηλινό Κοινοβούλιο, στο οποίο πλειοψηφούν οι υπερορθόδοξοι Εβραίοι σύμμαχοι του Νετανιάχου, που «τρέφονται» από την στρατηγική της έντασης. Ούτε οι παράφρονες που έχουν βρει καταφύγιο στη λωρίδα της Γάζας, η οποία ελέγχεται ασφυκτικά από την ισλαμοφασιστική «Χαμάς». 

Είναι και άλλοι «παίχτες» της ευρύτερης περιοχής που «επενδύουν» στη σύρραξη των δύο αντιμαχόμενων πλευρών. Με πρώτο και καλύτερο, φυσικά, έναν από τους μεγαλύτερους οπορτουνιστές όλων των εποχών Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος βρήκε και πάλι την ευκαιρία να εμφανιστεί ως ο προστάτης των σουνιτών μουσουλμάνων. Τον Τούρκο Πρόεδρο, ο οποίος μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα πάσχιζε δήθεν να συμμαχήσει με τον Νετανιάχου για να παρακάμψει την Κυπριακή Δημοκρατία από τις εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά ξαφνικά μεταμορφώθηκε σε υπερασπιστή των ομοθρήσκων του και σε σφοδρό επικριτή των Ηνωμένων Πολιτειών επειδή έστειλαν αεροπλανοφόρο στα ανοιχτά της ουσιαστικά εμπόλεμης περιοχής όπως είναι πλέον η περιοχή της Γάζας.

Από το 1948, οπότε ιδρύθηκε το κράτος του Ισραήλ, με σκοπό να αποτελέσει την εθνική εστία των απανταχού Εβραίων, στην περιοχή της Μέσης Ανατολής έχουν ξεσπάσει αλλεπάλληλες πολεμικές συρράξεις και έχουν γίνει πολύ περισσότερες σφαγές με επίκεντρο τα Ιεροσόλυμα, την -με τον ένα ή τον άλλο τρόπο- κοιτίδα των τριών γνωστών και πολυπληθέστερων μονοθεϊστικών θρησκειών. 

Ωστόσο είναι δύσκολο να περάσει απαρατήρητο, τουλάχιστον από τους ψύχραιμους παρατηρητές των γεγονότων που δεν φορούν παρωπίδες που τους υποχρεώνουν να διαλέξουν στρατόπεδο, ότι, παρόλο που η εν εξελίξει ισραηλινοπαλαιστινιακή κρίση δείχνει να είναι μια από τις αιματηρές, οι τόσο «ευαίσθητες» με τις γεωπολιτικές αναταράξεις αγορές χρήματος και προϊόντων δείχνουν να αντιμετωπίζουν την κατάσταση με τον τρόπο που περιγράφεται καλύτερα από τη ρήση «business as usual». Ούτε αύξηση των τιμών του πετρελαίου είδαμε, ούτε άλλες οικονομικές επιπτώσεις κατεγράφησαν.  

Τι συμβαίνει άραγε και οι αγορές δεν αντέδρασαν με τον συνήθη τρόπο που αντιδρούν σε κάποια κρίση αυτής της έκτασης; Μήπως έχει γίνουν ρουτίνα τέτοιες σφαγές; Ή ίσως οι αγορές ξέρουν κάτι περισσότερο που δεν ξέρουμε όλοι εμείς; Όπως για παράδειγμα ότι οι φανατικοί της μιας και της άλλης πλευράς επέλεξαν, ανεξαρτήτως ποιος ήρξατο χειρών αδίκων, να αναμετρηθούν για να επιβεβαιώσουν την εξουσία τους χωρίς να συγκινούνται από τις θηριωδίες ή να νοιάζονται για το λουτρό αίματος που προκαλούν.

Χωρίς διάθεση για υιοθέτηση θεωριών συνωμοσίας, η παταγώδης αποτυχία της πιο οργανωμένης πολεμικής μηχανής της εποχής μας, που είναι αυτή του Ισραήλ, προκαλεί εντυπώσεις και υποψίες που δεν διασκεδάζονται εύκολα. Σε κάθε περίπτωση, ο φανατισμός και η ένταση είναι αλληλοτροφοδοτούμενα φαινόμενα τα οποία πυροδοτούνται από εμφανή αλλά και  αφανή συμφέροντα. 

Αλλοίμονο στα θύματα και στις οικογένειες τους! 

Ο σταυρός και η σημαία που… κολλάνε με τα εμβόλια;

 

 

            Πλημμύρισαν το Σύνταγμα και η Ομόνοια την περασμένη Πέμπτη από ένα πλήθος συμπολιτών μας που αισθάνθηκε την ανάγκη να διαμαρτυρηθεί για την απόφαση της κυβέρνησης να επιβάλει αφενός την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού για κάποιες ελάχιστες κατηγορίες εργαζομένων και αφετέρου να θεσπίσει περιορισμούς για την πρόσβαση σε κοινόχρηστους χώρους διασκέδασης και αναψυχής όσων επιμένουν να παραμένουν ανεμβολίαστοι.

            Το παράδοξο δεν είναι ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι –τέσσερις με πέντε χιλιάδες κατά τα φαινόμενα και τους επίσημους υπολογισμούς- σηκώθηκαν από τους καναπέδες για να διατρανώσουν την αντίθεσή τους απέναντι σε έναν «αόρατο εχθρό», που προφανώς δεν είναι ο ιός που έχει αναστατώσει στις ζωές όλων, αλλά κάτι αδιόρατο που το αποκαλούν «νέα τάξη πραγμάτων», «τσιπάκι του Μπιλ Γκέιτς», «παγκόσμιο πείραμα», «χούντα Μητσοτάκη» και άλλα τέτοια ηχηρά παρόμοια. Ανάλογες κινητοποιήσεις, άλλωστε, έχουμε δει σε πολλές άλλες γωνιές του πλανήτη με αντίστοιχα συνθήματα – εξαιρουμένου, βεβαίως, εκείνου για τη… «χούντα Μητσοτάκη» που προσαρμόζεται στις τοπικές παραλλαγές («χούντα Μακρόν», «χούντα Μπάιντεν» και πάει λέγοντας….).     

Είναι, όμως, μεγάλο παράδοξο να βλέπει κανείς τους συμμετέχοντες σε αυτές τις… λαοσυνάξεις να κραδαίνουν ελληνικές σημαίες και σταυρούς, λες και είχαν βγει στους δρόμους για να υπερασπιστούν την πατρίδα και τη θρησκεία. Από την άλλη, ωστόσο, αυτή η παραδοξότητα αποτελεί ίσως και την καλύτερη απόδειξη για το πόσο συγκεχυμένα είναι τα πράγματα στο μυαλό των ανθρώπων οι οποίοι αντιδρούσαν παλαιότερα στα περιοριστικά μέτρα για την εξάπλωση της πανδημίας, πατώντας τις μάσκες στο Σύνταγμα, και κάνουν τώρα το ίδιο με τη δαιμονοποίηση του εμβολιαστικού προγράμματος.

Διότι, ακόμη και αν οποιοσδήποτε εχέφρων άνθρωπος θέλει να δείξει στοιχειώδη κατανόηση προς όσους προτάσσουν την -αναμφίβολα υπερβολική- ανησυχία για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, σίγουρα δεν μπορεί να δικαιολογήσει την παράλογη σύνδεση τους με τον πατριωτισμό και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις ενός εκάστου. Οι μισοί και παραπάνω Έλληνες που έχουν ήδη εμβολιαστεί -5.364.957 έκαναν ήδη τουλάχιστον τη μία δόση- δεν είναι ούτε λιγότερο πατριώτες, ούτε λιγότεροι Χριστιανοί από εκείνους οι οποίοι για δικούς τους λόγους –φόβο, ανασφάλεια, παραπληροφόρηση ή απλή εμμονή- διστάζουν ή αρνούνται να προσέλθουν στα εμβολιαστικά κέντρα.

Έχουν γραφεί πολλά και έχουν ειπωθεί περισσότερα για τον υποτιθέμενο διχασμό που προκαλούν οι αποφάσεις για τον διαχωρισμό ανάμεσα σε εμβολιασμένους και ανεμβολίαστους. Ορισμένοι διατείνονται ότι τα μέτρα διαχωρισμού φουντώνουν το «κίνημα» του αρνητισμού. Η διεθνής εμπειρία, ωστόσο, που θα πρέπει να αποτελεί τη σταθερή πυξίδα για την ερμηνεία όσων συμβαίνουν και στη χώρα μας, δεν επιβεβαιώνει αυτές τις εικοτολογίες. Σχεδόν παντού στον κόσμο –από το Ισραήλ έως τη Βρετανία και από τη Γαλλία έως τις ΗΠΑ, για να αναφερθούμε κυρίως σε χώρες που έχουν επάρκεια εμβολίων- παρατηρείται το ίδιο φαινόμενο: ο ρυθμός προόδου των εμβολιασμών φρενάρει περίπου όταν εμβολιάζεται ο μισός πληθυσμός της κάθε χώρας.

Με άλλα λόγια, όπως σε πολλές άλλες παραμέτρους που αφορούν την πανδημία του κορωνοϊού, έτσι και στον αναγκαίο καθολικό εμβολιασμό που θα μπορούσε να μας απαλλάξει από αυτή τη μάστιγα, ουδείς έχει βρει τη χρυσή συνταγή. Από την μια άκρη του κόσμου ως την άλλη, της… Κούβας συμπεριλαμβανομένης, οι ίδιες τάσεις κυριαρχούν και, λίγο ως πολύ, οι ίδιες νοοτροπίες επικρατούν. Πάνω κάτω, τα ίδια προβλήματα καλούνται να επιλύσουν οι κυβερνήσεις και με τον ίδιο ανορθολογισμό βρίσκονται αντιμέτωποι οι πολίτες που πασχίζουν να προστατευθούν από την επέλαση του απειλητικού ιού.

Παρά ταύτα, θα είναι λάθος να πιστέψει κάποιος ότι οι παραδοχές αυτές οδηγούν στην παραίτηση από τον διπλό συλλογικό αγώνα που χρειάζεται να δώσουν οι σύγχρονες κοινωνίες, αφενός, για να περιοριστούν οι συνέπειες από το επιδημιολογικό φορτίο, που θα όλα δείχνουν ότι θα αργήσει να μας απαλλάξει από την παρουσία του, και, αφετέρου, για να πειστεί ο σκληρός πυρήνας των αρνητών ότι η πανδημία δεν απειλεί ούτε την πατρίδα ούτε τη θρησκεία του καθενός μας. Απειλεί τις ζωές όλων μας και περισσότερο εκείνων που παραμένουν πεισματικά ανεμβολίαστοι.

Το καλύτερο που έχουν να κάνουν όσοι αντιδρούν είναι να υποστείλουν τις σημαίες και τους σταυρούς και να δουν την πραγματικότητα κατάματα. Κανείς δεν πρόκειται να τους εμβολιάσει με το ζόρι. Οπότε μπορούν να παραμείνουν ανεμβολίαστοι χωρίς να παριστάνουν τους πατριώτες ή να επικαλούνται τα θεία. Εκείνο, όμως, που δεν μπορούν να αποφύγουν, τόσο οι ίδιοι οι αρνητές όσο και οι κάθε είδους «δικαιωματιστές», που δηλώνουν αλληλέγγυοι, μιλώντας εν ονόματι, δήθεν, της αποφυγής του διχασμού, είναι η αναγνώριση ότι στις οργανωμένες κοινωνίες επικρατεί μια άγραφη, αλλά καθοριστική για τη συμβίωσή μας, συνθήκη σύμφωνα με την οποία η ελευθερία του ενός σταματάει εκεί που αρχίζει η ελευθερία των άλλων.

Επειδή, λοιπόν είναι πλέον πασιφανές ότι η «ελευθερία» όσων επιμένουν να μη θέλουν να εμβολιαστούν πλήττει βάναυσα έως θανάσιμα την ελευθερία όλων όσοι εμβολιαστήκαμε, οι αρνούμενοι δεν έχουν παρά να συμβιβαστούν με αυτή τη συνθήκη. Ή εμβολιάζονται ή περιορίζονται. Τόσο απλά, τόσο καθαρά!

Μαστίγιο ή καρότο για τους αρνητές;

 

Ο 66χρονος γιατρός από την Πάφο που έχασε αυτές τις μέρες τη ζωή του από τον κορωνοϊό ήταν ένας παθιασμένος αρνητής των εμβολιασμών, όπως μαρτυρούν οι δεκάδες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις οποίες έκανε όλους τους προηγούμενους μήνες. Ειδικά τις τελευταίες εβδομάδες, οπότε είχε ανοίξει η συζήτηση για την έκδοση του Ευρωπαϊκού Πιστοποιητικού για τους εμβολιασμένους, ο λόγος του γινόταν όλο και πιο ακραίος.

Από τη στιγμή που έγινε γνωστός ο θάνατός του, αρκετοί φίλοι, συνάδελφοι και ασθενείς του τεθνεώτος μιλούν με θερμά λόγια για εκείνον, εκθειάζοντας τον χαρακτήρα και την επιστημοσύνη του. Διατρέχοντας, ωστόσο, κανείς τη δημόσια διαδικτυακή δραστηριότητά του δεν διακρίνει τίποτε περισσότερο από ένα απλό αναμάσημα των γνωστών συνομωσιολογικών θεωριών που -της Ελλάδας μη εξαιρουμένης- συναντώνται σχεδόν σε όλες τις χώρες του πλανήτη.

Η διαφωνία του, όπως εύκολα φαντάζεται κανείς, δεν αφορούσε μόνον στα εμβόλια που δεν πρέπει να γίνονται επειδή οι εμβολιασμοί ξεκίνησαν να γίνονται χωρίς, υποτίθεται, να προηγηθούν οι απαραίτητες δοκιμές. Με την ίδια ένταση ξιφουλκούσε κατά των περιοριστικών μέτρων και καταφερόταν ενάντια των φαρμακευτικών, εν γένει, εταιριών, που προτίμησαν να λανσάρουν εμβόλιο και όχι φάρμακο κατά της Covid-19, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, της Κίνας, του Μπιλ Γκέιτζ, του Σόρος αλλά και –που το θυμήθηκε άραγε;- του ιδρύματος Ροκφέλερ.

«Όλοι αυτοί», σύμφωνα με τον μακαρίτη γιατρό, «θέλουν να πουλήσουν την πραμάτεια τους που είναι τα εμβόλια». Και, όπως υποστήριζε, για να πείσουν τον πληθυσμό να εμβολιαστεί, επέλεξαν «τον συνεχή εγκλεισμό, την οικονομική πίεση και την ψυχολογική φθορά». Επειδή, όμως, διέβλεπε προφανώς ότι η «επιχειρηματολογία» του μπορεί να μη συγκινούσε τον μέσο Κύπριο, στον οποίο απευθυνόταν, συμπλήρωνε ότι τα lockdown επιβλήθηκαν με σκοπό «ο κόσμος να πάψει να ασχολείται με τα σκάνδαλα της κυβέρνησης» του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη. Η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, αναδείχθηκε νικήτρια από τις κάλπες που στήθηκαν στη Μεγαλόνησο τις μέρες που ο άμοιρος γιατρός δοκιμαζόταν σκληρά στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Νοσοκομείου Λευκωσίας.

Στον αντίποδα της θλίψης που ίσως δικαιολογημένα εκφράζουν οι άνθρωποι που τον είχαν γνωρίσει, δεν λείπουν, δυστυχώς, και όσοι έκαναν, μάλλον χαιρέκακα, λόγο για «δίκαιη τιμωρία» του. Και αυτό διότι, όπως υποστηρίζουν, όχι μόνον αρνήθηκε να εμβολιαστεί ο ίδιος, αλλά, λόγω της επαγγελματικής του ιδιότητας, απέτρεψε και πολλούς συνανθρώπους του να κάνουν το εμβόλιο. Είναι αλήθεια ότι η στάση των υγειονομικών έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από εκείνη των υπολοίπων αρνητών, αφού επηρεάζει πολλούς ανθρώπους οι οποίοι είτε αρνούνται είτε διστάζουν και μεταθέτουν για το μέλλον για τον εμβολιασμό τους.

Καλώς ή κακώς, το φαινόμενο των αρνητών της πανδημίας, οι οποίοι μετεξελίχθηκαν σε αρνητές των εμβολιασμών, δεν περιορίζεται σε κάποιες περιοχές του πλανήτη, ούτε βρίσκει πιστούς σε ορισμένες κατηγορίες συνανθρώπων που να ορίζονται αποκλειστικά και μόνον από το μορφωτικό τους επίπεδο. Καθώς ο αριθμός των διαθέσιμων εμβολίων αυξάνεται, διαπιστώνεται ότι σε όλη την υφήλιο υπάρχει ένας σκληρός πυρήνας του πληθυσμού ό οποίος παραμένει δύσπιστος στις επανειλημμένες εκκλήσεις τόσο των κυβερνήσεων όσο και των καθ΄ ύλην αρμόδιων επιστημόνων να προσέλθουν στα εμβολιαστικά κέντρα.

Ακόμη και σε χώρες που ξεκίνησαν πολύ νωρίτερα από τις υπόλοιπες τους εμβολιασμούς, όπως είναι η Βρετανία, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, ένα ποσοστό που κυμαίνεται από 20 έως 40% δεν δείχνει προθυμία να εμβολιαστεί παρά το γεγονός ότι όλα τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι οι νοσηλευόμενοι λόγω κορωνοϊού προέρχονται πλέον κατά συντριπτικό ποσοστό από τις τάξεις των ανεμβολίαστων.

Από τη μια οι καμπάνιες στις οποίες επιδίδονται οι κάθε λογής ψεκασμένοι ζηλωτές, από την άλλη η υπερπροβολή την οποία βρίσκουν σε μέσα ενημέρωσης κάποια μεμονωμένα περιστατικά παρενεργειών που εμφανίζονται σε εμβολιασμένους, δημιουργούν το υπόστρωμα στο οποίο καλλιεργούνται οι αμφιβολίες και οι δισταγμοί σε ανθρώπους που, υπό άλλες συνθήκες, θα έσπευδαν να εμβολιαστούν. Οι περισσότεροι εξ ημών, άλλωστε, έχουμε εμβολιάσει τα παιδιά μας και δεν διανοηθήκαμε να επικαλεστούμε τις… ανύπαρκτες διατάξεις του Συντάγματος για να μην προσκομίσουμε στο σχολείο τα σχετικά πιστοποιητικά.

Όπως και να έχει, πάντως, από τα μέχρι τώρα δεδομένα προκύπτει ότι τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς το ποσοστό όσων διστάζουν, αποφεύγουν ή και αρνούνται πεισματικά να εμβολιαστούν είναι τέτοιο που ορθώνει εμπόδιο στην οικοδόμηση του πολυπόθητου τείχους ανοσίας το οποίο θα αποτρέψει ένα νέο κύμα επέλασης του ιού. Μαζί με αυτή τη δυσοίωνη διαπίστωση ανακύπτουν και τα ερωτήματα για το δέον γενέσθαι προκειμένου να απαλλαγούμε άπαξ δια παντός από τα περιοριστικά μέτρα που δοκίμασαν τις αντοχές όλων μας. Το δίλημμα, λοιπόν, που από πολλές πλευρές τίθεται είναι το εξής: Μαστίγιο ή καρότο για τους αρνητές;

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι εδώ που φθάσαμε αποτελεί μονόδρομο η σκληρή επιβολή ειδικών περιορισμών προς όσους, ενώ μπορούν, αρνούνται να εμβολιαστούν. Άλλοι, ωστόσο, αντιτείνουν ότι προέχουν η πειθώ, τα κίνητρα, ακόμη και τα… δώρα που κάποιες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, παρέχουν σε όσους πάνε και εμβολιάζονται. Θεωρούν ότι έτσι, μαζί με τη δύναμη του παραδείγματος, θα καμφθούν, συν τω χρόνω, οι δισταγμοί όλων και περισσοτέρων.

Η συζήτηση διεθνώς μόλις άνοιξε και το πιθανότερο είναι ότι θα πάρει αρκετό χρόνο έως ότου ληφθούν οριστικές αποφάσεις.